Filmowe adaptacje „Potopu” ostatnidzwonek.pl
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Potop

Filmowe adaptacje „Potopu”

Autor: Karolina Marlêga

Od razu po ukazaniu siÄ™ wielowÄ…tkowej, barwnej i niezwykle „plastycznej” powieÅ›ci historycznej pojawiÅ‚o siÄ™ wielu twórców, gotowych do podjÄ™cia próby przeniesienia niezwykÅ‚ego dzieÅ‚a na srebrny ekran. Jednak ówczesne warunki spoÅ‚eczno-polityczne nie pozwalaÅ‚y na ukazanie każdej wizji utworu. Sukcesem zakoÅ„czyÅ‚ siÄ™ dopiero inicjatywa znanego polskiego reżysera – Jerzego Hoffmana.

Szczegółowo o perypetiach zwiÄ…zanych z adaptacjami powieÅ›ci historycznej Sienkiewicza traktuje pozycja Tadeusza Bujnickiego i Aliny Helman. W swej książce „Potop” Henryka Sienkiewicza. Powieść i film ta para znakomitych badaczy polskiej literatury dokonaÅ‚a maÅ‚ej monografii filmowych wersji powieÅ›ci. Niniejszy rozdziaÅ‚ jest wyróżnieniem najważniejszych informacji zawartych w tytule.

PierwszÄ… próbÄ™ sfilmowania dzieÅ‚a Henryka Sienkiewicza w 1913 roku podjÄ…Å‚ Edward Puchalski, który zgodÄ™ na ten krok otrzymaÅ‚ od samego autora utworu. Polski reżyser i scenarzysta filmowy uznawany za pioniera polskiej kinematografii, zajmowaÅ‚ siÄ™ również dziennikarstwem, aktorstwem, a ponadto prowadzeniem prowincjonalnym trup teatralnych, specjalnie dla wyprodukowania obrazu, stworzyÅ‚ wytwórniÄ™ filmowÄ… „Sokół”. Nie miaÅ‚ jednak wystarczajÄ…cych Å›rodków, by zrealizować projekt w caÅ‚oÅ›ci, dlatego też zamierzaÅ‚ podzielić powieść na kilka mniejszych odcinków.

W pierwszym z nich, zatytuÅ‚owanym Obrona CzÄ™stochowy, w rolÄ™ OleÅ„ki wcielić siÄ™ miaÅ‚a Maria DulÄ™ba. MichaÅ‚a WoÅ‚odyjowskiego miaÅ‚ zagrać Stefan Jaracz, a ZagÅ‚obÄ™ – Aleksander Zelwerowicz. Do zrealizowania tego planu jednak nie doszÅ‚o. NakrÄ™cono jedynie kilka scen w atelier i pierwsze sceny plenerowe. O przyczynie niepowodzenia pisze WÅ‚adysÅ‚aw Banaszkiewicz, cytowany w książce Bujnickiego i Helman: „ZdjÄ™cia rozpoczÄ™to z energiÄ…, z peÅ‚nym bÅ‚ogosÅ‚awieÅ„stwem warszawskiej prasy, nakrÄ™cono wiele scen w atelier i w plenerach, ale kiedy miano przystÄ…pić do scen batalistycznych, nastÄ…piÅ‚a katastrofa. WÅ‚adze rosyjskie odmówiÅ‚y zgody na użycie wojska w roli statystów i w rezultacie Puchalski (…) zostaÅ‚ bez wojsk szwedzkich i polskich. ZdjÄ™cia musiano przerwać okoÅ‚o lutego 1914 roku”.
Zdjęcia, zakazane w Polsce, przeniesiono do Rosji. Tam także Sienkiewicz miał liczne rzesze fanów. Puchalskiemu, który wyjechał do Moskwy przed wybuchem wojny i zatrudnił się w wytwórni Czanżonkowa, udało się zainteresować rosyjskich kolegów pomysłem nakręcenia filmowej wersji powieści. Reżyserii obrazu podjął się Piotr Czardynin, posiadający na swym koncie wiele adaptacji rosyjskiej klasyki (Idiota według Fiodora Dostojewskiego, Sonata Kreutzerowska według Lwa Tołstoja, Bojaryn Orsza według Lermontowa, Martwe dusze według Gogola), salonowych melodramatów (Przy kominku, Milcz smutku, milcz), komedii (Nie złapany - nie złodziej), filmów historycznych (Kaprys Katarzyny II). W roli Kmicica pojawił się znany rosyjski aktor Iwan Mozżuchin. Premiera filmu odbyła się 14 kwietnia 1915 roku.

PolskÄ… adaptacjÄ… Potopu zajÄ…Å‚ siÄ™ Jerzy Hoffman. 2 wrzeÅ›nia 1974 roku premierÄ™ miaÅ‚ dwuczęściowy, kolorowy film, który wedÅ‚ug rodzimych krytyków jest „najgorszym obrazem na podstawie Sienkiewicza, zrealizowanym po wojnie”. Inaczej do obrazu ustosunkowaÅ‚a siÄ™ Akademia Filmowa, która przyznaÅ‚a dzieÅ‚u Hoffmana nominacjÄ™ do Oscara.

Prace nad filmem trwaÅ‚y blisko pięć lat. W tym czasie przerabiano powieść na potrzebÄ™ dzieÅ‚a kinowego, a potem udoskonalano scenariusz. W Potopie – pierwszym polskim filmie posiadajÄ…cym stereofoniczny dźwiÄ™k - udziaÅ‚ wzięło siedemdziesiÄ™ciu aktorów pierwszoplanowych, szeÅ›ciuset drugoplanowych i aż czterdzieÅ›ci tysiÄ™cy statystów.

Kostiumolodzy mieli dużo pracy. Uszyli dwadzieÅ›cia trzy tysiÄ…ce kostiumów. WiÄ™kszość scen batalistycznych krÄ™cono pod Kijowem w dorzeczu Dniepru. Rekwizyty filmowe wypożyczono miÄ™dzy innymi z muzeum na Wawelu oraz skarbca jasnogórskiego. W 1999 roku Potop zajÄ…Å‚ 5 miejsce w ankiecie tygodnika „Polityka” zatytuÅ‚owanej „Najciekawsze filmy polskie XX wieku”. Choć w efekcie koÅ„cowym otrzymaliÅ›my najdÅ‚uższy polski film (projekcja trwaÅ‚a ponad pięć godzin), to jednak dokonano i tak wielu skrótów i skreÅ›leÅ„ (trzytomowa książka liczy okoÅ‚o tysiÄ…ca stron!). Hoffman wyznaÅ‚ w jednym z wywiadów, że peÅ‚na wersja powieÅ›ci wymagaÅ‚aby okoÅ‚o dwudziestu godzin projekcji.

strona:    1    2    3    4  

Zobacz inne artykuły:

Inne
Charakterystyka Aleksandry Billewiczówny
Charakterystyka Andrzeja Kmicica / Babinicza
Czas i miejsce akcji „Potopu”
Geneza i okolicznoÅ›ci powstania „Potopu”
„Potop” - TOM I - streszczenie szczegółowe
PrzeglÄ…d bohaterów historycznych „Potopu”
„Potop” - TOM II - streszczenie szczegółowe
Obraz XVII-wiecznego społeczeństwa w powieści Henryka Sienkiewicza
„Ku pokrzepieniu serc” - znaczenie utworu „Potop”
Bohaterowie fikcyjni oraz znani z historii, a nieobecni we współczesnych podręcznikach
Sposoby kreowania postaci w powieÅ›ci „Potop”
„Potop” - TOM III - streszczenie szczegółowe
JÄ™zyk i styl powieÅ›ci historycznej „Potop”
„Potop” Henryka Sienkiewicza jako powieść historyczna
Kompozycja i artyzm powieÅ›ci „Potop”
TÅ‚o historyczne „Potopu” - stosunki polsko-szwedzkie w XVII wieku
Streszczenie „Potopu” w piguÅ‚ce
Jan Onufry Zagłoba - charakterystyka
Motyw miÅ‚oÅ›ci w „Potopie”
Szczegółowy plan wydarzeÅ„ „Potopu”
Powieść historyczna w dziewiętnastowiecznej Polsce
Janusz Radziwiłł - charakterystyka
Biografia Henryka Sienkiewicza
Filmowe adaptacje „Potopu”
Polscy powieÅ›ciopisarze o „Potopie”
Krytycy literaccy i badacze o „Potopie”
Ciekawostki o Henryku Sienkiewiczu
Wypowiedzi o Sienkiewiczu
Kalendarium twórczości Henryka Sienkiewicza
Kalendarium życia Henryka Sienkiewicza
Najważniejsze cytaty z „Potopu”
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies