Geneza i okolicznoÅ›ci powstania „Potopu” ostatnidzwonek.pl
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Potop

Geneza i okolicznoÅ›ci powstania „Potopu”

Autor: Karolina Marlêga

Tadeusz Bujnicki i Alicja Helman, autorzy książki „Potop” Henryka Sienkiewicza. Powieść i film, pisali: „W życiu pisarza okres, który poprzedziÅ‚ TrylogiÄ™, byÅ‚ wiÄ™c bogaty zarówno w wydarzenia, jak i decyzje. ByÅ‚ również znaczÄ…cy jako etap twórczy; dokonywaÅ‚ siÄ™ wówczas znamienne przesuniÄ™cia: wzrost zainteresowania romantyzmem oraz krytyczny rozrachunek z naturalizmem (cykl odczytów o naturalizmie z 1881 roku), nowy, o wyraźnych akcentach patriotycznych nurt w nowelistyce, wreszcie pojawienie siÄ™ tematu historycznego w tekstach literackich i publicystycznych”.

Na koÅ„cowy ksztaÅ‚t powieÅ›ci wpÅ‚yw miaÅ‚ pobyt pisarza w Stanach Zjednoczonych, gdzie poznaÅ‚ pejzaż rodem z westernów, zaprzyjaźniÅ‚ siÄ™ z politycznymi emigrantami, uczestnikami narodowowyzwoleÅ„czych zrywów (skÄ…d czerpaÅ‚ wzory swych bohaterów). W tym czasie wÅ‚aÅ›nie narodziÅ‚a siÄ™ Å›wiatowa legenda Dzikiego Zachodu, która dla wielu późniejszych twórców – literackich, filmowych czy innych - byÅ‚a inspiracjÄ…. Po powrocie do kraju pisarz zmieniÅ‚ bardzo swe przekonania. Wraz z poÅ›lubieniem Marii Szetkiewiczówny, Sienkiewicz zwróciÅ‚ siÄ™ w stronÄ™ tradycyjnej kultury szlacheckiej, reprezentowanej przez swego teÅ›cia (przez niektórych uważanego za prototyp ZagÅ‚oby).

Pisanie drugiej, najobszerniejszej części Trylogii Henryk Sienkiewicz rozpoczął 1 października 1884 roku w Warszawie, a zakończył 21 sierpnia 1886 roku w austriackim uzdrowisku Kaltenleutgeben niedaleko Wiednia. Chcąc być wiarygodnym i szczerym, przystąpił do pisania dzieła dopiero po ponad czterech latach gromadzenia i zapoznawania się z materiałami źródłowymi na interesujące go tematy.

W liÅ›cie z 1883 roku do ówczesnego redaktora krakowskiego konserwatywnego „Czasu” pisaÅ‚: „O swojej powieÅ›ci powiem to tylko, żem grunt pod niÄ… przygotowaÅ‚ z caÅ‚Ä… sumiennoÅ›ciÄ… i przeczytaÅ‚em mnóstwo źródeÅ‚ współczesnych, tak że jednego nawet nazwiska nie zaczerpnÄ…Å‚em z fantazji. StaraÅ‚em siÄ™ też koloryt epoki oddać wiernie i to co wyda siÄ™ może zbyt szorstkim, jest wiernym czasów odbiciem”.
Studia historyczne Sienkiewicza nad Potopem były bardzo gruntowne i dokładne. W źródłach powieści należy wymienić między innymi opracowania (pisane w języku polskim, łacińskim, francuskim i niemieckim):

· Antoniego Walewskiego (Historia wyzwolenia Polski za panowania Jana Kazimierza),
· Karola Szajnochy (Krzysztof OpaliÅ„ski),
· Bernarda Kalickiego (BogusÅ‚aw RadziwiÅ‚Å‚),
· Kazimierza Jarochowskiego (Wielkopolska w czasie pierwszej wojny szwedzkiej)
oraz liczne pamiętniki, kroniki, herbarze, silvae rerum (zbiory luźnych notatek) i listy z epoki:
· Jan Chryzostom Pasek (utrzymujÄ…c, ze owe pamiÄ™tniki pozwalajÄ™ wejrzeć Å›wietnie w duszÄ™ czÅ‚owieka XVII wieku, zaczerpnÄ…Å‚ stamtÄ…d obrazy pojedynków, bójek, awantur, sceny wojenne i zwroty staropolskie, wzorujÄ…c siÄ™ na stylu i jÄ™zyku autora, na przykÅ‚ad: Å›cisnąć nóżki Panu Jezusowi, iść prosto jak sierpem rzuciÅ‚),
· Nowa Gigantomachai Augustyna Kordeckiego, w której przeor szczegółowo relacjonuje oblężenie,
· Klimaktery Wespazjana Kochowskiego.
Innymi źródłami historycznymi były między innymi:
· Å»ywot ksiÄ™cia BogusÅ‚awa RadziwiÅ‚Å‚a przez niego samego napisany,
· Oryginalne listy Janusza RadziwiÅ‚Å‚a do BogusÅ‚awa i Harasimowicza,
· UniwersaÅ‚ konfederacji tyszowieckiej,
· KsiÄ™ga pamiÄ™tnicza Stefana Makdeszy,
· zbiór dokumentów zatytuÅ‚owany Portofolio królowej Maryi Ludwiki,
· Wojna domowa Samuela Twardowskiego,
· Historia Polski od Å›mierci WÅ‚adysÅ‚awa IV WawrzyÅ„ca Rudawskiego,
· SÅ‚ownik geograficzny Królestwa polskiego i innych krajów sÅ‚owiaÅ„skich, wydawany od 1880 roku (zaczerpnÄ…Å‚ stamtÄ…d informacje o wyglÄ…dzie Kiejdan).

strona:    1    2  

Szybki test:

Pierwsze książkowe wydanie „Potopu” wyszÅ‚o w szeÅ›ciu tomach w październiku:
a) 1886 roku
b) 1884 roku
c) 1885 roku
d) 1888 roku
RozwiÄ…zanie

Aby wiernie odwzorować panujące w epoce obyczaje czy charakter walk, pisarz korzystał z korespondencji hetmana:
a) Pawła Sapiehy
b) Janusza Radziwiłła
c) Stanisława Czarnieckiego
d) Jana Chodkiewicza
RozwiÄ…zanie

NajobszerniejszÄ… częściÄ… cyklu „Trylogia” jest:
a) wszystkie części mają zbliżoną objętość
b) „Ogniem i mieczem”
c) „Pan WoÅ‚odyjowski”
d) „Potop”
RozwiÄ…zanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

Inne
Charakterystyka Aleksandry Billewiczówny
Charakterystyka Andrzeja Kmicica / Babinicza
Czas i miejsce akcji „Potopu”
Geneza i okolicznoÅ›ci powstania „Potopu”
„Potop” - TOM I - streszczenie szczegółowe
PrzeglÄ…d bohaterów historycznych „Potopu”
„Potop” - TOM II - streszczenie szczegółowe
Obraz XVII-wiecznego społeczeństwa w powieści Henryka Sienkiewicza
„Ku pokrzepieniu serc” - znaczenie utworu „Potop”
Bohaterowie fikcyjni oraz znani z historii, a nieobecni we współczesnych podręcznikach
Sposoby kreowania postaci w powieÅ›ci „Potop”
„Potop” - TOM III - streszczenie szczegółowe
JÄ™zyk i styl powieÅ›ci historycznej „Potop”
„Potop” Henryka Sienkiewicza jako powieść historyczna
Kompozycja i artyzm powieÅ›ci „Potop”
TÅ‚o historyczne „Potopu” - stosunki polsko-szwedzkie w XVII wieku
Streszczenie „Potopu” w piguÅ‚ce
Jan Onufry Zagłoba - charakterystyka
Motyw miÅ‚oÅ›ci w „Potopie”
Szczegółowy plan wydarzeÅ„ „Potopu”
Powieść historyczna w dziewiętnastowiecznej Polsce
Janusz Radziwiłł - charakterystyka
Biografia Henryka Sienkiewicza
Filmowe adaptacje „Potopu”
Polscy powieÅ›ciopisarze o „Potopie”
Krytycy literaccy i badacze o „Potopie”
Ciekawostki o Henryku Sienkiewiczu
Wypowiedzi o Sienkiewiczu
Kalendarium twórczości Henryka Sienkiewicza
Kalendarium życia Henryka Sienkiewicza
Najważniejsze cytaty z „Potopu”
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies