Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Potop
Henryk Sienkiewicz w rozmowie z Brandesem w 1887 roku, gdy kończył pisanie Trylogii, powiedział: „Czyż nie lepiej i zdrowiej, zamiast malować dzisiejszy stan umysłów i ludzi, dzisiejszą ich nędzę, sprzeczność z samymi sobą, bezsilność i szamotanie się – pokazać swemu społeczeństwu, że były chwile jeszcze gorsze, straszniejsze i bardziej rozpaczliwe i że pomimo tego ratunek i odrodzenie przyszło. Tamto może do reszty zniechęcić i zrozpaczyć – to sił dodaje, nadzieję wlewa, ochotę do życia zagrzewa”.
Ostatnie zdanie Trylogii brzmi: „Na tym kończy się ten szereg książek pisanych w ciągu kilku lat i w niemałym trudzie – dla pokrzepienia serc”. Temu pisarz podporządkował kształt artystyczny i ideowy cyklu.
Społeczeństwo końca XIX wieku było zrezygnowane i pozbawione chęci do walki, co wynikało z wielu lat w niewoli. Wielu ludzi z optymizmem patrzyło na postulat lojalnej współpracy z zaborcą, ponieważ jedynie w takim wyjściu widziało szansę na poprawę swego losu. W szkołach Królestwa Kongresowego uczono historii z podręczników rosyjskich, służących rusyfikacyjnej polityce rządu carskiego. Przedstawiały one naszą przeszłość w sposób tendencyjny i fałszywy, by uśpić czujność Polaków i zniechęcić do walki.
Na taki grunt padła druga część Trylogii. Jej autor, chcąc spopularyzować znajomość czasów, gdy Polska była obiektem ataków silniejszych mocarstw, wyjaskrawił momenty bohaterstwa narodu polskiego (głosił pochwałę czynu zbrojnego oraz przekonanie, że naród może podnieść się z najgłębszego upadku). Juliusz Kijas, badacz twórczości pisarza zauważa: „stał się przeto nieoficjalnym nauczycielem dziejów ojczystych, świadczących o sile i żywotności narodu polskiego oraz o jego zdolności do odrodzenia się”.
Kierownik cenzury rosyjskiej w Warszawie oświadczył Henrykowi Sienkiewiczowi po ogłoszeniu Trylogii – głoszącej wiarę w niepodległość, że nie pozwoli mu już nigdy na wydanie żadnej powieści historycznej, malującej przeszłość Polski.
Czytelnictwo powieści ulegało wzmożeniu w chwilach ciężkich i wymagających poświęcenia. Sięgali po nią na przykład około 1905 roku młodzi strzelcy marszałka Józefa Piłsudskiego. Choć pokrzepiająca rola cyklu zakończyła się z chwilą odzyskania niepodległości w 1918 roku, to jednak po dwudziestu jeden latach ponownie stała się aktualna w okresie okupacji hitlerowskiej (tak bardzo przypominającej lata najazdu szwedzkiego). Wówczas powieść podtrzymywała na duchu, budziła nadzieję, zachęcała do wstępowania w szeregi ruchu oporu, do walki partyzanckiej o wolną Polskę („Kmicic” i „Zagłoba” to chyba najpopularniejsze partyzanckie pseudonimy w czasie II wojny światowej).„Ku pokrzepieniu serc” - znaczenie utworu „Potop”
Henryk Sienkiewicz w rozmowie z Brandesem w 1887 roku, gdy kończył pisanie Trylogii, powiedział: „Czyż nie lepiej i zdrowiej, zamiast malować dzisiejszy stan umysłów i ludzi, dzisiejszą ich nędzę, sprzeczność z samymi sobą, bezsilność i szamotanie się – pokazać swemu społeczeństwu, że były chwile jeszcze gorsze, straszniejsze i bardziej rozpaczliwe i że pomimo tego ratunek i odrodzenie przyszło. Tamto może do reszty zniechęcić i zrozpaczyć – to sił dodaje, nadzieję wlewa, ochotę do życia zagrzewa”.
Ostatnie zdanie Trylogii brzmi: „Na tym kończy się ten szereg książek pisanych w ciągu kilku lat i w niemałym trudzie – dla pokrzepienia serc”. Temu pisarz podporządkował kształt artystyczny i ideowy cyklu.
Społeczeństwo końca XIX wieku było zrezygnowane i pozbawione chęci do walki, co wynikało z wielu lat w niewoli. Wielu ludzi z optymizmem patrzyło na postulat lojalnej współpracy z zaborcą, ponieważ jedynie w takim wyjściu widziało szansę na poprawę swego losu. W szkołach Królestwa Kongresowego uczono historii z podręczników rosyjskich, służących rusyfikacyjnej polityce rządu carskiego. Przedstawiały one naszą przeszłość w sposób tendencyjny i fałszywy, by uśpić czujność Polaków i zniechęcić do walki.
Na taki grunt padła druga część Trylogii. Jej autor, chcąc spopularyzować znajomość czasów, gdy Polska była obiektem ataków silniejszych mocarstw, wyjaskrawił momenty bohaterstwa narodu polskiego (głosił pochwałę czynu zbrojnego oraz przekonanie, że naród może podnieść się z najgłębszego upadku). Juliusz Kijas, badacz twórczości pisarza zauważa: „stał się przeto nieoficjalnym nauczycielem dziejów ojczystych, świadczących o sile i żywotności narodu polskiego oraz o jego zdolności do odrodzenia się”.
Kierownik cenzury rosyjskiej w Warszawie oświadczył Henrykowi Sienkiewiczowi po ogłoszeniu Trylogii – głoszącej wiarę w niepodległość, że nie pozwoli mu już nigdy na wydanie żadnej powieści historycznej, malującej przeszłość Polski.
Wielu znakomitych malarzy podjęło się zilustrowania powieści. Osobny album, zatytułowany Potop w ilustracjach wydali w 1899 roku trzej malarze: Stanisław Batowski, Czesław Jankowski, Piotr Stachiewicz. Zygmunt Ajdukiewicz stworzył zaś obraz Przysięga Kmicica przed Radziwiłłem. Powojenne wydanie powieści ilustrowali Antoni Uniechowski i Jan Marcin Szancer.
Z tej dziewiętnastowiecznej powieści, nazywanej powieścią „ku pokrzepieniu serc”, po dziś dzień możemy uczyć się prawdziwego patriotyzmu i poświęcenie dla ojczyzny.
Szybki test:
Sienkiewicz nie twierdził, że „Potop”:a) ochotę do życia zagrzewa
b) nadzieję wlewa
c) ma zniechęcić i zrozpaczyć
d) sił dodaje
Rozwiązanie
„Kmicic” i „Zagłoba” to chyba najpopularniejsze:
a) nazwy polskich wódek
b) partyzanckie pseudonimy
c) polskie marki
d) nazwy akcji powstańczych
Rozwiązanie
„Potop” nie miał:
a) oczernić polskich zaborców
b) przybliżyć znajomość czasów, gdy Polska była obiektem ataków silniejszych mocarstw
c) ukazać momentów bohaterstwa narodu polskiego
d) zwiększyć znajomość historii Polski
Rozwiązanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies