Jan Onufry Zagłoba - charakterystyka ostatnidzwonek.pl
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Potop

Jan Onufry Zagłoba - charakterystyka

Autor: Karolina Marlêga

ZagÅ‚oba – postać na pierwszy rzut oka fikcyjna - w rzeczywistoÅ›ci poprzez dobór cech wiążących jÄ… z barokowÄ… i sarmackÄ… formacjÄ… obyczajowÄ… i mentalnoÅ›ciÄ…, staje siÄ™ bardziej prawdopodobna i typowa. ZagÅ‚oba scala wszystkie części cyklu Sienkiewicza. Pisarz przy budowaniu postaci posÅ‚użyÅ‚ siÄ™ zestawieniem cech wyglÄ…du i charakteru wielu znanych i nieznanych osób. W pewnym stopniu ZagÅ‚oba przypomina Jana Chryzostoma Paska i Karola RadziwiÅ‚Å‚a „Panie Kochanku” , po których dziedziczy skÅ‚onność do „koloryzowania” i posÅ‚ugiwania siÄ™ barokowym stylem. Z kolei literackimi pierwowzorami tej postaci byli miÄ™dzy innymi Ulisses (Odyseusz), żoÅ‚nierz – samochwaÅ‚a z komedii Plauta, Szekspirowski Falstaff z dramatu Henryk IV, Papkin z Zemsty Fredry oraz kulawy, rudy i zezowaty szlachcic Julian Å»ytkiewicz – bohater powieÅ›ci MichaÅ‚a Czajkowskiego Stefan Czarniecki, której akcja toczy siÄ™ podczas najazdu szwedzkiego.

Falstaff z dramatu Szekspira Henryk IV to angielski grubas, rozładowujący wojenną atmosferę dramatu, rozweselający czytelnika pijaństwem, gadulstwem, zabawnymi monologami pełnymi dowcipnych sentencji oraz przechwalaniem się rzekomym bohaterstwem i poufałością z dostojnikami, szafujący bogatym zasobem wyzwisk i gradem soczystych przekleństw.

Sienkiewicz inspiracjÄ™ czerpaÅ‚ również z życia. W ZagÅ‚obie odnajdziemy też coÅ› z kapitana Rudolfa Korwin-Piotrowskiego (poznaÅ‚ go w Ameryce), WÅ‚adysÅ‚awa Olendzkiego (kolega pisarza, współpracownik „SÅ‚owa”) oraz z teÅ›cia Sienkiewicza – Kazimierza Stetkiewicza (Litwin, posÅ‚ugujÄ…cy siÄ™ dosadnym stylem i humorem staropolskim).

ZagÅ‚oba w powieÅ›ci to starszy szlachcic herbu Wczele, który „czerstwo jeszcze wyglÄ…da jak tur”. ByÅ‚ tÄ™gim kawalerem o szerokich ramionach. Jedno oko miaÅ‚ przykryte bielmem, biaÅ‚Ä… brodÄ™, czerwonÄ… twarz, a na czole szerokÄ… bliznÄ™, przez którÄ… byÅ‚o widać kość czaszki (charakterystyczny wyglÄ…d zindywidualizowaÅ‚ tÄ™ postać).
Posiada wszystkie cechy charakterystyczne dla sarmackiej grupy społecznej Sienkiewicz w konstrukcji bohatera uwypuklił zwłaszcza jej wady, wśród których na pierwszy plan wysuwały się: krzykactwo, skłonności do trunków, konfabulacji, przypisywania sobie zasług innych, pieniactwa, tchórzostwa i lenistwa. Pisarz nie skupił się jednak wyłącznie na przymiotach ujemnych, obdarzył bowiem Jana Onufrego doskonałym poczuciem humoru, szczerym patriotyzmem, dobrym sercem, odwagą, zdolnością wychodzenia z największych opresji.

O przeszÅ‚oÅ›ci bohatera nie wiadomo dużo, tak, jakby Sienkiewicz chciaÅ‚ jeszcze bardziej podsycić zainteresowanie czytelnika tÄ… postaciÄ…. Wypowiedzi ZagÅ‚oby odnoÅ›nie tej kwestii peÅ‚ne sÄ… sprzecznych i czÄ™sto nieprawdopodobnych relacji. CzÄ™sto chwaliÅ‚ siÄ™, że podróżowaÅ‚ przez wschodnie kraje, takie jak: Krym, Galata, Turcja i Ziemia ÅšwiÄ™ta. ZagÅ‚oba, majÄ…cy skÅ‚onność do megalomanii i konfabulowania, czasami za bardzo „ubarwiaÅ‚” rzeczywistość, przez co wpadaÅ‚ w kÅ‚opoty. Podczas rozmów przedstawiaÅ‚ korzystniejszÄ… wersjÄ™ zdarzeÅ„, by lepiej siÄ™ zaprezentować. CzÄ™sto zdarzaÅ‚o mu siÄ™ przypisać sobie zasÅ‚ugi innych osób – zwÅ‚aszcza MichaÅ‚a WoÅ‚odyjowskiego - nawet, gdy byli przy tym obecni. Ten gaduÅ‚a mówiÅ‚ czasem bez powodu: „żeby – jak to okreÅ›la – siÄ™ para w gÄ™bie nie zagrzaÅ‚a i żeby jÄ™zyk nie rozmiÄ™kÅ‚, co siÄ™ od dÅ‚uższego milczenia snadnie przytrafić może”.

Bohater posiada też mnóstwo cech pozytywnych. Choć prawda byÅ‚a dla niego wartoÅ›ciÄ… wzglÄ™dnÄ…, to w chwilach zagrożenia potrafiÅ‚ zaplanować ucieczkÄ™, przekonać Lubomirskiego o przyÅ‚Ä…czeniu siÄ™ do Czarnieckiego. Najważniejszym „fortelem” w powieÅ›ci byÅ‚o przekonanie Rocha Kowalskiego, że jest jego wujem, i w efekcie uwolnienie uwiÄ™zionych puÅ‚kowników. WoÅ‚odyjowski mówiÅ‚ o swym przyjacielu z uznaniem: „ZadziwiajÄ…ca to jest rzecz w istocie (…) że nie masz na Å›wiecie takowych terminów, z których by ten czÅ‚owiek nie potrafiÅ‚ siÄ™ salwować. Gdzie mÄ™stwem i siÅ‚Ä… nie poradzi, tam siÄ™ fortelem wykrÄ™ci. Inni fantazjÄ™ tracÄ…, gdy im Å›mierć nad szyjÄ… zawiÅ›nie, albo polecajÄ… siÄ™ Bogu czekajÄ…c, co siÄ™ stanie; a on zaraz zaczyna gÅ‚owÄ… pracować i zawsze coÅ› wymyÅ›li. Mężny on w potrzebie bywa jako Achilles, ale woli Ulissesa iść Å›ladem”.

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Inne
Charakterystyka Andrzeja Kmicica / Babinicza
Czas i miejsce akcji „Potopu”
Geneza i okolicznoÅ›ci powstania „Potopu”
„Potop” - TOM I - streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Aleksandry Billewiczówny
„Potop” - TOM II - streszczenie szczegółowe
PrzeglÄ…d bohaterów historycznych „Potopu”
Sposoby kreowania postaci w powieÅ›ci „Potop”
„Potop” - TOM III - streszczenie szczegółowe
Obraz XVII-wiecznego społeczeństwa w powieści Henryka Sienkiewicza
„Ku pokrzepieniu serc” - znaczenie utworu „Potop”
Bohaterowie fikcyjni oraz znani z historii, a nieobecni we współczesnych podręcznikach
TÅ‚o historyczne „Potopu” - stosunki polsko-szwedzkie w XVII wieku
Streszczenie „Potopu” w piguÅ‚ce
Jan Onufry Zagłoba - charakterystyka
JÄ™zyk i styl powieÅ›ci historycznej „Potop”
„Potop” Henryka Sienkiewicza jako powieść historyczna
Kompozycja i artyzm powieÅ›ci „Potop”
Szczegółowy plan wydarzeÅ„ „Potopu”
Powieść historyczna w dziewiętnastowiecznej Polsce
Janusz Radziwiłł - charakterystyka
Biografia Henryka Sienkiewicza
Motyw miÅ‚oÅ›ci w „Potopie”
Filmowe adaptacje „Potopu”
Polscy powieÅ›ciopisarze o „Potopie”
Krytycy literaccy i badacze o „Potopie”
Ciekawostki o Henryku Sienkiewiczu
Wypowiedzi o Sienkiewiczu
Kalendarium twórczości Henryka Sienkiewicza
Kalendarium życia Henryka Sienkiewicza
Najważniejsze cytaty z „Potopu”
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies