Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Potop
O wojnie ze Szwedami przed Henrykiem Sienkiewiczem pisali między innymi Henryk Rzewuski (Rycerz Lizdejko – powieść o księciu Bogusławie Radziwille), Józef Ignacy Kraszewski (Kordecki) i Antoni Czajkowski (Stefan Czarniecki).
Sienkiewicz mógł korzystać przy pisaniu drugiej części Trylogii z dzieł swych poprzedników, których również interesował etap historii kraju, zwany potocznie potopem szwedzkim. Przy przygotowywaniu się do stworzenia tak wielkiego działa, pisarz zapoznał się z wieloma źródłami, które pełniły rolę zarówno ideowo-poznawczą, jak i artystyczną. Były wśród nich współczesne opracowania (Antoni Walewski Historia wyzwolenia Polski za panowania Jana Kazimierza, Karol Szajnoch Krzysztof Opaliński, Bernard Kalicki Bogusław Radziwiłł, Kazimierz Jarochowski Wielkopolska w czasie pierwszej wojny szwedzkiej), pamiętniki, kroniki i listy z epoki (szczególnie interesowały go pamiętniki Jana Chryzostoma Paska, Jesiołowskiego i Łosia) oraz teksty Augustyna Kordeckiego (Nowa Gigachomachia) i Wespazjana Kochowskiego (Klimaktery). Ważną rolę odegrały ponadto: Żywot księcia Bogusława Radziwiłła przez niego samego napisany, Księga pamiętniczka Stefana Mekdeszy, zbiór dokumentów zatytułowany Portofolio królowej Maryi Ludwiki, „narodowa epopeja” Samuela Twardowskiego Wojna domowa i Wawrzyńca Rudawskiego Historia Polski od śmierci Władysława IV.
Wymienione źródła nie są oczywiście kompletne, ponieważ Sienkiewicz korzystał jeszcze z tekstów, które pomogły mu odtworzyć klimat epoki oraz sceny batalistyczne. Wśród nich jest między innymi korespondencja hetmana litewskiego Jana Chodkiewicza (dostarczyła wskazówek do opisu sceny spotkania powracającego z wygnania króla Jana Kazimierza ze Stanisławem Lubomirskim) oraz Opis obyczajów Jędrzeja Kitowicza, pochodzący z drugiej połowy XVIII wieku.
Obecność w Potopie postaci historycznych stawiała przed pisarzem dwie drogi: Aleksandra Dumasa, kładącego większy nacisk na przygodę, niż na wątki historyczne (powieść „serca i szpady”: („Trzej muszkieterowie”, „Hrabia Monte Christo”, „Królowa Margot”) lub Józefa Ignacego Kraszewskiego – twórcy „powieści dokumentalnej”, z wiernością odwzorowującej historię i dziejową prawdę, z ograniczeniem fikcji.
Wybrał wyjście kompromisowe. Jak piszą autorzy cytowanej w niniejszym artykule książki: „Postać wybitna żyła w powieści na ogół w ramach określonych przez źródła i opracowania i pisarz nie odchodził od faktów (mógł je najwyżej przemilczeć), natomiast mocno akcentował składniki interpretacyjne, sięgające często tych wykładni, które można było znaleźć w literaturze i krytyce zachowawczej”. Sienkiewicz potrafił wydobyć z wcześniejszego materiału literackiego, piśmienniczego i historycznego składniki, które odpowiednio przekształcone i włączone w powieściową fabułę, zaczęły żyć własnym życiem. „Przeszłość dla Sienkiewicza była przede wszystkim przeszłością wielkich postaci, wielkich namiętności i uczuć. W tym był romantykiem. Jednakże forma przedstawienia dziejów, posługiwanie się źródłem, dbałość o wymiar typowy i realistyczną motywację – wiążą go z pozytywizmem. Między owymi biegunami metod twórczości mieści się niewątpliwie „Potop””.„Potop” Henryka Sienkiewicza jako powieść historyczna
Autor: Karolina MarlgaO wojnie ze Szwedami przed Henrykiem Sienkiewiczem pisali między innymi Henryk Rzewuski (Rycerz Lizdejko – powieść o księciu Bogusławie Radziwille), Józef Ignacy Kraszewski (Kordecki) i Antoni Czajkowski (Stefan Czarniecki).
Sienkiewicz mógł korzystać przy pisaniu drugiej części Trylogii z dzieł swych poprzedników, których również interesował etap historii kraju, zwany potocznie potopem szwedzkim. Przy przygotowywaniu się do stworzenia tak wielkiego działa, pisarz zapoznał się z wieloma źródłami, które pełniły rolę zarówno ideowo-poznawczą, jak i artystyczną. Były wśród nich współczesne opracowania (Antoni Walewski Historia wyzwolenia Polski za panowania Jana Kazimierza, Karol Szajnoch Krzysztof Opaliński, Bernard Kalicki Bogusław Radziwiłł, Kazimierz Jarochowski Wielkopolska w czasie pierwszej wojny szwedzkiej), pamiętniki, kroniki i listy z epoki (szczególnie interesowały go pamiętniki Jana Chryzostoma Paska, Jesiołowskiego i Łosia) oraz teksty Augustyna Kordeckiego (Nowa Gigachomachia) i Wespazjana Kochowskiego (Klimaktery). Ważną rolę odegrały ponadto: Żywot księcia Bogusława Radziwiłła przez niego samego napisany, Księga pamiętniczka Stefana Mekdeszy, zbiór dokumentów zatytułowany Portofolio królowej Maryi Ludwiki, „narodowa epopeja” Samuela Twardowskiego Wojna domowa i Wawrzyńca Rudawskiego Historia Polski od śmierci Władysława IV.
Wymienione źródła nie są oczywiście kompletne, ponieważ Sienkiewicz korzystał jeszcze z tekstów, które pomogły mu odtworzyć klimat epoki oraz sceny batalistyczne. Wśród nich jest między innymi korespondencja hetmana litewskiego Jana Chodkiewicza (dostarczyła wskazówek do opisu sceny spotkania powracającego z wygnania króla Jana Kazimierza ze Stanisławem Lubomirskim) oraz Opis obyczajów Jędrzeja Kitowicza, pochodzący z drugiej połowy XVIII wieku.
Obecność w Potopie postaci historycznych stawiała przed pisarzem dwie drogi: Aleksandra Dumasa, kładącego większy nacisk na przygodę, niż na wątki historyczne (powieść „serca i szpady”: („Trzej muszkieterowie”, „Hrabia Monte Christo”, „Królowa Margot”) lub Józefa Ignacego Kraszewskiego – twórcy „powieści dokumentalnej”, z wiernością odwzorowującej historię i dziejową prawdę, z ograniczeniem fikcji.
strona: 1 2 3
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies