Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Szewcy

Motywy literackie obecne w „Szewcach”

Autor: Karolina Marl�ga

Motyw rewolucji

Przewrót polityczny w dramacie został ukazany w sposób groteskowy i zdeformowany, ale przez to jeszcze bardziej przerażający. Witkacy w bardzo trafny sposób wskazał na uniwersalne prawidłowości, które można zaobserwować przy niemal każdym przewrocie społecznym czy politycznym. Po pierwsze rewolucja w konsekwencji niemal zawsze pociąga za sobą jeszcze bardziej gwałtowną i krwawą kontrrewolucję. W Szewcach widać to za każdym razem, gdy dochodzi do zamiany władzy. Im bliżej końca dramatu, tym rewolty są coraz bardziej brutalne.

Kolejnym bardzo ważnym prawidłem wskazanym przez Witkacego jest fakt, iż na rewolcie najbardziej korzystają zwierzchnicy, a nie ci, którzy ją przeprowadzają. W dramacie widać to na przykładzie Towarzyszy X i Abramowskiego, którzy jednym rozkazem przejmują władzę zdobytą siłą przez Hiper-Robociarza.

Co ciekawe, oni sami zdają sobie sprawę, iż wkrótce utracą panowanie: „Szkoda, że my sami nie możemy być automatami”. Trzecią i powszechnie znaną zasadą, którą można zaobserwować przy każdej rewolcie jest zasada: „Rewolucja pożera własne dzieci”. Witkacy ukazał w dramacie, iż zawsze po dokonanym przewrocie w obozie zwycięskim dochodzi do sporów o sprawowanie władzy. Uwidocznił to na przykładzie Szewców, których przywódca Sajetan cudem przeżył zamach z rąk I Czeladnika. Uderzenie siekierą w głową w prawdzie nie zabiło Tempe, ale pozbawiło go przytomności i władzy. Ostatnim spostrzeżeniem Witkacego na temat rewolty jest kwestia zamiany poglądów rewolucjonistów, gdy ci już znajdą się u władzy. Dostrzegł to Sajetan, kiedy jego Czeladnicy, wcześniej przepełnieni wzniosłymi ideałami równości, zaczęli upajać się władzą i związanymi z nią przywilejami i wygodami.

Motyw pracy

Praca została ukazana jako sens egzystencji Szewców. Pozbawieni zajęcia rzemieślnicy odchodzili od zmysłów i marzyli o powrocie do wykonywania swojego zawodu. Zupełnie inaczej na pracę reaguje Księżna, dla której jest to wyrok, a nie przywilej. Ciekawym zabiegiem, na jaki zdecydował się Witkacy było przyrównanie pracy fizycznej do aktu seksualnego: „Wszystko we mnie dygoce, jak w jakiej turbinie na milion koni i klaczy parowych. Dziwek nie trza, piwa nie trza - nie trza radia, kina i pajęczarzy umysłu wszelakich! Praca sama w sobie - oto jest cel najwyższy - Arbeit an und f�r sich! Bierz, wal, dratwę wlecz - kłuj! Buty, buty - powstają, wyłaniają się z nicości butowego prabytu, z wiecznej czystej idei buta, tkwiącej w otchłani idealnej, pustej, jak sto milionów stodół. Kuj, kuj - okute buty nie drą się - to jest prawda, i to absolutna. Tyle jest prawd, ile butów, i tyle pojęć buta, ile wynosi liczność alef jeden! Boże - daj tylko tak do końca. Dziwek nie trza - Arbeit an sich - to w serce jakby sztych. Piwa nie trza - niech nikt mi mózgu już nie przewietrza. Szczęścia idzie z flaków własnych tajny nurt - idzie furt. Ręczna buciornia wali jak piekło, co wszystko już z nas wywlekło - a nie nastarczy butów dla całego świata na hurt - nędzny wiersz - ale nie o to chodzi: but się rodzi, but się rodzi!!”.

Opętani pracą Czeladnicy zarazili swoim zapałem nawet „Dziarskich Chłopców”, którzy do tej pory ślepo wypełniali polecenia Scurv’ego.

Motyw władzy

Władza - jest najwyższą wartością dla głównych bohaterów dramatu i każdy z nich dąży do jej posiadania. Witkacy ukazał władzę polityczną jako deprawującą i demoralizującą. Widać to na przykładzie Scurv’ego i Czeladników. Ten pierwszy po wprowadzeniu systemu faszystowskiego stał się gnębicielem więźniów. Ci drudzy szybko zapomnieli o wielkich ideach, które mieli zamiar wprowadzić po przejęciu sterów w państwie, ale zamiast tego oddawali się uciechom i przywilejom, jakie niosły ze sobą wysokie stanowiska. W imię obrony posiadanej władzy byli oni gotowi zamordować swojego przywódcę. Przypadek czeladników wskazuje, iż posiadanie kontroli powoduje, iż rewolucjoniści upodobniają się do tych, przeciwko którym wcześniej tak zaciekle walczyli.

strona: 1 2

Zobacz inne artykuły:

Streszczenia	Opracowanie
„Szewcy” – streszczenie szczegółowe Streszczenie „Szewców” w pigułce	Geneza „Szewców” Biografia Stanisława Ignacego Witkiewicza Czas i miejsce akcji „Szewców” Problematyka „Szewców” Język „Szewców” Witkacego Struktura i kompozycja „Szewców” Czysta Forma Witkacego Interpretacja tytułu „Szewców” Problematyka władzy w „Szewcach” Witkacego Krytyka ustrojów politycznych w „Szewcach” Witkacego Obraz rewolucji w „Szewcach” Witkacego Motywy literackie obecne w „Szewcach” Nuda i Nienasycenie w „Szewcach” Biogram życia i twórczości Witkacego Sceniczne dzieje „Szewców” dawniej i dziś O Witkacym powiedzieli... Cytaty z Witkacego Najważniejsze cytaty „Szewców” Bibliografia
Bohaterowie
Charakterystyka Księżny Iriny Wsiewołodownej Zbereźnickiej-Podberezkiej Charakterystyka Sajetana Tempe Charakterystyka prokuratora Scurviego Charakterystyka pozostałych bohaterów „Szewców”

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies