Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Opowiadania Żeromskiego

Problematyka noweli „Rozdziobią nas kruki, wrony…”

Autor: Karolina Marl�ga

1. Problematyka narodowa noweli

Nowela Żeromskiego, będąca symbolem beznadziejnej walki, opisuje epizod z ostatnich dni upadającego zrywu niepodległościowego. Opowiada o wędrówce zmęczonego, zziębniętego, głodnego i pozbawionego jakiegokolwiek wsparcia Szymona Winrycha – powstańca usiłującego dostarczyć broń walczącym kolegom. Dzięki stworzeniu tej postaci pisarz mógł wyrazić swój stosunek do powstania styczniowego i przyczyn jego upadku.

Winrych prowadzi wiele wewnętrznych monologów, w których rozważa sytuację walczących, prorokuje skutki klęski (ma świadomość, że takowa nieuchronnie nadchodzi). Z goryczą i nienawiścią rozmyśla o tych wszystkich, którzy po upadku powstaniu triumfalnie podniosą głowy, ponieważ od początku sprzeciwiali się otwartej walce. Takich ludzi nazywa „psami parszywymi”.

Teresa Nowacka pisze: „myśli i uczucia Winrych wybiegają poza świadomość polityczną lat 60-tych XIX wieku i odnoszą się do problemów nurtujących społeczeństwo polskie lat 90-tych”. Po dziś dzień historycy starają się znaleźć niepodważalne przyczyny upadku zrywu, raz po raz roztrząsają wydarzenia z 1863 roku, by próbować zbliżyć się do prawdy. Winrych, choć był jednym z tysięcy zwykłych powstańców, tak naprawdę jest symbolem bezwarunkowej miłości do ojczyzny i bezgranicznego, heroicznego poświecenia. Choć wiedział, że powstania nie da się uratować: „Wszystko runęło na łeb w bezdenną jamę trwogi”, jako jeden z ostatnich był do końca wierny wyznawanym ideom i starał się osiągnąć zamierzone cele: „on jeden chodził jeszcze po broń. Jeden nie upadł na duchu (…)on się, jak to mówią, zawziął”.

Stefan Żeromski w noweli przedstawił swój pogląd na propozycje poprawy sytuacji Polski. Tak jak powstańcy, był przeciwnikiem ugodowej polityki względem ciemiężyciela, uważając, że pertraktacje i próby dyplomatycznego polepszenia położenia kraju nie przyniosą żadnych efektów. Epitetem „prorocy ciemnoty i metafizycy reakcji” określił konserwatywne stronnictwo stańczyków – pochodzących z Galicji reprezentantów ugodowej polityki z zaborcą. To ich, tak jak i innych zwolenników kompromisowych stosunków z Rosją, obarczył pośrednią winą za klęskę powstania i śmierć tysięcy.

Problematyka noweli „Rozdziobią nas kruki, wrony…”

Szybki test:

Zobacz inne artykuły: