„Ku pokrzepieniu serc” - znaczenie utworu „Potop” ostatnidzwonek.pl
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Potop

„Ku pokrzepieniu serc” - znaczenie utworu „Potop”

Autor: Karolina Marlêga

Henryk Sienkiewicz w rozmowie z Brandesem w 1887 roku, gdy koÅ„czyÅ‚ pisanie Trylogii, powiedziaÅ‚: „Czyż nie lepiej i zdrowiej, zamiast malować dzisiejszy stan umysłów i ludzi, dzisiejszÄ… ich nÄ™dzÄ™, sprzeczność z samymi sobÄ…, bezsilność i szamotanie siÄ™ – pokazać swemu spoÅ‚eczeÅ„stwu, że byÅ‚y chwile jeszcze gorsze, straszniejsze i bardziej rozpaczliwe i że pomimo tego ratunek i odrodzenie przyszÅ‚o. Tamto może do reszty zniechÄ™cić i zrozpaczyć – to siÅ‚ dodaje, nadziejÄ™ wlewa, ochotÄ™ do życia zagrzewa”.

Ostatnie zdanie Trylogii brzmi: „Na tym koÅ„czy siÄ™ ten szereg książek pisanych w ciÄ…gu kilku lat i w niemaÅ‚ym trudziedla pokrzepienia serc”. Temu pisarz podporzÄ…dkowaÅ‚ ksztaÅ‚t artystyczny i ideowy cyklu.

Społeczeństwo końca XIX wieku było zrezygnowane i pozbawione chęci do walki, co wynikało z wielu lat w niewoli. Wielu ludzi z optymizmem patrzyło na postulat lojalnej współpracy z zaborcą, ponieważ jedynie w takim wyjściu widziało szansę na poprawę swego losu. W szkołach Królestwa Kongresowego uczono historii z podręczników rosyjskich, służących rusyfikacyjnej polityce rządu carskiego. Przedstawiały one naszą przeszłość w sposób tendencyjny i fałszywy, by uśpić czujność Polaków i zniechęcić do walki.

Na taki grunt padÅ‚a druga część Trylogii. Jej autor, chcÄ…c spopularyzować znajomość czasów, gdy Polska byÅ‚a obiektem ataków silniejszych mocarstw, wyjaskrawiÅ‚ momenty bohaterstwa narodu polskiego (gÅ‚osiÅ‚ pochwaÅ‚Ä™ czynu zbrojnego oraz przekonanie, że naród może podnieść siÄ™ z najgÅ‚Ä™bszego upadku). Juliusz Kijas, badacz twórczoÅ›ci pisarza zauważa: „staÅ‚ siÄ™ przeto nieoficjalnym nauczycielem dziejów ojczystych, Å›wiadczÄ…cych o sile i żywotnoÅ›ci narodu polskiego oraz o jego zdolnoÅ›ci do odrodzenia siÄ™”.

Kierownik cenzury rosyjskiej w Warszawie oÅ›wiadczyÅ‚ Henrykowi Sienkiewiczowi po ogÅ‚oszeniu Trylogii – gÅ‚oszÄ…cej wiarÄ™ w niepodlegÅ‚ość, że nie pozwoli mu już nigdy na wydanie żadnej powieÅ›ci historycznej, malujÄ…cej przeszÅ‚ość Polski.
Czytelnictwo powieÅ›ci ulegaÅ‚o wzmożeniu w chwilach ciężkich i wymagajÄ…cych poÅ›wiÄ™cenia. SiÄ™gali po niÄ… na przykÅ‚ad okoÅ‚o 1905 roku mÅ‚odzi strzelcy marszaÅ‚ka Józefa PiÅ‚sudskiego. Choć pokrzepiajÄ…ca rola cyklu zakoÅ„czyÅ‚a siÄ™ z chwilÄ… odzyskania niepodlegÅ‚oÅ›ci w 1918 roku, to jednak po dwudziestu jeden latach ponownie staÅ‚a siÄ™ aktualna w okresie okupacji hitlerowskiej (tak bardzo przypominajÄ…cej lata najazdu szwedzkiego). Wówczas powieść podtrzymywaÅ‚a na duchu, budziÅ‚a nadziejÄ™, zachÄ™caÅ‚a do wstÄ™powania w szeregi ruchu oporu, do walki partyzanckiej o wolnÄ… PolskÄ™ („Kmicic” i „ZagÅ‚oba” to chyba najpopularniejsze partyzanckie pseudonimy w czasie II wojny Å›wiatowej).

Wielu znakomitych malarzy podjęło się zilustrowania powieści. Osobny album, zatytułowany Potop w ilustracjach wydali w 1899 roku trzej malarze: Stanisław Batowski, Czesław Jankowski, Piotr Stachiewicz. Zygmunt Ajdukiewicz stworzył zaś obraz Przysięga Kmicica przed Radziwiłłem. Powojenne wydanie powieści ilustrowali Antoni Uniechowski i Jan Marcin Szancer.

Z tej dziewiÄ™tnastowiecznej powieÅ›ci, nazywanej powieÅ›ciÄ… „ku pokrzepieniu serc”, po dziÅ› dzieÅ„ możemy uczyć siÄ™ prawdziwego patriotyzmu i poÅ›wiÄ™cenie dla ojczyzny.

Szybki test:

„Potop” nie miaÅ‚:
a) przybliżyć znajomość czasów, gdy Polska była obiektem ataków silniejszych mocarstw
b) zwiększyć znajomość historii Polski
c) ukazać momentów bohaterstwa narodu polskiego
d) oczernić polskich zaborców
RozwiÄ…zanie

Sienkiewicz nie twierdziÅ‚, że „Potop”:
a) sił dodaje
b) ma zniechęcić i zrozpaczyć
c) ochotę do życia zagrzewa
d) nadziejÄ™ wlewa
RozwiÄ…zanie

„Kmicic” i „ZagÅ‚oba” to chyba najpopularniejsze:
a) nazwy akcji powstańczych
b) polskie marki
c) nazwy polskich wódek
d) partyzanckie pseudonimy
RozwiÄ…zanie

Zobacz inne artykuły:

Inne
Charakterystyka Aleksandry Billewiczówny
Charakterystyka Andrzeja Kmicica / Babinicza
Czas i miejsce akcji „Potopu”
Geneza i okolicznoÅ›ci powstania „Potopu”
„Potop” - TOM I - streszczenie szczegółowe
PrzeglÄ…d bohaterów historycznych „Potopu”
„Potop” - TOM II - streszczenie szczegółowe
Sposoby kreowania postaci w powieÅ›ci „Potop”
„Potop” - TOM III - streszczenie szczegółowe
Obraz XVII-wiecznego społeczeństwa w powieści Henryka Sienkiewicza
„Ku pokrzepieniu serc” - znaczenie utworu „Potop”
Bohaterowie fikcyjni oraz znani z historii, a nieobecni we współczesnych podręcznikach
TÅ‚o historyczne „Potopu” - stosunki polsko-szwedzkie w XVII wieku
Streszczenie „Potopu” w piguÅ‚ce
Jan Onufry Zagłoba - charakterystyka
JÄ™zyk i styl powieÅ›ci historycznej „Potop”
„Potop” Henryka Sienkiewicza jako powieść historyczna
Kompozycja i artyzm powieÅ›ci „Potop”
Szczegółowy plan wydarzeÅ„ „Potopu”
Powieść historyczna w dziewiętnastowiecznej Polsce
Janusz Radziwiłł - charakterystyka
Biografia Henryka Sienkiewicza
Motyw miÅ‚oÅ›ci w „Potopie”
Filmowe adaptacje „Potopu”
Polscy powieÅ›ciopisarze o „Potopie”
Krytycy literaccy i badacze o „Potopie”
Ciekawostki o Henryku Sienkiewiczu
Wypowiedzi o Sienkiewiczu
Kalendarium twórczości Henryka Sienkiewicza
Kalendarium życia Henryka Sienkiewicza
Najważniejsze cytaty z „Potopu”
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies