Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Mistrz i Małgorzata

Problematyka władzy w „Mistrzu i Małgorzacie”

Autor: Ewa Petniak

W Moskwie władzę symbolizuje uprzywilejowane środowisko artystyczne (teatr Varietes i grupa Massolitu). Ono narzuca normy wydawnicze i uzurpuje prawa do wydawanie tekstów. Porządku strzeże wszechobecna milicja. Nieposłuszeństwo wobec władzy i stróżów prawa jest surowo karane: tajemnicze wyjazdy, zniknięcia, długotrwałe leczenie w szpitalach dla umysłowo chorych. Panuje zakaz „przechowywania” waluty, przedmiotów, literatury. Nie może istnieć nic, o czym nie wiedziałby aparat państwowy. Każda dziedzina życia jest kontrolowana. Do tego służą donosy: anonimowe pisma i telefony, dokumenty upoważniające do „istnienia” i mówiące wszystko o każdym. Jest to typowy obraz systemu totalitarnego, a w Związku Radzieckim – stalinizmu – dyktatury – wszechwładzy opartej na tyranii i despotyzmie, gdzie prawa człowieka są pomijane, zwłaszcza prawo do wolności. Stalinizm – system polityczno – ekonomiczny powstały w ZSRR po objęciu władzy przez Józefa Stalina (1929 – 1953 – śmierć Stalina). Opierał się na trzech głównych filarach instytucjonalnych: totalnej dyktaturze, istnieniu jednej partii rządzącej, wprowadzeniu aparatu przymusu i kontroli, którego zadaniem było realizowanie wszelkich decyzji Stalina, z usuwaniem „niewygodnych” obywateli włącznie. Narzędziem jego działania był terror wspierany kultem jednostki i propagandą. W ZSRR położono wówczas nacisk na rozwój przemysłu ciężkiego. Efektem rządów Stalina, który za cel obrał sobie stworzenie imperium, były miliony ofiar w samym Związku Radzieckim i krajach satelickich, wyniszczenie środowiska naturalnego, zniszczenie dorobku kulturalnego wielu narodów, ale przede wszystkim upadek wartości etycznych i degradacja człowieczeństwa.

Kwestię wolności bardzo ciekawie obrazuje scena „uwolnienia” mistrza i Małgorzaty od doczesnego życia i „przeniesienia” pary kochanków do innego wymiaru. Tam niepotrzebna jest już władza, „ani cesarska, ani żadna inna”, tam prześladowca (Poncjusz) i skazaniec (Jeszua) odbywają wspólną przechadzkę, swobodnie dzieląc się poglądami, mistrz pisze dzieła i spotyka prawdziwych, nie zakłamanych jak Alojzy Mogarycz, przyjaciół, a Małgorzata jest opiekunką „domowego ogniska”: „Wiem, że wieczorem odwiedzą cię ci, których kochasz, którzy cię interesują, ci, co nie zakłócą twojego spokoju.”
Obydwie te sceny jaskrawo uwydatniają pragnienia każdego człowieka, nie tylko tego, żyjącego pod presją systemu totalitarnego, czy też pod „patronatem” wielkiego cezara Tyberiusza, ale tego z każdej epoki. Jest to pragnienie wolności, swobody, pokoju. Są one uniwersalne, tak jak uniwersalny jest problem władzy, która mimo że się zmienia, przybiera łagodniejsze formy, dla zachowania ładu społecznego zawsze będzie narzucać pewne ograniczenia. Podobnie zmieniają się i zmieniać się będą „ludzie przy sterze” – „dyktatorzy”. Człowiek będzie podlegał regułom i prawom obowiązującym w danym społeczeństwie i niejednokrotnie może się poczuć, jak „skazaniec”, ponieważ całkowite „wymknięcie się” kontroli, okaże się niemożliwe – dopóki będzie trwało ludzkie istnienie.

strona:    1    2  

Szybki test:

Słowa: „(...) wszelka władza jest gwałtem zadanym ludziom” – mówi:
a) Woland
b) Iwan Bezdomny
c) Małgorzata
d) Jeszua
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
Mistrz i Małgorzata – streszczenie szczegółowe
Mistrz i Małgorzata – streszczenie w pigułce
Czas i miejsce akcji „Mistrza i Małgorzaty”
Znaczenie tytułu i motta „Mistrza i Małgorzaty”
Główne wątki „Mistrza i Małgorzaty”
Świat przedstawiony w powieści „Mistrz i Małgorzata” – realizm i fantastyka
Michaił Bułhakow – życie i twórczość
Problematyka moralno – filozoficzna w „Mistrzu i Małgorzacie”
Obraz Moskwy lat trzydziestych XX wieku – w oparciu o powieść „Mistrz i Małgorzata”
Język „Mistrza i Małgorzaty”
„Mistrz i Małgorzata” jako arcydzieło literatury światowej
Polifoniczność narracji w powieści Bułhakowa
Kompozycja i struktura „Mistrza i Małgorzaty”
Problematyka władzy w „Mistrzu i Małgorzacie”
Historia Poncjusza Piłata i Jeszui Ha - Nocri
Historia miłości mistrza i Małgorzaty
„Mistrz i Małgorzata” jako parabola
„Powieść w powieści” na przykładzie „Mistrza i Małgorzaty”
Humor w „Mistrzu i Małgorzacie”
Twórczość Michaiła Bułhakowa
„Mistrz i Małgorzata” jako powieść wielogatunkowa
Nawiązania w „Mistrzu i Małgorzacie”
Motyw miłości w „Mistrzu i Małgorzacie”
Wybrane adaptacje „Mistrza i Małgorzaty”
Plan wydarzeń „Mistrza i Małgorzaty”
Najważniejsze cytaty „Mistrza i Małgorzaty”
Bibliografia




Bohaterowie
Małgorzata – charakterystyka postaci
Mistrz – charakterystyka postaci
Jeszua Ha-Nocri charakterystyka postaci
Wizja szatana (Woland) „Mistrza i Małgorzaty”
Piłat z Pontu – charakterystyka postaci
Charakterystyka bohaterów powieści mistrza
Charakterystyka gości z zaświatów - Woland i jego świta
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Mistrza i Małgorzaty”



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies