Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Opowiadania Żeromskiego

Motywy literackie w noweli „Rozdziobią nas kruki, wrony…”

Autor: Karolina Marl�ga

Ciemnota i zacofanie chłopa

Żeromski przedstawił w noweli ciemnego, niewykształconego chłopa, któremu nieznane były takie uczucia, jak przynależność narodowa czy patriotyzm. Przypominał raczej maszynę, niewolnika. Człowiek, który ograbia Winrycha i umieszcza jego ciało w rowie, jest przykładem wieloletnich zaniedbań w edukacji i dbałości o rozwój warstw chłopskich.

Człowiek zachowujący się jak zwierzę

Zwierzęciem jest bezmyślny chłop, okradający powstańca z resztek odzienia, porozrywanego obuwia, z resztek człowieczeństwa. Nie należy jednak utożsamiać go z bestią, ponieważ, jak pisze autor: „nie był to wcale poetyczny szakal, ale człowiek ubogi, chłop z wioski najbliższej”.

Klęska powstania styczniowego

Żeromski opowiedział o klęsce przez pryzmat epizodu z ostatnich dni zrywu. Przedstawił historię powstańca, starającego się przewieść broń do walczącego jeszcze oddziału.

Powstanie z noweli nie jest romantycznym zrywem, wzniosłym wydarzeniem, które sprawia, że jego uczestnicy przypominają walecznych herosów, półbogów. Wskutek zastosowania naturalistycznych i ekspresjonistycznych opisów, sprawia, że jeszcze bardziej odczuwamy jego klęskę. Słowa Winrycha, wypowiedziane tuż przed śmiercią - „Wszystko przełajdaczone!” - w kontekście zakończenia i wymowy utworu są w pełni uzasadnione.

Poświęcenie i patriotyzm powstańca

Szymon Winrych był jednym z ostatnich powstańców. Walczył mimo nadchodzącej klęski zrywu, niesprzyjających warunków atmosferycznych i braku pomocy państw zachodnich. Żeromski pisze w pewnym momencie: „Jeżeli kto jeszcze na tej ziemi walczył w całym i zupełnym znaczeniu tego słowa, to on, Winrych”. Tylko on szmuglował broń, podtrzymując na duchu kolegów: „Przez długi czas tych ludzi ściganych, głodnych, przeziębłych i wylęknionych wspierał swymi szyderczymi półsłowami i podniecał jak chłostą”. Gdy inni byli przekonani o upadku zrywu: „(…)on się, jak to mówią, zawziął”. Chciał walczyć mimo chłodu, głodu, zmęczenia. Był wzorowym powstańcem i patriotą.

Samotność

Winrych jest jednym z ostatnich walczących powstańców. Przypomina bohatera romantycznego. Tak jak Kordian czy inne postacie z tamtej epoki, był indywidualistą zdanym na własne siły, samotnym i pozbawionym szans na pomoc z jakiejkolwiek strony. Choć liczył na zmiennika przy przewożeniu broni, pozostał sam do chwili śmierci, za przyjaciela mając tylko konia.

Śmierć

Scena śmierci powstańca przygnębia czytelnika. Wrażenie te wzmaga wykorzystanie przez autora naturalizmu i realizmu szczegółu. Zaatakowany przez Moskali, wyśmiewany, bity, szturchany, samotny – to były ostatnie przeżycia głównego bohatera noweli. Mimo próśb o darowanie życia, został bestialsko zamordowany, a jego ciało zbezczeszczone, pozbawione grobu i należnej czci.

Zobacz inne artykuły:

Doktor Piotr

Czas i miejsce akcji opowiadania „Doktor Piotr”
„Doktor Piotr” - stereszczenie opowiadania
Problematyka opowiadania „Doktor Piotr”
Charakterystyka głównych bohaterów opowiadania „Doktor Piotr”
Kompozycja i struktura opowiadania „Doktor Piotr”
„Doktor Piotr” - nowela czy opowiadanie?
Konflikt między ojcem a synem w „Doktorze Piotrze
Dominik Cedzyna jako przykład losów zrujnowanej szlachty w końcu XIX wieku w Królestwie Polskim
Plan wydarzeń opowiadania „Doktor Piotr”
Motywy literackie w opowiadaniu „Doktor Piotr”
Najważniejsze cytaty opowiadania „Doktor Piotr”

Rozdziobią nas kruki, wrony

Siłaczka

Czas i miejsce akcji opowiadania „Siłaczka”
„Siłaczka” - streszczenie opowiadania
Geneza opowiadania „Siłaczka”
Problematyka „Siłaczki”
Charakterystyka bohaterów „Siłaczki”
Kompozycja i struktura „Siłaczki”
Altruizm czy konformizm w „Siłaczce” Żeromskiego
Narracja „Siłaczki”
Plan wydarzeń „Siłaczki”
Motywy literackie w „Siłaczce”
Najważniejsze cytaty w „Siłaczce”

Inne

Stefan Żeromski - życiorys
Kalendarium twórczości Żeromskiego
Krytyczne opinie o „Opowiadaniach” Stefana Żeromskiego
Bibliografia

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies