Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Potop
Tom III
Rozdział I
Karol Gustaw po powrocie Jana Kazimierza do kraju stracił nadzieję na zdobycie Rzeczypospolitej. Chciał przynajmniej zatrzymać przy sobie Prusy Królewskie i prowincję do nich przyległą. Dlatego też ruszył czym prędzej na południe kraju. Po drodze palił, wieszał ludzi. „Gorzały” Prusy, Wielkopolska, Małopolska, Ruś, Litwa i Żmudź. Choć wsie, lasy i rzeki były w ręku Polaków, Szwedzi nie ustępowali. Wzbierał w nich gniew, ponieważ przed kilkoma miesiącami ten kraj należał do nich, a teraz ujawnił się nowy opór.
Ze Szwedzkim królem podążał jego brat Adolf – książę hiponcki, który dowodził wojskiem. Ponadto towarzyszyli mu Robert Duglas, Henryk Horn (krewny nieboszczyka spod Częstochowy), Waldemar – graf duński i Miller (wielki pokonany w starciu z mnichami). Karol Gustaw ścigał wojska Czarnieckiego, depcząc mu po piętach. Do starcia doszło dopiero niedaleko ujścia Wieprza do Wisły. Chorągwie polskie broniły się dzielnie. Wołodyjowski, Jan i Samuel Kaweccy zepchnęli wroga ku Wiśle: „(…)co widząc Duglas pospieszył swoim z wyborową rajtarią na ratunek. Lecz rozpędu i te nowe posiłki wstrzymać nie mogły; poczęli więc Szwedzi skakać z wysokiego brzegu na lód, padając trupem tak gęsto, że czernili się na śnieżnym polu jako litery na białej karcie. Legł królewicz Waldemar; legł Wikilson, a książę biponcki, obalon z koniem, nogę złamał - legli wszelako i obaj panowie Kaweccy, i pan Malawski, i Rudawski, i Rogowski, i pan Tymiński, i Choiński, i Porwaniecki, jeden tylko pan Wołodyjowski, chociaż się w szwedzkie szeregi jako nurek w wodę z głową zanurzał, najmniejszej rany nie poniósł”. Gdy przybył sam szwedzki król z armatami i kolejnymi posiłkami, wówczas Czarniecki dał rozkaz wycofania. Tym posunięciem wywołał radość wroga. W pewnej chwili Karol Gustaw otrzymał niepomyślną wiadomość, że Dubois wraz ze swymi dragonami zostali zamordowani przez Czarnieckiego, przy boku którego było cztery tysiące ludzi (wycofał się, ponieważ zdecydował się na spisek i walkę podjazdową).
Rozdział II„Potop” - TOM III - streszczenie szczegółowe
Tom III
Rozdział I
Karol Gustaw po powrocie Jana Kazimierza do kraju stracił nadzieję na zdobycie Rzeczypospolitej. Chciał przynajmniej zatrzymać przy sobie Prusy Królewskie i prowincję do nich przyległą. Dlatego też ruszył czym prędzej na południe kraju. Po drodze palił, wieszał ludzi. „Gorzały” Prusy, Wielkopolska, Małopolska, Ruś, Litwa i Żmudź. Choć wsie, lasy i rzeki były w ręku Polaków, Szwedzi nie ustępowali. Wzbierał w nich gniew, ponieważ przed kilkoma miesiącami ten kraj należał do nich, a teraz ujawnił się nowy opór.
Ze Szwedzkim królem podążał jego brat Adolf – książę hiponcki, który dowodził wojskiem. Ponadto towarzyszyli mu Robert Duglas, Henryk Horn (krewny nieboszczyka spod Częstochowy), Waldemar – graf duński i Miller (wielki pokonany w starciu z mnichami). Karol Gustaw ścigał wojska Czarnieckiego, depcząc mu po piętach. Do starcia doszło dopiero niedaleko ujścia Wieprza do Wisły. Chorągwie polskie broniły się dzielnie. Wołodyjowski, Jan i Samuel Kaweccy zepchnęli wroga ku Wiśle: „(…)co widząc Duglas pospieszył swoim z wyborową rajtarią na ratunek. Lecz rozpędu i te nowe posiłki wstrzymać nie mogły; poczęli więc Szwedzi skakać z wysokiego brzegu na lód, padając trupem tak gęsto, że czernili się na śnieżnym polu jako litery na białej karcie. Legł królewicz Waldemar; legł Wikilson, a książę biponcki, obalon z koniem, nogę złamał - legli wszelako i obaj panowie Kaweccy, i pan Malawski, i Rudawski, i Rogowski, i pan Tymiński, i Choiński, i Porwaniecki, jeden tylko pan Wołodyjowski, chociaż się w szwedzkie szeregi jako nurek w wodę z głową zanurzał, najmniejszej rany nie poniósł”. Gdy przybył sam szwedzki król z armatami i kolejnymi posiłkami, wówczas Czarniecki dał rozkaz wycofania. Tym posunięciem wywołał radość wroga. W pewnej chwili Karol Gustaw otrzymał niepomyślną wiadomość, że Dubois wraz ze swymi dragonami zostali zamordowani przez Czarnieckiego, przy boku którego było cztery tysiące ludzi (wycofał się, ponieważ zdecydował się na spisek i walkę podjazdową).
Nazajutrz Karol Gustaw ruszył w kierunku Lublina. Po przybyciu na miejsce otrzymał wiadomość o pościgu, którym dowodził Sapieha (zwycięzca bitwy z Bogusławem). Nie przeszkodziło mu to jednak w dalszej realizacji swego planu – zdobycia Zamościa. Jan Sapieha (brat Pawła), który przyłączył się do Szwedzkiego króla, zrelacjonował mu charakterystyczne zachowania i obyczaje starosty Jana, ostrzegając przy tym, że Zamoyski miał wystarczająco dużo własnych pieniędzy i nie skusi się na cudze, na łapówkę. Wówczas Karol Gustaw postanowił dać mu we władanie województwo lubuskie (jako niezawisłe księstwo), podejrzewając, że korona otworzy im bramy Zamościa.
Z kolei Stefan Czarniecki wysłał dwie chorągwie Szemberkową i laudańską do obrony siedziby starosty, co niewymownie ucieszyło Sobiepana. Po przybyciu na miejsce Jan Skrzetuski i Wołodyjowski padli do nóg księżnej Gryzeldy (byli kiedyś pułkownikami pod dowództwem Jeremiego). Wieczorem wszyscy uczestniczyli w wystawnej i hucznej uczcie. Pan Zagłoba i Jan Zamoyski od razu przypadli sobie do gustu. Gdy po kolacji Onufry, Michał i Jan wracali do swej kwatery, oficer zameldował im, że Szczebrzeszyn się pali, co było znakiem rychłego najazdu szwedzkiego.
Rozdział III
Karol Gustaw istotnie był już w Szczebrzeszynie i niedługo chciał stanąć pod bramą zamku w Zamościu, na którego murach stały już gotowe do walki pułki piechoty. Przy działach dzielnie czuwali Flamandowie, a za fortecą chorągwie lekkiej jazdy. Starosta kałuski objeżdżał mury, by sprawdzić, że wszystko zostało przygotowane na odparcie wojsk nieprzyjaciela. Szwedzi nadciągnęli z chorągwiami różnych barw. Po rozłożeniu namiotów, zaczęli pod fortecą sypać szańce. Liczyli około dziesięć tysięcy jazdy i tyle samo piechoty.
W pewnej chwili do bramy zbliżyli się szwedzcy posłowie, wśród których był także Jan Sapieha, chcący w imieniu króla Karola Gustawa rozmawiać z Janem Zamoyskim. Usłyszawszy to, Sobiepan odparł, że nie będzie rozmawiał ze zdrajcą, po czym poprosił o posła-Szweda. Blady i zły Sapieha wrócił więc do monarchy, który po namyśle wysłał z poselstwem generała Forgella. Gdy ten zbliżył się do zamku, opuszczono mu most łańcuchowy. Po wejściu do komnaty, oznajmił Zamoyskiemu, ze król szwedzki przybył do niego w gościnę. Zażądał potem otworzenia bram i wpuszczenia całego wojska do pałacu, zapewniając, że nikt nie zamierza zająć twierdzy na stałe. Miała służyć jedynie jako tymczasowy przystanek na drodze podróży orszaku, który „czynił za buntownikami pościg”. Forgell podkreślał przy tym, że Zamoyski – otworzywszy bramę – uczyni wiele dobrego dla swego nazwiska.
strona: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Szybki test:
Strażnikiem Billewiczów w Taurogach był:a) Ketling
b) Sakowicz
c) Soroka
d) Bogusław
Rozwiązanie
Sakowicz to wierny sługa:
a) Zagłoby
b) Janusza Radziwiłła
c) Kmicica
d) Bogusława Radziwiłła
Rozwiązanie
Za szwedzkim królem udał się w pościg:
a) Kmicic
b) Wołodyjowski
c) Roch Kowalski
d) Onufry Zagłoba
Rozwiązanie
Więcej pytań
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies