Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Antygona

Antygona - charakterystyka szczegółowa

Autor: Ewa Petniak

Antygona to tytułowa postać sztuki Sofoklesa. Jest dumną i pewną siebie młoda kobietą. Taki jej wizerunek zaprezentowany jest już w Prologu. Kontrastuje z nią młodsza siostra Ismena. Poznajemy obydwie bohaterki w momencie, gdy „bratobójcza” walka o władzę między Eteoklesem a Polinejkesem dobiegła już końca, a bracia nie żyją. Jeden z nich, uznany za zdrajcę, z rozkazu króla nie może zostać pogrzebany, jak nakazywałby obyczaj.

Antygona zwraca się do siostry z prośbą, by udzieliła jej pomocy w zakazanym pochówku, ale Ismena, powodowana strachem, odmawia:

„Ja ci nie każę niczego, ni choćbyś,
Pomóc mi chciała, wdzięczne by mi było,
Lecz stój przy twojej myśli, a ja brata
Pogrzebię sama, potem zginę z chlubą.
„Niechaj się zbratam z mym kochanym w śmierci
Po świętej zbrodni. (...)”


Dziewczyna jest nieugięta i choćby pod groźbą śmierci, decyduje się złamać rozkaz króla:

„Pozwól bym ja wraz z moim zaślepieniem
Spojrzała w oczy grozie; bo ta groza
Chlubnej mi śmierci przenigdy nie wydrze.”


Czyni to tym bardziej, że wydał go człowiek, co koliduje z prawami boskimi, które „są święte i trwają od wieków”.

Ów postępek dowodzi niezłomnej, przedsiębiorczej i heroicznej postawy bohaterki. Jej portret psychologiczny zostaje nakreślony również podczas dialogu z Kreonem, kiedy to z całą świadomością i odpowiedzialnością przyznaje się do popełnionego przestępstwa:
„Jam to spełniła, zaprzeczać nie myślę.”
Władca nie może uwierzyć, ze ktoś ośmielił się złamać jego postanowienie i podejrzewał, że uczyniono to dla zysku. Dziwi go zatem widok Antygony – osoby z najbliższej rodziny. Przyzywa wówczas także Ismenę.

Interesująca jest scena konfrontacji tych trzech postaci, bo „naświetla” ich cechy charakteru. Antygona jest jeszcze bardziej stanowcza, wręcz szorstka zwłaszcza w stosunku do siostry, ale taka musi być, by jej postawa była wiarygodna:
„Pytaj Kreona! Zwykłaś nań ty baczyć.”
W czasach Sofoklesa kobiety nie brały udziału w szerszym życiu publicznym, pozostawały zamknięte w kręgu spraw domowych. We wszystkim zależne były od mężczyzn. Przeciwstawienie się władzy państwowej było dla przeciętnego Ateńczyka czymś niepojętym, nieprawdopodobnym, dlatego autor nadał swojej bohaterce, w znacznej mierze, męskie rysy charakteru: odwagę, upór, waleczność, a nawet oschłość. Te „niekobiece” cechy Antygony uczyniły jej nietypowe zachowanie prawdopodobnym. Normalna, zrozumiała i typowo kobieca jest w tym przypadku Ismena, która nie odczuwa potrzeby buntu, a raczej lęk.

Cechy opisujące Ismenę to pokora i posłuszeństwo, ale również umiłowanie bliźnich i solidarność z nimi. Obydwie siostry posiadają dar miłości, ale Ismena boi się otwarcie manifestować swoje uczucia, czyni to dopiero w obecności Kreona, gdy ten zamierza posłać jej siostrę na śmierć. Gotowa jest wówczas przyjąć na siebie część winy Antygony.

Tytułowa postać podczas polemiki z władcą, wyjawia motywy swojego działania. Padają wtedy znamienne słowa:

„Współkochać przyszłam, nie współnienawidzić.”

oraz : „Któż wie, czy takie wśród zmarłych są prawa?”

Unaoczniają one jej oddanie i miłość do zmarłego brata, świadczą o poszanowaniu praw boskich i głębokiej wierze.

Dla norm „wyższych” Antygona zdecydowała się złamać prawa ludzkie, bo te często są zmienne. Zaniechanie pogrzebu zmarłego uniemożliwiało jego duszy przestąpienie bram Hadesu i skazywało ją na wieczną ziemską tułaczkę, natomiast niewypełnienie powinności wobec umarłego narażało żyjących na gniew ze strony bogów. Bohaterka wolała więc potępienie „ziemskie” i pogardę króla.

strona:    1    2  

Szybki test:

Za zdrajcę Kreon uważał:
a) Edypa
b) Polinejkesa
c) Eteoklesa
d) Ismenę
Rozwiązanie

Zaniechanie pogrzebu zmarłego uniemożliwiało jego duszy:
a) wstąpienie do czyśćca
b) przestąpienie bram Hadesu
c) ziemską tułaczkę
d) zbawienie
Rozwiązanie

Lud:
a) potępiał Antygonę
b) pochwalał Antygonę
c) skazał Antygonę na śmierć
d) był obojętny w stosunku do czynu Antygony
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Inne
„Antygona” - streszczenie szczegółowe
„Antygona” jako tragedia antyczna
Antygona - charakterystyka szczegółowa
Teatr grecki
Cechy tragedii antycznej
Pochodzenie i rozwój dramatu antycznego
Streszczenie „Antygony” w pigułce
Kreon – charakterystyka szczegółowa
Prawda rozumu a prawdy uczucia w „Antygonie”
Konflikt miedzy jednostką a społeczeństwem w „Antygonie”
Konflikt między tym, co boskie a tym co, ludzkie
Konflikt tragiczny w „Antygonie” Sofoklesa
Biografia Sofoklesa
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Antygony”
Plan wydarzeń „Antygony”
„Antygony” różne – reminiscencje: przekłady, kontynuacje i nawiązania...
Mit rodu Labdakidów - streszczenie
Sofokles - twórczość
Interpretacje sceniczne „Antygony” (przykłady)
Sofokles - kalendarium życia
O Sofoklesie powiedzieli...
Oskarżenie Antygony - lista argumentów i przemowa
Obrona Antygony - lista argumentów i przemowa
Mit tebański – streszczenie
Czy Antygona jest bohaterką tragiczną?
Ismena - charakterystyka postaci
Antygona – problematyka tragedii Sofoklesa
Na czym polega uniwersalność „Antygony”?
Tragizm bohaterów „Antygony” Sofoklesa: Antygona, Kreon, Hajmon, Ismena
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies