„Potop” - TOM III - streszczenie szczegółowe - strona 15
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Potop

„Potop” - TOM III - streszczenie szczegółowe

Autor: Karolina Marlêga

W miesiÄ…c po powrocie do Lubicza Andrzej doszedÅ‚ już prawie caÅ‚kowicie do zdrowia. Choć rany siÄ™ zagoiÅ‚y, nadal jednak byÅ‚ osÅ‚abiony. Soroka oznajmiÅ‚ mu, że z Wodoktów co dzieÅ„ przysyÅ‚ano posÅ‚aÅ„ców z zapytaniem o jego zdrowie. Wachmistrz zapewniÅ‚ przy tym, że nie wyjawiÅ‚ nikomu drugiego „oblicza” puÅ‚kownika (Babinicz). Po dwóch tygodniach, pewnej niedzieli, Kmicic ubraÅ‚ siÄ™ odÅ›wiÄ™tnie i pojechaÅ‚ siÄ™ pomodlić do koÅ›cioÅ‚a w Upicie. Wsparty na ramieniu Soroki, poszedÅ‚ tam pod wielki oÅ‚tarz, klÄ™knÄ…Å‚ w Å‚awce kolatorskiej. W kilka minut później koÅ›ciół byÅ‚ już peÅ‚ny ludzi, którzy nie poznali zmienionego puÅ‚kownika (byÅ‚ chudy i miaÅ‚ brodÄ™). Gdy obok klÄ™kÅ‚a nagle blada OleÅ„ka, rzekÅ‚ do niej: „Niech bÄ™dzie pochwalony Jezus Chrystus”, na co usÅ‚yszaÅ‚: „Na wieki, wieków”. Modlili siÄ™ oboje, skrywajÄ…c twarze w dÅ‚oniach.
W czasie nabożeÅ„stwa nadjechaÅ‚a chorÄ…giew laudaÅ„ska (dopiero wróciÅ‚a z wojny). Po chwili żoÅ‚nierze zapeÅ‚nili kaplicÄ™, a WoÅ‚odyjowski z ZagÅ‚obÄ… przekazali ksiÄ™dzu list od króla Jana Kazimierza, który ten odczytaÅ‚ na gÅ‚os do caÅ‚ego tÅ‚umu: „My, Jan Kazimierz, król polski, wielki książę litewski, mazowiecki, pruski etc., etc., etc. W imiÄ™ Ojca i Syna, i Ducha ÅšwiÄ™tego, amen. Jako zÅ‚ych ludzi szpetne przeciw majestatowi i ojczyźnie wystÄ™pki, zanim przed sÄ…dem niebieskim stanÄ…, już w tym życiu doczesnym majÄ… otrzymać karÄ™, tak równie sÅ‚usznym jest, ażeby cnota nie zostawaÅ‚a bez nagrody, która cnocie samej blasku chwaÅ‚y, a potomnym zachÄ™ty do naÅ›ladowania cnych przykÅ‚adów dodawać winna. Przeto wiadomo czynimy caÅ‚emu stanowi rycerskiemu, mianowicie zaÅ› ludziom wojskowym i Å›wieckim, urzÄ™dy majÄ…cym cuiusvis dignitatis et praeeminentiae, oraz wszystkiemu obywatelstwu Wielkiego KsiÄ™stwa Litewskiego i naszego starostwa żmudzkiego, że jakiekolwiek gravamina ciążyÅ‚yby na urodzonym a nam wielce miÅ‚ym panu Andrzeju Kmicicu, chorążym orszaÅ„skim, te coram jego nastÄ™pnych zasÅ‚ug i chwaÅ‚y zniknąć z pamiÄ™ci ludzkiej majÄ…, w niczym czci i sÅ‚awy pomienionemu chorążemu orszaÅ„skiemu nie ujmujÄ…c. (…)Który chorąży orszaÅ„ski, lubo w poczÄ…tkach nieszczÄ™snej owej szwedzkiej inkursji po stronie ksiÄ™cia wojewody siÄ™ opowiedziaÅ‚, przecie uczyniÅ‚ to nie z żadnej prywaty, ale z najszczerszej ku ojczyźnie intencji, perswazjÄ… tegoż ksiÄ™cia do bÅ‚Ä™du przywiedzion, jakoby taka jeno, a nie inna droga salutis Reipublicae zostawaÅ‚a, jakÄ… sam książę kroczyÅ‚! A przybywszy do ksiÄ™cia BogusÅ‚awa, który za przedawczyka go majÄ…c, wszystkie nieżyczliwe praktyki przeciw ojczyźnie jaÅ›nie przed nim odkryÅ‚, nie tylko pomieniony chorąży orszaÅ„ski na osobÄ™ naszÄ… rÄ™ki podnosić nie obiecywaÅ‚, ale samego ksiÄ™cia zbrojnÄ… rÄ™kÄ… porwaÅ‚, aby siÄ™ za nas i za utrapionÄ… ojczyznÄ™ pomÅ›cić (…)Przez tegoż ksiÄ™cia postrzelon, ledwie do zdrowia przyszedÅ‚szy, do CzÄ™stochowy siÄ™ udaÅ‚ i tam piersiÄ… wÅ‚asnÄ… najÅ›wiÄ™tszy przybytek osÅ‚aniaÅ‚, przykÅ‚ad wytrwania i mÄ™stwa wszystkim dajÄ…c; tamże z niebezpieczeÅ„stwem zdrowia i życia najwiÄ™ksze dziaÅ‚o burzÄ…ce prochami rozsadziÅ‚, przy którym hazardzie pojman, na Å›mierć przez okrutnych nieprzyjaciół byÅ‚ skazany, a przedtem żywym ogniem palony (…)Ale i z tych srogich terminów mocÄ… Królowej Anielskiej wyratowan, do nas na ÅšlÄ…sk siÄ™ udaÅ‚ i w powrocie naszym do miÅ‚ej ojczyzny, gdy zdradliwy nieprzyjaciel zasadzkÄ™ nam nagotowaÅ‚, pomieniony chorąży orszaÅ„ski samoczwart tylko na caÅ‚Ä… potÄ™gÄ™ nieprzyjacielskÄ… siÄ™ rzuciÅ‚, osobÄ™ naszÄ… ratujÄ…c. Tam posieczon i rapierami skÅ‚uty, do pół boków we krwi wÅ‚asnej rycerskiej siÄ™ pÅ‚awiÄ…c, z pobojowiska jako bez duszy byÅ‚ podniesion (…)A gdy staraniem naszym do zdrowia przyszedÅ‚ i wtedy nie spoczÄ…Å‚, ale dalsze wojny odprawowaÅ‚, z chwaÅ‚Ä… niezmiernÄ… stawajÄ…c w każdej potrzebie, za wzór rycerstwu przez hetmanów obojga narodów podawany, aż do szczęśliwego zdobycia Warszawy, po którym do Prus pod przybranym nazwiskiem Babinicza byÅ‚ wyprawiony (…)Tamże nieprzyjacielski kraj ogniem i mieczem spustoszyÅ‚, do wiktorii pod Prostkami głównie siÄ™ przyczyniÅ‚, ksiÄ™cia BogusÅ‚awa wÅ‚asnÄ… rÄ™kÄ… obaliÅ‚ i pojmaÅ‚; nastÄ™pnie do starostwa naszego· żmudzkiego powoÅ‚any, jak niezmierne usÅ‚ugi oddaÅ‚, ile miast i wsiów od nieprzyjacielskiej rÄ™ki uchroniÅ‚, o tym tamtejsi incolae najlepiej wiedzieć powinni. (…)Przeto my (czytaÅ‚ dalej) rozważywszy wszystkie jego zasÅ‚ugi wzglÄ™dem naszego majestatu i ojczyzny tak niezmierne, że i syn wiÄ™kszych ojcu i matce oddać by nie mógÅ‚, postanowiliÅ›my je w tym liÅ›cie naszym promulgować, ażeby tak wielkiego kawalera, wiary, majestatu i Rzeczypospolitej obroÅ„cÄ™ nieżyczliwość ludzka dÅ‚użej już nie Å›cigaÅ‚a, lecz aby przynależnÄ… cnotliwym chwaÅ‚Ä… i powszechnÄ… miÅ‚oÅ›ciÄ… okryty chodziÅ‚. Nim zaÅ› sejm nastÄ™pny, chÄ™ci te nasze potwierdzajÄ…c, wszelkÄ… zmazÄ™ z niego zdejmie, i nim starostwem upickim, które vacat, nagrodzić go bÄ™dziem mogli, prosim uprzejmie nam miÅ‚ych obywatelów starostwa naszego żmudzkiego, aby te sÅ‚owa nasze w sercach i umysÅ‚ach zatrzymali, które nam sama iustitia, fundamentum regnorum, przesÅ‚ać, ku ich pamiÄ™ci, nakazaÅ‚a”. Podczas lektury zebrani żywo reagowali na przytaczane sÅ‚owa. Najmocniej jednak chwile te przeżyÅ‚a OleÅ„ka. Po drugim fragmencie zaczęła bÅ‚agać Boga o litość, po trzecim już pÅ‚akaÅ‚a, trzÄ™sÄ…c siÄ™ jak w febrze. Po kolejnym obie rÄ™ce przyÅ‚ożyÅ‚a do skroni i podniósÅ‚szy gÅ‚owÄ™, zaczęła Å‚apać w spieczone usta powietrze, a z jej piersi wydobywaÅ‚ siÄ™ jÄ™k: „Boże, Boże, Boże”. Gdy w koÅ„cu ksiÄ…dz wypowiedziaÅ‚ imiÄ™ Babinicz, gwar ludzki zmieniÅ‚ siÄ™ w szmer fali… Wszyscy byli zdziwieni, że owym odważnym rycerzem, pogromcÄ… Szwedów, zbawcÄ… WoÅ‚montowicz i zwyciÄ™zcÄ… w tylu bitwach byÅ‚ Kmicic. Szum wzmagaÅ‚ siÄ™ coraz bardziej, a tÅ‚umy przesuwaÅ‚y siÄ™ coraz bliżej pod oÅ‚tarz, by ujrzeć bohatera. Ludzie zaczÄ™li bÅ‚ogosÅ‚awić Andrzeja, który byÅ‚ bardziej do zmarÅ‚ego, niż żywego podobny: „bo dusza wyszÅ‚a zeÅ„ ze szczęścia i uleciaÅ‚a ku niebiosom”.




strona:    1    2    3    4    5    6    7    8    9    10    11    12    13    14    15    16  

Szybki test:

W Warce nad PilicÄ… dochodzi do bitwy Czarnieckiego z margrabiÄ…:
a) szwedzkim
b) brandenburskim
c) saskim
d) badeńskim
RozwiÄ…zanie

Po ślubie Andrzej został starostą:
a) żmudzkim
b) laudańskim
c) kiejdańskim
d) upickim
RozwiÄ…zanie

Za szwedzkim królem udał się w pościg:
a) Kmicic
b) Onufry Zagłoba
c) Wołodyjowski
d) Roch Kowalski
RozwiÄ…zanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

Inne
Charakterystyka Aleksandry Billewiczówny
Charakterystyka Andrzeja Kmicica / Babinicza
Czas i miejsce akcji „Potopu”
Geneza i okolicznoÅ›ci powstania „Potopu”
„Potop” - TOM I - streszczenie szczegółowe
PrzeglÄ…d bohaterów historycznych „Potopu”
„Potop” - TOM II - streszczenie szczegółowe
Obraz XVII-wiecznego społeczeństwa w powieści Henryka Sienkiewicza
„Ku pokrzepieniu serc” - znaczenie utworu „Potop”
Bohaterowie fikcyjni oraz znani z historii, a nieobecni we współczesnych podręcznikach
Sposoby kreowania postaci w powieÅ›ci „Potop”
„Potop” - TOM III - streszczenie szczegółowe
JÄ™zyk i styl powieÅ›ci historycznej „Potop”
„Potop” Henryka Sienkiewicza jako powieść historyczna
Kompozycja i artyzm powieÅ›ci „Potop”
TÅ‚o historyczne „Potopu” - stosunki polsko-szwedzkie w XVII wieku
Streszczenie „Potopu” w piguÅ‚ce
Jan Onufry Zagłoba - charakterystyka
Motyw miÅ‚oÅ›ci w „Potopie”
Szczegółowy plan wydarzeÅ„ „Potopu”
Powieść historyczna w dziewiętnastowiecznej Polsce
Janusz Radziwiłł - charakterystyka
Biografia Henryka Sienkiewicza
Filmowe adaptacje „Potopu”
Polscy powieÅ›ciopisarze o „Potopie”
Krytycy literaccy i badacze o „Potopie”
Ciekawostki o Henryku Sienkiewiczu
Wypowiedzi o Sienkiewiczu
Kalendarium twórczości Henryka Sienkiewicza
Kalendarium życia Henryka Sienkiewicza
Najważniejsze cytaty z „Potopu”
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies