Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nie-Boska komedia

„Nie – Boska komedia” jako dramat romantyczny

Autor: Ewa Petniak

Autor genialnie wykorzystał własną wyobraźnię. Ciekawie nakreślił postać Dziewicy – Mężowi jawi się ona jako piękność, natomiast Marii jako upiór:
Żona: Najświętsza Panno, ratuj mnie! – to widmo blade jak umarły – oczy zgasłe i głos jak skrzypienie woza, na którym trup leży.
Mąż: Twe czoło jasne, twój włos kwieciem przetykany, o luba.
Żona: Całun w szmatach opada jej z ramion.
Mąż: Światło leje się naokoło ciebie – głos twój raz jeszcze – niechaj zaginę potem.”

To „podwójne widzenie” jednej osoby oraz innych bohaterów fantastycznych: duchy, Anioł Stróż stwarza trudności inscenizacyjne, które jednak można rozwiązać, wykorzystując rekwizyty teatralne: maskę, kostium lub odpowiednio operując światłem, nie bez znaczenia jest także charakteryzacja. Niemniej „spektakl” Krasińskiego zamierzony był raczej jako sztuka literacka, odwołująca się do wyobraźni i fantazji odbiorcy.

Sceny „Nie – Boskiej komedii” są ze sobą luźno powiązane - brak związku przyczynowo – skutkowego, choć ogółem tworzą pewien krąg tematyczny. Odbiorca potrafi go zinterpretować. Miejsca akcji są zmienne: zamek hrabiego, obóz rewolucjonistów, katedra w zamku Świętej Trójcy. Scena zakończenia jest niemalże autonomiczna, nie łączy się ze scenami poprzednimi i właściwie z niczego nie wynika. Pomiędzy niektórymi epizodami upływa po kilka, kilkanaście lat – ślub młodej pary, chrzest potomka, Orcio jak dziecko i dojrzewający chłopiec.

Dwie sceny rozgrywają się jednocześnie: chrzest Orcia i powrót Męża, po wyzbyciu się złudzeń o Dziewicy. Takie zaburzenie chronologii charakterystyczne jest zwłaszcza dla gatunków epickich. Nie ma w „Nie – Boskiej komedii” wyraziście zarysowanych działań bohaterów, które decydująco posuwają akcję naprzód - na przykład podczas spotkania przywódców (Hrabia kontra Pankracy) w formie polemiki przybliżone są ich filozoficzno – polityczne poglądy. Tego typu dysputy występują głównie w prozie powieściowej (epika). Wszędzie zaznacza się obecność narratora (kreatora). Poszczególne części poprzedza on wstępem, angażuje się emocjonalnie w wypowiedzi własne i bohaterów. Narrator występuje zwykle w prozie fabularnej. Powyższe argumenty pozwalają stwierdzić, że „Nie – Boska komedia” (jako dramat romantyczny) jest dziełem synkretycznym – posiada cechy gatunków epickich (powieść).
Wacław Kubacki – badacz romantycznego dramatu napisał: Częsta zmiana miejsca w teatrze romantycznym to właściwość akcji zewnętrznej, czyli cecha charakterystyczna epopei. To – co nazywa się potocznie romantycznym mieszaniem gatunków w teatrze, jest w gruncie rzeczy epizacją dramatu, czyli rozszerzaniem poetyki rodzaju epickiego na rodzaj dramatyczny.” Interesująca jest również wypowiedź Marii Janion „W twórczości Krasińskiego (...) często dominuje stanowisko narratora utożsamianego z podmiotem autorskim i traktującego świat przedstawiony jako swój twór. W „Nie – Boskiej komedii” podkreśla on swój dystans wobec świata poetyckiej fikcji, choć nieraz przybiera i pozę barda minionej świetności. (...) Postawę narratora cechuje oscylacja między dystansem a uczuciowym zaangażowaniem.”

Na bohaterów oddziałują siły nadprzyrodzone, w pewien sposób warunkując ich losy (tragizm). Zmagania o duszę bohatera wiedzie Anioł Stróż i Złe Duchy. Są to postaci ze sfery wyobrażeń chrześcijańskich, a tradycja walk pomiędzy siłami dobra i zła sięga czasów średniowiecza i wywodzi się z utworów zwanych moralitetami (utwory dramatyczne, misteria, występowały w nich moce toczące spór o duszę bohatera). Do nich wielokroć nawiązywali romantycy. Na tej płaszczyźnie uwidacznia się wspólnota świata fantastycznego i rzeczywistego.

strona:    1    2    3  

Szybki test:

„Nie – Boskiej komedii” nie cechuje:
a) kompozycja zamknięta
b) połączenie realizmu i fantastyki
c) enigmatyczne zakończenie
d) łączenie stylów
Rozwiązanie

Krasiński:
a) zachował jedność akcji
b) złamał zasadę trzech jedności
c) zachował jedność czasu
d) zachował jedność miejsca
Rozwiązanie

Konflikt poety zdeterminowanego życiem w określonej sytuacji dziejowej autor oparł:
a) na doświadczeniach przyjaciela
b) na własnych doświadczeniach
c) na biografii Mickiewicza
d) na literackich wzorcach
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

Inne
Geneza „Nie – Boskiej komedii” Krasińskiego
„Nie – Boska komedia” – streszczenie szczegółowe
Streszczenie „Nie – Boskiej komedii” w pigułce
„Nie – Boska komedia” jako dramat romantyczny
Znaczenie tytułu „Nie – Boska komedia” – związki z Dantem
Biografia Zygmunta Krasińskiego - „poety ruin”
Stylistyka i artyzm „Nie – Boskiej komedii”
Kompozycja „Nie – Boskiej komedii”
Motyw rewolucji i porewolucyjnej przyszłości w „Nie – Boskiej komedii” Krasińskiego
Motyw poezji i poety w „Nie – Boskiej komedii”
„Nie – Boska komedia” jako dramat społeczny - „Dwa orły z nas – ale gniazdo twoje strzaskane piorunem” – polemika Pankracego i Hrabiego Henryka
Prozaiczna żona czy poetycka kochanka? – motyw miłości, rodziny i małżeńskiego szczęścia w „Nie – Boskiej komedii”
Dramatyzm głównych bohaterów „Nie – Boskiej komedii” Krasińskiego
„Nie – Boska komedia” jako dramat metafizyczny
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Nie – Boskiej komedii”
„Świat rozbitych form” – tragizm i etyka w „Nie – Boskiej komedii”
Motyw szaleństwa w „Nie – Boskiej komedii”
Realizm i fantastyka w „Nie – Boskiej komedii”
Tło historyczne „Nie – Boskiej komedii”
Twórczość Zygmunta Krasińskiego
Plan wydarzeń „Nie-Boskiej komedii”
Krasiński o „Nie – Boskiej komedii”
Funkcje symboli religijnych w dziełach romantycznych twórców
Delfina Potocka – muza i kochanka Zygmunta Krasińskiego
Realizacje sceniczne „Nie – Boskiej komedii” i uwagi krytyków
Uwagi i recenzje o „Nie – Boskiej komedii” w publikacjach XX – wiecznych
Sądy współczesnych poecie o „Nie – Boskiej komedii” (XIX wiek)
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies