„Ku pokrzepieniu serc” - znaczenie utworu „Potop” ostatnidzwonek.pl
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Potop

„Ku pokrzepieniu serc” - znaczenie utworu „Potop”

Autor: Karolina Marlêga

Henryk Sienkiewicz w rozmowie z Brandesem w 1887 roku, gdy koÅ„czyÅ‚ pisanie Trylogii, powiedziaÅ‚: „Czyż nie lepiej i zdrowiej, zamiast malować dzisiejszy stan umysłów i ludzi, dzisiejszÄ… ich nÄ™dzÄ™, sprzeczność z samymi sobÄ…, bezsilność i szamotanie siÄ™ – pokazać swemu spoÅ‚eczeÅ„stwu, że byÅ‚y chwile jeszcze gorsze, straszniejsze i bardziej rozpaczliwe i że pomimo tego ratunek i odrodzenie przyszÅ‚o. Tamto może do reszty zniechÄ™cić i zrozpaczyć – to siÅ‚ dodaje, nadziejÄ™ wlewa, ochotÄ™ do życia zagrzewa”.

Ostatnie zdanie Trylogii brzmi: „Na tym koÅ„czy siÄ™ ten szereg książek pisanych w ciÄ…gu kilku lat i w niemaÅ‚ym trudziedla pokrzepienia serc”. Temu pisarz podporzÄ…dkowaÅ‚ ksztaÅ‚t artystyczny i ideowy cyklu.

Społeczeństwo końca XIX wieku było zrezygnowane i pozbawione chęci do walki, co wynikało z wielu lat w niewoli. Wielu ludzi z optymizmem patrzyło na postulat lojalnej współpracy z zaborcą, ponieważ jedynie w takim wyjściu widziało szansę na poprawę swego losu. W szkołach Królestwa Kongresowego uczono historii z podręczników rosyjskich, służących rusyfikacyjnej polityce rządu carskiego. Przedstawiały one naszą przeszłość w sposób tendencyjny i fałszywy, by uśpić czujność Polaków i zniechęcić do walki.

Na taki grunt padÅ‚a druga część Trylogii. Jej autor, chcÄ…c spopularyzować znajomość czasów, gdy Polska byÅ‚a obiektem ataków silniejszych mocarstw, wyjaskrawiÅ‚ momenty bohaterstwa narodu polskiego (gÅ‚osiÅ‚ pochwaÅ‚Ä™ czynu zbrojnego oraz przekonanie, że naród może podnieść siÄ™ z najgÅ‚Ä™bszego upadku). Juliusz Kijas, badacz twórczoÅ›ci pisarza zauważa: „staÅ‚ siÄ™ przeto nieoficjalnym nauczycielem dziejów ojczystych, Å›wiadczÄ…cych o sile i żywotnoÅ›ci narodu polskiego oraz o jego zdolnoÅ›ci do odrodzenia siÄ™”.

Kierownik cenzury rosyjskiej w Warszawie oÅ›wiadczyÅ‚ Henrykowi Sienkiewiczowi po ogÅ‚oszeniu Trylogii – gÅ‚oszÄ…cej wiarÄ™ w niepodlegÅ‚ość, że nie pozwoli mu już nigdy na wydanie żadnej powieÅ›ci historycznej, malujÄ…cej przeszÅ‚ość Polski.
Czytelnictwo powieÅ›ci ulegaÅ‚o wzmożeniu w chwilach ciężkich i wymagajÄ…cych poÅ›wiÄ™cenia. SiÄ™gali po niÄ… na przykÅ‚ad okoÅ‚o 1905 roku mÅ‚odzi strzelcy marszaÅ‚ka Józefa PiÅ‚sudskiego. Choć pokrzepiajÄ…ca rola cyklu zakoÅ„czyÅ‚a siÄ™ z chwilÄ… odzyskania niepodlegÅ‚oÅ›ci w 1918 roku, to jednak po dwudziestu jeden latach ponownie staÅ‚a siÄ™ aktualna w okresie okupacji hitlerowskiej (tak bardzo przypominajÄ…cej lata najazdu szwedzkiego). Wówczas powieść podtrzymywaÅ‚a na duchu, budziÅ‚a nadziejÄ™, zachÄ™caÅ‚a do wstÄ™powania w szeregi ruchu oporu, do walki partyzanckiej o wolnÄ… PolskÄ™ („Kmicic” i „ZagÅ‚oba” to chyba najpopularniejsze partyzanckie pseudonimy w czasie II wojny Å›wiatowej).

Wielu znakomitych malarzy podjęło się zilustrowania powieści. Osobny album, zatytułowany Potop w ilustracjach wydali w 1899 roku trzej malarze: Stanisław Batowski, Czesław Jankowski, Piotr Stachiewicz. Zygmunt Ajdukiewicz stworzył zaś obraz Przysięga Kmicica przed Radziwiłłem. Powojenne wydanie powieści ilustrowali Antoni Uniechowski i Jan Marcin Szancer.

Z tej dziewiÄ™tnastowiecznej powieÅ›ci, nazywanej powieÅ›ciÄ… „ku pokrzepieniu serc”, po dziÅ› dzieÅ„ możemy uczyć siÄ™ prawdziwego patriotyzmu i poÅ›wiÄ™cenie dla ojczyzny.

Szybki test:

Sienkiewicz nie twierdziÅ‚, że „Potop”:
a) sił dodaje
b) ma zniechęcić i zrozpaczyć
c) ochotę do życia zagrzewa
d) nadziejÄ™ wlewa
RozwiÄ…zanie

„Kmicic” i „ZagÅ‚oba” to chyba najpopularniejsze:
a) partyzanckie pseudonimy
b) nazwy akcji powstańczych
c) polskie marki
d) nazwy polskich wódek
RozwiÄ…zanie

„Potop” nie miaÅ‚:
a) przybliżyć znajomość czasów, gdy Polska była obiektem ataków silniejszych mocarstw
b) zwiększyć znajomość historii Polski
c) ukazać momentów bohaterstwa narodu polskiego
d) oczernić polskich zaborców
RozwiÄ…zanie

Zobacz inne artykuły:

Inne
Charakterystyka Aleksandry Billewiczówny
Charakterystyka Andrzeja Kmicica / Babinicza
Czas i miejsce akcji „Potopu”
Geneza i okolicznoÅ›ci powstania „Potopu”
„Potop” - TOM I - streszczenie szczegółowe
PrzeglÄ…d bohaterów historycznych „Potopu”
„Potop” - TOM II - streszczenie szczegółowe
Obraz XVII-wiecznego społeczeństwa w powieści Henryka Sienkiewicza
„Ku pokrzepieniu serc” - znaczenie utworu „Potop”
Bohaterowie fikcyjni oraz znani z historii, a nieobecni we współczesnych podręcznikach
Sposoby kreowania postaci w powieÅ›ci „Potop”
„Potop” - TOM III - streszczenie szczegółowe
JÄ™zyk i styl powieÅ›ci historycznej „Potop”
„Potop” Henryka Sienkiewicza jako powieść historyczna
Kompozycja i artyzm powieÅ›ci „Potop”
TÅ‚o historyczne „Potopu” - stosunki polsko-szwedzkie w XVII wieku
Streszczenie „Potopu” w piguÅ‚ce
Jan Onufry Zagłoba - charakterystyka
Motyw miÅ‚oÅ›ci w „Potopie”
Szczegółowy plan wydarzeÅ„ „Potopu”
Powieść historyczna w dziewiętnastowiecznej Polsce
Janusz Radziwiłł - charakterystyka
Biografia Henryka Sienkiewicza
Filmowe adaptacje „Potopu”
Polscy powieÅ›ciopisarze o „Potopie”
Krytycy literaccy i badacze o „Potopie”
Ciekawostki o Henryku Sienkiewiczu
Wypowiedzi o Sienkiewiczu
Kalendarium twórczości Henryka Sienkiewicza
Kalendarium życia Henryka Sienkiewicza
Najważniejsze cytaty z „Potopu”
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies