Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Zemsta
„Siedzi na wsi, sieje, wieje,
Zrzędzi, nudzi, gdyra, łaje,
A dać wina – to nie staje;”
Informuje zniecierpliwionego Rejenta, że w jego zasobnych piwnicach nie znajdzie tak okropnego alkoholu. Milczek zaczyna pytać o cel wizyty. Papkin, ciągle jeszcze pewny siebie, nadmienia, że przysyła go Cześnik, nawiązuje do porannego zajścia na murze. Milczek prosi gościa o trochę spokojniejszy - dyskretniejszy ton, ale Papkin złośliwie nie ma zamiaru mówić ciszej. Dopiero groźba wyrzucenia przez okno lub zrzucenia ze schodów niekulturalnego „posłańca” przywołuje go do porządku. Papkin traci animusz (odwagę), którego dodał sobie winem i jąkając się przystępuje do wyłuszczania sprawy. W duchu lęka się reakcji Rejenta. Zawiadamia Milczka o planowanym przez Cześnika pojedynku na szable, przy tym sławi jego odwagę i kunszt rycerski:
„Ba! To wszyscy wiedzą przecie,
Że nieomylne jego ciosy;
Wszakże w cały już powiecie
Pokarbował szlachcie nosy (...)”
Uprasza o natychmiastową odpowiedź, ale Rejent jest powściągliwy i chce udzielić jej pisemnie, ponadto dziwi się, w jaki sposób Cześnik pogodzi plany: pojedynek z weselem, na co Papkin odpowiada:
„Tamto temu nie przeszkadza:
Rano pierścień - w pół dnia szabla –
Wieczór kielich – w nocy...”
Milczek pyta o uczucia Podstoliny względem Raptusiewicza. Posłaniec przekonuje go, że wdowa jest bardzo zakochana i wierna swojemu przyszłemu mężowi. Rejent nie wierzy w to. Prosi panią Hannę na rozmowę.
Scena 5
Podstolina, w obecności Papkina i Rejenta przyznaje się do pochopności swojej decyzji w sprawie ślubu z Cześnikiem. Nie kryje żalu do Papkina, jakoby to on zmusił ją do złożenia takiej deklaracji. Rejent listownie odpowiada na „prośbę” Raptusiewicza.
Rejent, Papkin, Podstolina
Podstolina stawia się na wezwanie Rejenta jako jego przyszła synowa. Otwarcie przyznaje się do pochopności swoich decyzji i bezmyślności w działaniu: „Bo ja rzadko kiedy myślę, / Alem za to chyża w dziele (...)” Ujawnia, że zmieniła zdanie i decyduje się na „układ” z sąsiadem. Rejent triumfuje, wdzięcznie do niej przemawia i szczyci się tym, że wdowa wybrała na męża Wacława. Papkin jest przerażony i nie wierzy własnym uszom:
„Co ja słyszę! Co u kata!„Zemsta” Aleksandra Fredry - szczegółowe streszczenie
Autor: Ewa Petniak„Siedzi na wsi, sieje, wieje,
Zrzędzi, nudzi, gdyra, łaje,
A dać wina – to nie staje;”
Informuje zniecierpliwionego Rejenta, że w jego zasobnych piwnicach nie znajdzie tak okropnego alkoholu. Milczek zaczyna pytać o cel wizyty. Papkin, ciągle jeszcze pewny siebie, nadmienia, że przysyła go Cześnik, nawiązuje do porannego zajścia na murze. Milczek prosi gościa o trochę spokojniejszy - dyskretniejszy ton, ale Papkin złośliwie nie ma zamiaru mówić ciszej. Dopiero groźba wyrzucenia przez okno lub zrzucenia ze schodów niekulturalnego „posłańca” przywołuje go do porządku. Papkin traci animusz (odwagę), którego dodał sobie winem i jąkając się przystępuje do wyłuszczania sprawy. W duchu lęka się reakcji Rejenta. Zawiadamia Milczka o planowanym przez Cześnika pojedynku na szable, przy tym sławi jego odwagę i kunszt rycerski:
„Ba! To wszyscy wiedzą przecie,
Że nieomylne jego ciosy;
Wszakże w cały już powiecie
Pokarbował szlachcie nosy (...)”
Uprasza o natychmiastową odpowiedź, ale Rejent jest powściągliwy i chce udzielić jej pisemnie, ponadto dziwi się, w jaki sposób Cześnik pogodzi plany: pojedynek z weselem, na co Papkin odpowiada:
„Tamto temu nie przeszkadza:
Rano pierścień - w pół dnia szabla –
Wieczór kielich – w nocy...”
Milczek pyta o uczucia Podstoliny względem Raptusiewicza. Posłaniec przekonuje go, że wdowa jest bardzo zakochana i wierna swojemu przyszłemu mężowi. Rejent nie wierzy w to. Prosi panią Hannę na rozmowę.
Scena 5
Podstolina, w obecności Papkina i Rejenta przyznaje się do pochopności swojej decyzji w sprawie ślubu z Cześnikiem. Nie kryje żalu do Papkina, jakoby to on zmusił ją do złożenia takiej deklaracji. Rejent listownie odpowiada na „prośbę” Raptusiewicza.
Rejent, Papkin, Podstolina
Podstolina stawia się na wezwanie Rejenta jako jego przyszła synowa. Otwarcie przyznaje się do pochopności swoich decyzji i bezmyślności w działaniu: „Bo ja rzadko kiedy myślę, / Alem za to chyża w dziele (...)” Ujawnia, że zmieniła zdanie i decyduje się na „układ” z sąsiadem. Rejent triumfuje, wdzięcznie do niej przemawia i szczyci się tym, że wdowa wybrała na męża Wacława. Papkin jest przerażony i nie wierzy własnym uszom:
Zdmuchnął żonę Cześnikowi
I z nią swego syna swata!”
Podstolina tłumaczy Rejentowi, ze wybrała jego syna, ponieważ była z nim kiedyś związana, podobał się jej. Nagle zauważa Papkina i nakazuje mu wyjść, ale ten cierpliwie czeka na odpowiedź w sprawie pojedynku. Wdowa ma żal do niego, że obciążył ją zobowiązaniem wobec Raptusiewicza: „opłakane wyrwał słowo”. Milczek prosi, by Anna wysłała Papkina z poleceniami do Cześnika, a sam idzie napisać do niego list.
Scena 6
Papkin nie może uwierzyć, że Podstolina złamała dane słowo. Obawia się, ze przez jej niekonsekwencję i brak odpowiedzialności, wydarzy się nieszczęście.
Podstolina, Papkin
Papkin pyta Podstolinę, czy prawdą jest to, słyszał. Wyrzuca damie, że przez nią może wydarzyć się nieszczęście, bo Cześnik nie przeżyje takiego upokorzenia:
„Z twej przyczyny wszyscy zginą.
Czyliż Cześnik ci nie znany?”
Namawia ją, by zmieniła zdanie i poszła z nim, ale wdówka nie ma takiego zamiaru. Nakazuje przekazać Cześnikowi słowa przeprosin i skruchy:
„Powiedz oraz, jak mą duszę
Zbyt boleśnie żal przenika.
Że się tak z nim rozstać muszę.
Niech porywczo mnie nie gani...”
Papkin zapewnia ją, że nie powtórzy takich kłamstw.
Scena 7
Rejent wystosował do Cześnika list z odpowiedzią, przekazuje go Papkinowi i niegrzecznie „wyprasza” gościa – słudzy Milczka zrzucają Papkina ze schodów.
Podstolina, Papkin, Rejent
Rejent przekazuje Papkinowi list do Cześnika. Emisariusz po wypełnieniu polecenia chce w spokoju opuścić „teren wroga”, ale boi się wychodzić, bo za drzwiami na schodach stoją prawdopodobnie słudzy Rejenta, którzy zechcą potraktować go brutalnie. Nie myli się – pachołkowie Milczka „pomagają” Papkinowi „zejść” z ciemnych „wschodów”. Słychać łoskot spadającego ciała.
Akt IV
Cześnik przygotowuje się do pojedynku. Papkin przynosi wiadomości o zdradzie Podstoliny i zaczyna obawiać się o swoje życie – sądzi, że Rejent otruł go winem. Zaczyna sporządzać testament. Cześnik opracowuje plan zemsty: dyktuje list Dyndalskiemu, a następnie posyła służącą Rózię po Wacława. Po przybyciu Rejentowicza Cześnik „zmusza” go do małżeństwa z Klarą. Progi domu Raptusiewicza przestępuje niespodziewanie Milczek. Cała sytuacja wyjaśnia się i wszystko kończy się dobrze – następuje sąsiedzka zgoda.
Scena 1
Cześnik przygotowuje się do pojedynku i do wesela. Dyndalski pomaga mu przepasać karabelę. W czasie tej czynności Raptusiewicz wspomina swoją młodość i udział w Konfederacji barskiej, irytuje go długa nieobecność Papkina i brak odpowiedzi ze strony Rejenta.
Cześnik, Dyndalski
Akcja przenosi się do części zamku należącej do Cześnika. Tam w asyście sługi Śmigalskiego i kuchmistrza Perełki Raptusiewicz ogląda karabelę, po czym rozkazuje Śmigalskiemu, by szybko siodłał konia i „lotem błyskawicy” powiadomił i zaprosił wszystkich na przyjęcie weselne.
Karabela – lekka, ozdobna, krzywa szabla z widocznym ostrzem i zdobną głowicą rękojeści w kształcie stylizowanej głowy orła. W Polsce XVII i XVIII wieku noszona przez szlachtę do stroju paradnego.
Kucharzowi zleca przygotowanie odpowiednich i smacznych potraw, stół każe przyozdobić imionami nowożeńców: Maciej – Hanna z wyeksponowanymi sercami – symbolem miłości i napisem Vivat. Niepokoi się długą nieobecnością Papkina i brakiem odpowiedzi ze strony Rejenta: „Rejent siedzi jak lis w jamie (...)” Dyndalski podejrzewa, że Rejent milczy, bo lęka się „stanąć w szranki” z Cześnikiem. Ten przytakuje mu i dobywając szabli, wspomina czasy konfederacji barskiej:
„He, he, he! Pani barska!
Pod Słonimem, Podhajcami,
Berdyczowem, Łomazami
Dobrze mi się wysłużyła (...)”
Nawiązuje też do swojej wczesnej młodości, kiedy brał udział w sejmikach szlachty. Podczas obrad dochodziło czasem do zatargów, a w ruch szły szable. Wygrywali ci, którzy zręczniej nimi władali. Dyndalski pomaga przepasać Raptusiewiczowi karabelę, potem odchodzi.
Konfederacja barska – 1768 – 1772 (XVIII w.), {konfederacja - związek}; związek zbrojny zawiązany w Barze - na Podolu 29 lutego 1768 roku przez szlachtę polską w obronie wiary chrześcijańskiej i niepodległości Rzeczypospolitej. Skierowany przeciwko królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu i popierającym go władzom rosyjskim, w tym cesarzowej Rosji Katarzynie II. Naczelnym hasłem konfederatów były wiara i wolność. Niektórzy historycy nazywają konfederację pierwszym powstaniem narodowym, które w kwestiach ustrojowych połączyło konserwatystów i zwolenników reform.
Scena 2
Papkin powraca ze złymi nowinami. Relacjonuje Cześnikowi, w jaki sposób został przyjęty przez „wroga”, przy tym kłamie, ale Raptusiewicz nie daje wiary jego drobnym oszustwom i sugeruje, że pewnie Rejent otruł kłamczucha. Z listu dowiaduje się o zdradzie narzeczonej.
strona: 1 2 3 4 5 6 7
Szybki test:
Śmigalski to:a) wojewoda
b) marszałek
c) sędzia
d) dworzanin
Rozwiązanie
Cześnik na wesele każe przyozdobić stół imionami nowożeńców: Maciej – Hanna z wyeksponowanymi sercami – symbolem miłości i napisem:
a) Na zdrowie
b) Vivat
c) Niech żyje
d) Sto lat
Rozwiązanie
Wacław, by zapewnić sobie bywanie w stołecznym towarzystwie, podawał się za Rodosława - litewskiego:
a) barona
b) księcia
c) hrabiego
d) wojewodę
Rozwiązanie
Więcej pytań
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies