Sposoby kreowania postaci w powieÅ›ci „Potop” - strona 2
JesteÅ› w: Ostatni dzwonek -> Potop

Sposoby kreowania postaci w powieÅ›ci „Potop”

Autor: Karolina Marlêga

- Hej! a gdzie to wasza panna?
- Jestem - odpowiedziała dość pewnym głosem Billewiczówna.
Usłyszawszy to przybyły zdjął czapkę, rzucił ją na ziemię i skłoniwszy się rzekł:
- Jam jest Andrzej Kmicic.
Oczy panny Aleksandry spoczęły błyskawicą na twarzy Kmicica, a potem znów wbiły się w ziemię; przez ten czas jednak zdołała panienka dojrzeć płową jak żyto, mocno podgoloną czuprynę, smagłą cerę, siwe oczy bystro przed się patrzące, ciemny wąs i twarz młodą, orlikowatą, a wesołą i junacką.

Jak widać z powyższego fragmentu, głównego bohatera poznajemy „oczami” OleÅ„ki, czyli stykamy siÄ™ tu z subiektywizmem.

Połączenie postaci ze zbiorowością oraz z innymi bohaterami przez wspólne przygody, rywalizację, przyjaźń czy niechęć. Więziami scalającymi losy postaci jest romans, koncentrujący się wokół panny i dwóch adoratorów oraz ich przyjaciół, a także patriotyzm, wierność prawowitemu królowi, przywiązanie do wodza i gotowość oddania życia w walce.

Prócz poÅ‚Ä…czenia postaci ze wzglÄ™du na podobieÅ„stwa, mamy również kontrastowe zestawienia bohaterów, takie jak: towarzysze spod Zbaraża (ZagÅ‚oba, WoÅ‚odyjowski, Skrzetuski) czy kompania Kmicica. Bujnicki i Helman, autorzy książki „Potop” Henryka Sienkiewicza. Powieść i film piszÄ…: „Jak wiÄ™c widać, Sienkiewiczowski bohater „Potopu” nieustannie jest okreÅ›lany przez inne postaci, czÄ™sto ujÄ™te w powiÄ…zaniach spoÅ‚ecznych. Sprzyja to typizowaniu”.
Związki rodzinne, rodowe (magnaci Radziwiłłowie, szlachcice Billewicze), żołnierskie (w obliczu wydarzeń przełomowych, takich jak obrona Jasnej Góry czy Zamościa).

Przestrzeganie zasad historyczności, przez co rozumiemy próbę uzasadnienia charakteru i postępowania postaci tłem epoki i determinantami społeczno-obyczajowymi.

Cechy stałe, zgodne z dziewiętnastowiecznymi koncepcjami osobowości człowieka

JakoÅ›ci estetyczne tragizmu i komizmu. Choć częściej używaÅ‚ komizmu (dziaÅ‚ania ZagÅ‚oby, Kiemlicza), to jednak czyniÅ‚ tak, by speÅ‚nić misjÄ™ pisania „ku pokrzepieniu serc” czy rozÅ‚adowywać napiÄ™cia w dramatycznych momentach akcji (walka ZagÅ‚oby z maÅ‚pami w czasie oblężenia Warszawy).
Tradycyjne typy bohaterów literackich: „żoÅ‚nierza-samochwaÅ‚y, (…) awanturnika, idealnego kochanka”.

Postaci Henryka Sienkiewicza sÄ… „kowalami wÅ‚asnego losu”, majÄ… możliwość rozstrzygania i tworzenia sytuacji: „Ich umiejÄ™tność i siÅ‚a fizyczna, pomysÅ‚owość, „fortele” (ZagÅ‚oba) sÄ… czynnikami sukcesu lub klÄ™ski. ZaÅ‚ożenia Sienkiewiczowskie prowadzÄ… zwykle do tego, że rozstrzygniÄ™cia pozytywne dotyczÄ… postaci dodatnio wartoÅ›ciowanych. TÄ… drogÄ… w koncepcji postaci wkracza „baÅ›niowa” i eposowa zasada „kary i nagrody”, które majÄ… zadowolić przeÅ›wiadczenie czytelnicze o „sprawiedliwoÅ›ci” panujÄ…cej w powieÅ›ciowym Å›wiecie”. Wszystkie powieÅ›ciowe wydarzenia historyczne wiążą siÄ™ z konkretnymi bohaterami. Za najazdem Szwedów staÅ‚ podstÄ™pny i rzÄ…dny pieniÄ™dzy Hieronim Radziejowski, za klÄ™skÄ… pod UjÅ›ciem – zdradliwi wojewodowie i kasztelanowie, a za poddaniem Litwy – nikt inny, jak RadziwiÅ‚Å‚owie. PozytywnÄ… rolÄ™ speÅ‚nili tu: Sapieha, Czarniecki, Lubomirski i Jan Kazimierz.

Postacie Potopu – barwne, wyraziste, „plastyczne” - można podzielić wedÅ‚ug wielu kryteriów. Bohaterów jest bez liku, poczÄ…wszy od pierwszo-, drugo-, trzecioplanowych, aż do epizodycznych. Inna klasyfikacja dotyczy ideologii i wówczas wyróżniamy bohaterów pozytywnych (obroÅ„ców ojczyzny) i negatywnych (wrogów, zdrajców). WÅ›ród wszystkich podziałów najbardziej znaczÄ…ce jest poczyniony ze wzglÄ™du na „prawdÄ™ przeszÅ‚oÅ›ci”. PrzyjmujÄ…c takÄ… perspektywÄ™, bohaterów Å›rodkowej części Trylogii możemy podzielić na postacie:

strona:    1    2    3    4  

Szybki test:

Sienkiewicz nie wymyślił:
a) rozsadzenia kolubryny przez Kmicica podczas obrony Jasnej Góry
b) miłości Kmicica do Aleksandry Billewiczówny
c) służby Kmicica u Janusza Radziwiłła
d) służby Kmicica w wojsku litewskim pod Sapiehą
RozwiÄ…zanie

UstÄ™p „Przywilejów i konstytucji za panowania Jego Królewskiej MoÅ›ci MichaÅ‚a I roku PaÅ„skiego 1670” wspomina:
a) Samuela Kmicica
b) Stefana Kmicica
c) Jana Kmicica
d) Andrzeja Kmicica
RozwiÄ…zanie

Sienkiewicz:
a) nie wspomina o przeszłości bohaterów
b) skrupulatnie przedstawia dzieje każdej z nowych postaci
c) wyłącznie w partiach dialogowych wspomina o przeszłości bohaterów
d) nie uznaje poprzedzania wystÄ…pienia postaci podawaniem jej historii
RozwiÄ…zanie

Zobacz inne artykuły:

Inne
Charakterystyka Aleksandry Billewiczówny
Charakterystyka Andrzeja Kmicica / Babinicza
Czas i miejsce akcji „Potopu”
Geneza i okolicznoÅ›ci powstania „Potopu”
„Potop” - TOM I - streszczenie szczegółowe
PrzeglÄ…d bohaterów historycznych „Potopu”
„Potop” - TOM II - streszczenie szczegółowe
Sposoby kreowania postaci w powieÅ›ci „Potop”
„Potop” - TOM III - streszczenie szczegółowe
Obraz XVII-wiecznego społeczeństwa w powieści Henryka Sienkiewicza
„Ku pokrzepieniu serc” - znaczenie utworu „Potop”
Bohaterowie fikcyjni oraz znani z historii, a nieobecni we współczesnych podręcznikach
TÅ‚o historyczne „Potopu” - stosunki polsko-szwedzkie w XVII wieku
Streszczenie „Potopu” w piguÅ‚ce
Jan Onufry Zagłoba - charakterystyka
JÄ™zyk i styl powieÅ›ci historycznej „Potop”
„Potop” Henryka Sienkiewicza jako powieść historyczna
Kompozycja i artyzm powieÅ›ci „Potop”
Szczegółowy plan wydarzeÅ„ „Potopu”
Powieść historyczna w dziewiętnastowiecznej Polsce
Janusz Radziwiłł - charakterystyka
Biografia Henryka Sienkiewicza
Motyw miÅ‚oÅ›ci w „Potopie”
Filmowe adaptacje „Potopu”
Polscy powieÅ›ciopisarze o „Potopie”
Krytycy literaccy i badacze o „Potopie”
Ciekawostki o Henryku Sienkiewiczu
Wypowiedzi o Sienkiewiczu
Kalendarium twórczości Henryka Sienkiewicza
Kalendarium życia Henryka Sienkiewicza
Najważniejsze cytaty z „Potopu”
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies