Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Mistrz i Małgorzata

„Mistrz i Małgorzata” jako powieść wielogatunkowa

Autor: Ewa Petniak

Dzieło Michaiła Bułhakowa jest oryginalnym połączeniem różnych gatunków literackich, odnajdujemy w nim elementy np. powieści psychologicznej, obyczajowej, kryminalnej, filozoficznej, satyry i groteski.

Do powieści obyczajowej zaliczymy fragmenty obrazujące życie mieszkańców rosyjskiej stolicy, środowisko Varietes i Massolitu.

Psychologizm w powieści (powieść psychologiczna) uwidacznia się wnikliwą analizą przeżyć wewnętrznych bohaterów: ich myśli i uczuć. Widzimy to przede wszystkim w osobie Poncjusza Piłata. Piłat przedstawiony jest jako jednostka przeżywająca rozterki duchowe oraz cierpienia fizyczne: okrutny ból głowy: „Przywidziało mu się, ze głowa więźnia odpłynęła kędyś w bok, a na jej miejscu pojawiła się inna. Ta druga głowa, łysiejąca, okolona była wieńcem z niewielu listków. Na czole widniał okrągły wrzód, wyżartą skórę posmarowano maścią. Bezzębne usta były zapadnięte, dolna warga była obwisła i kapryśna. Wydawało się Piłatowi, że znikły gdzieś różowawa kolumny tarasu i dalekie dachy Jeruszalaim, widniejące zwykle w dole za ogrodami, że wszystko dookoła zatonęło w gęstej zieleni ogrodów Caprejów. Ze słuchem też stało się coś dziwnego – jakby gdzieś w dali cicho, ale groźnie zagrały trąby i dobiegł wyraźny nosowy głos znacząco podkreślający słowa: „Ustawa o obrazie majestatu...”
Pobiegły urywane, chaotyczne, niezwykłe myśli: „Zginął!”...”, a potem – „Zginęliśmy!...” I błysnęła wśród tych myśli jakaś zupełnie głupia, o jakiejś tam nieśmiertelności, przy czym ta nieśmiertelność, nie wiedzieć czemu, była przyczyną niezwykłego smutku.”


Część kryminalna dotyczy opowieści Afraniusza i jego działań podjętych w celu zgładzenia Judy z Kiriatu (rozdziały dwudziesty piąty: Jak procurator usiłował ocalić Judę z Kiriatu i dwudziesty szósty: Złożenie do grobu). Akcja przyspiesza, nabiera tempa, pojawia się tajemniczość, niepewność, uczucie niepokoju. Zdradliwy Juda jest śledzony, wywabiony poza mury miasta i zabity. Czytelnika interesuje fakt, czy podjęte działania przyniosą zamierzony rezultat, czy wszystko będzie się działo zgodnie z wyobrażeniem odbiorcy. Plan działania jest dokładnie opracowany przez Piłata. Namiestnik nie mówi wprost o wykonaniu wyroku śmierci na kiriatczyku, ale sugeruje realizację zadania Afraniuszowi: „ – Rozkaz twój zostanie spełniony – zaczął mówić Afraniusz – ale muszę cię, hegemonie, uspokoić. Zamysł zbrodniarzy jest nader trudny do wykonania. Proszę tylko pomyśleć – gość, obejrzał się, mówiąc, po czym ciągnął dalej – muszą wyśledzić człowieka, zabić go, w dodatku muszą się dowiedzieć, ile dostał, i potem znaleźć sposób zrócenia pienędzy Kajfaszowi. I wszystko w ciągu jednej nocy? Dzisiejszej nocy?
- A jednak zasztyletuję go dzisiaj – powtórzył z uporem Piłat. – Mam takie przeczucie, powiadam ci! Nie zdarzyło się jeszcze, żeby przeczucie mnie zawiodło – i grymas wykrzywił twarz procuratora, hegemon ostro zatarł ręce.”
Ze śledztwem mamy również do czynienia podczas próby zidentyfikowania i ujęcia tajemniczego maga – Wolanda. Radziecka milicja robi wszystko, by jak najszybciej pojmać podejrzaną o liczne oszustwa szajkę hipnotyzerów i brzuchomówców. Dzięki nieczystym siłom usiłowania te spełzają na niczym.

Elementy powieści filozoficznej obejmują zazwyczaj partie dialogowe – dyskusje pomiędzy bohaterami dotyczące kwestii Boga, prawdy, sprawiedliwości, etyki np. polemika między literatami: Berliozem i poetą Iwanem Bezdomnym a Wolandem, czy Wolandem a Mateuszem Lewitą:„ – Ale pozwólcie, że was, panowie, zapytam – po chwili niespokojnej zadumy przemówił zagraniczny gość – co w takim razie począć z dowodami na istnienie Boga, których, jak wiadomo, istnieje dokładnie pięć?
- Niestety! – ze współczuciem odpowiedział Berlioz. – Żaden z tych dowodów nie ma najmniejszej wartości i ludzkość dawno odłożyła je ad acta. Przyzna pan chyba, że w kategoriach rozumu nie można przeprowadzić żadnego dowodu na istnienie Boga.”


strona:    1    2  

Szybki test:

Psychologizm w powieści uwidacznia się wnikliwą analizą przeżyć wewnętrznych bohaterów, co widzimy przede wszystkim w osobie:
a) Wolanda
b) Piłata
c) Jeszui
d) mistrza
Rozwiązanie

„Mistrz i Małgorzata” nie zawiera:
a) satyry i groteski
b) powieści moralizatorskiej
c) powieści kryminalnej
d) powieści psychologicznej
Rozwiązanie

Elementy powieści filozoficznej obejmują zazwyczaj partie:
a) marzeń sennych
b) dialogowe
c) wspomnieniowe
d) opisowe
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
Mistrz i Małgorzata – streszczenie szczegółowe
Mistrz i Małgorzata – streszczenie w pigułce
Czas i miejsce akcji „Mistrza i Małgorzaty”
Znaczenie tytułu i motta „Mistrza i Małgorzaty”
Główne wątki „Mistrza i Małgorzaty”
Świat przedstawiony w powieści „Mistrz i Małgorzata” – realizm i fantastyka
Michaił Bułhakow – życie i twórczość
Problematyka moralno – filozoficzna w „Mistrzu i Małgorzacie”
Obraz Moskwy lat trzydziestych XX wieku – w oparciu o powieść „Mistrz i Małgorzata”
Język „Mistrza i Małgorzaty”
„Mistrz i Małgorzata” jako arcydzieło literatury światowej
Polifoniczność narracji w powieści Bułhakowa
Kompozycja i struktura „Mistrza i Małgorzaty”
Problematyka władzy w „Mistrzu i Małgorzacie”
Historia Poncjusza Piłata i Jeszui Ha - Nocri
Historia miłości mistrza i Małgorzaty
„Mistrz i Małgorzata” jako parabola
„Powieść w powieści” na przykładzie „Mistrza i Małgorzaty”
Humor w „Mistrzu i Małgorzacie”
Twórczość Michaiła Bułhakowa
„Mistrz i Małgorzata” jako powieść wielogatunkowa
Nawiązania w „Mistrzu i Małgorzacie”
Motyw miłości w „Mistrzu i Małgorzacie”
Wybrane adaptacje „Mistrza i Małgorzaty”
Plan wydarzeń „Mistrza i Małgorzaty”
Najważniejsze cytaty „Mistrza i Małgorzaty”
Bibliografia




Bohaterowie
Małgorzata – charakterystyka postaci
Mistrz – charakterystyka postaci
Jeszua Ha-Nocri charakterystyka postaci
Wizja szatana (Woland) „Mistrza i Małgorzaty”
Piłat z Pontu – charakterystyka postaci
Charakterystyka bohaterów powieści mistrza
Charakterystyka gości z zaświatów - Woland i jego świta
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Mistrza i Małgorzaty”



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies