Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Opowiadania Żeromskiego

Motywy literackie w opowiadaniu „Doktor Piotr”

Autor: Karolina Marl�ga

Konflikt pokoleń

W noweli skonfliktowanymi postaciami są ojciec i syn – jej główni bohaterowie. Dominik Cedzyna nie akceptuje drogi życiowej, jaką zamierza iść jego jedynak, czyli kariery naukowej zamiast prowadzenia majątku. Z kolei Piotr nie czuje, tak jak jego rodzic – przywiązania do ziemi, obciążenia szlacheckim pochodzeniem. Mężczyźni nie potrafią się porozumieć i żyją z daleka od siebie, choć bardzo się kochają.

Konflikt etyczny

W kulminacyjnej scenie utworu ujawnia się konflikt etyczny. Gdy Piotr dowiaduje się, że pieniądze, które przez cztery lata zagranicznych studiów przysyłał mu ojciec pochodziły ze zmniejszenia niewykształconym i wykorzystywanym robotnikom dziennej pensji, odczuwa odrazę i potępia postępek rodzica. Dominik z kolei nie czuje się winny niecnego postępku, przeciwnie – czuje dumę, że udało mu się „oszczędzić” trochę pieniędzy. W wyniku odmiennych poglądów między mężczyznami dochodzi do kłótni i zapada decyzja definitywnej rozłąki. Piotr opuszcza starego ojca.

Miłość rodzicielska

Dominik Cedzyna jest doskonałym przykładem na rodzicielską miłość – szczerą, bezwarunkową, gotową do największych poświęceń. Aby umożliwić synowi karierę i rozwój, finansował mu studia poza granicami kraju, co doprowadziło do tego, że dopuścił się złego czynu – zmniejszył pensję chłopom, okradając ich z należnych pieniędzy.

Dla bohatera najważniejsze było dobro i szczęście syna, który był jego „oczkiem w głowie”. Listy otrzymywane od Piotra przez lata rozłąki stanowiły jedyną rozrywkę podobnych i smutnych dni staruszka. Nigdy nie czytał ich od razu, ciesząc się codziennie nowym fragmentem.

Miłość synowska

Piotr Cedzyna bardzo kochał starego ojca. Jego miłość doprowadziła do tego, iż zrezygnował nawet z możliwości pracy i rozwoju w zagranicznym prywatnym laboratorium chemicznym (choć w kraju nie miał szans nawet na posadę podrzędnego pracownika) – chciał pozostać przy boku ojca, wspierać i opiekować się nim. Wielokrotnie w częstych listach zapewniał, że czuje się częścią rodzica, ze stanowią jedność. Tym bardziej cierpiał, gdy odkrył postępek Dominika i musiał – aby zachować wierność swym ideałom i zasadom – opuścić go.

Początki kapitalizmu

W opowiadaniu czytamy o początkach rozwoju gospodarki kapitalistycznej, urbanizacyjnym rozroście prowincjonalnych terenów. Poznajemy Teodora Bijakowskiego, którego biografia jest literackim przykładem na nieskuteczność pozytywistycznego hasła pracy u podstaw. Choć w dzieciństwie otrzymał pomoc i wydostał się z nędznej warszawskiej dzielnicy, to po ukończeniu studiów nie miał zamiaru spłacić długu u społeczeństwa, lecz bogacić się. Tacy ludzie mieli rządzić nową, kapitalistyczną Polską.

Poświęcenie

Jak ogromna musi być miłość, by doprowadzić szlachetnego człowieka, którym był Dominik Cedzyna do okradania niewykształconych i biednych chłopów? Jak duże musi być umiłowanie kogoś, by, mimo samotności, pozwolić temu komuś rozwijać się z dala od kraju?

Na przykładzie postępowania głównego bohatera Doktora Piotra obserwujemy poświęcenie dla drugiego człowieka w myśl chrześcijańskich przykazań.

Samotność

W utworze samotni są zarówno ojciec, jak i syn. Dominik Cedzyna, otoczony ludźmi, zaangażowany w pracę, tak naprawdę żyje w świecie marzeń o powrocie na wieś, prowadzeniu własnego majątku, funkcji rządcy. Staruszek czuje się samotny i opuszczony, poprawiając sobie nastrój lekturą listów od Piotrusia – ukochanego syna (należy pamiętać, iż nigdy nie czytał listów w całości, analizując ich najdrobniejszy fragment w odstępach czasowych).

Podobnie jego syn, choć zajęty studiami i rozwojem naukowej kariery, czuje się opuszczony z dala od ojczyzny, którą opuścił wiele lat temu. Przytłacza go również myśl, że Dominik jest gdzieś daleko, samotny, zdany na łaskę innych (tym bardziej, że wciąż czuł się kimś wyższym niż inni, co nie ułatwiało mu interpersonalnych relacji).

strona: 1 2

Zobacz inne artykuły:

Doktor Piotr

Czas i miejsce akcji opowiadania „Doktor Piotr”
„Doktor Piotr” - stereszczenie opowiadania
Problematyka opowiadania „Doktor Piotr”
Charakterystyka głównych bohaterów opowiadania „Doktor Piotr”
Kompozycja i struktura opowiadania „Doktor Piotr”
„Doktor Piotr” - nowela czy opowiadanie?
Konflikt między ojcem a synem w „Doktorze Piotrze
Dominik Cedzyna jako przykład losów zrujnowanej szlachty w końcu XIX wieku w Królestwie Polskim
Plan wydarzeń opowiadania „Doktor Piotr”
Motywy literackie w opowiadaniu „Doktor Piotr”
Najważniejsze cytaty opowiadania „Doktor Piotr”

Rozdziobią nas kruki, wrony

Siłaczka

Czas i miejsce akcji opowiadania „Siłaczka”
„Siłaczka” - streszczenie opowiadania
Geneza opowiadania „Siłaczka”
Problematyka „Siłaczki”
Charakterystyka bohaterów „Siłaczki”
Kompozycja i struktura „Siłaczki”
Altruizm czy konformizm w „Siłaczce” Żeromskiego
Narracja „Siłaczki”
Plan wydarzeń „Siłaczki”
Motywy literackie w „Siłaczce”
Najważniejsze cytaty w „Siłaczce”

Inne

Stefan Żeromski - życiorys
Kalendarium twórczości Żeromskiego
Krytyczne opinie o „Opowiadaniach” Stefana Żeromskiego
Bibliografia

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies