Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Zemsta

„Zemsta” Aleksandra Fredry - szczegółowe streszczenie

Autor: Ewa Petniak

Cześnik, Papkin

Papkin powraca lekko poturbowany. Nowiny, które ma przekazać nie są zadowalające, postanawia więc napić się wina. Na początek opowiada, jak to „utarł nosa” Rejentowi, aż się wahał, czy nie dobyć Artemizy. Cześnik wie, że sługa zmyśla i gani go za kłamstwa, wypytuje przy tym o reakcję Milczka – czy zjawi się na pojedynku. Papkin odwleka chwilę prawdy i relacjonuje, jak został przyjęty przez wrogiego gospodarza:

„Przyjął grzecznie, prosił siedzieć,
Dodał wina, zieleniaka...”


Cześnik mruczy pod nosem: „Otruł pewnie”. Papkin wpada w panikę, coś go nagle pali... Podaje list Cześnikowi. Ten czyta i jest coraz bardziej zdenerwowany. Dowiaduje się, że bezduszna Hanna porzuciła go i postanowiła wyjść za Wacława. Cześnik czuje się upokorzony, złorzeczy Hannie:

„O, płci zdradna! czci niewarta!
Obyś była, jak ta karta,
W moim ręku teraz cała...”


i gniecie list. Poprzysięga Rejentowi zemstę, bo wie, że w znacznej mierze to sprawka „potulnego” sąsiada.

Scena 3

Papkin myśli, że został otruty i wkrótce umrze, ale Dyndalski stwierdza, że to niemożliwe, bo kto by nastawał na jego nędzne życie.

Papkin, Dyndalski

Papkin masuje się po brzuchu i mówi, że zapewne został otruty przez Rejenta. Wypytuje Dyndalskiego, czy Milczek mógłby być aż tak podstępny. Dyndalski zapewnia go, że nie, bo: „Kto by się i łakomił / Na waszmości nędzne życie!” Po oświadczeniu Papkina, że sam Cześnik tak orzekł, Dyndalski uznaje, że to jednak możliwe, bo Cześnik, jak nikt inny, zna naturę Rejenta. Dyndalski radzi zatem wezwać księdza: „Po księdza posłać trzeba.”

Scena 4

Papkin, zastanawia się, w którym momencie Rejent mógł mu podać zatrute wino. Zaczyna pisać testament.

Papkin

Papkin analizuje działania Rejenta, podczas gdy gościł w jego domu: gospodarz podał mu pełną lampkę wina, zrobił to w pośpiechu. Z pewnością do alkoholu dodał truciznę. Papkin wierzy, że może umrzeć, postanawia sporządzić testament. Pisząc, płacze.
Scena 5

Cześnik opracowuje plan zemsty na Rejencie. Postanawia napisać list – rzekomo od Klary do Wacława i powierza to zadanie Dyndalskiemu, ale sługa nie jest biegły w pisaniu, bo bezmyślnie zapisuje każde słowo. Dochodzi do żartobliwej sprzeczki między dyktującym a piszącym. Ostatecznie Cześnik zamierza inaczej sprowokować Wacława do przybycia pod swój dach. Każe posłać po niego Rózię, Dyndalski z pachołkami mają tymczasem „obstawić” mur, na wypadek gdyby Rejentowicz się buntował. Papkin w dalszym ciągu pisze testament.

Papkin, Cześnik, Dyndalski

Cześnik przygotowuje plan zemsty, a Papkin pisze testament. Raptusiewicz uprasza go, by zaprzestał nierozsądnych działań, bo „do czubków odwieźć każę.” I przywołuje Dyndalskiego: „Siadaj waść tu – zmaczaj pióro, / Będziesz pisał po mym słowie.” Dyndalski wzbrania się, mówi, że nie jest biegły w sztuce pisania, ale według Cześnika to nawet lepiej, bo list ma być niby od Klary do Wacława. Sługa uważa za nieprzyzwoitość, żeby panna pisała do kawalera: „Panie, wszak to despekt (dyshonor) dla niej.”, ale Cześnik nie dba o szczegóły: „Co się waszeć o to pyta. / Maczaj pióro, pisz, i kwita.”

Zastanawia się, jak ująć w słowa „to miłosne świergotanie”. Dyndalski pisze pod jego dyktando i najpierw zapomina akapitu, a potem „stawia” niekształtną literę B„Kto pomyśli, może zgadnie.” – komentuje Cześnik. Potem sługa zapisuje wszystkie słowa dyktującego włącznie z jego słynnym: „mocium panie”, na koniec plami papier kleksem, lecz by już nie drażnić Raptusiewicza zapewnia, że przerobi go w literę. Cześnik dyktuje dalej, ale każe uważać nieszczęsnemu „pisarzowi”. Ostatecznie prosi służącego o odczytanie domniemanego listu od Klary. Pismo zaczyna się od słów:

„Bardzo proszę mocium panie
Mocium panie me wezwanie
Mocium panie wziąć w sposobie
Mocium”...


Tu Cześnik nie wytrzymuje, wyrywa papier Dyndalskiemu i drze go na kawałki, wyzywa go przy tym od cymbałów, służący broni się: „Jaśnie pana własne słowo”. Cześnik nakazuje mu przepisać wszystko od nowa, ale bez „mocium panie”. Dyndalski mówi: „Z tych kawałków trudno będzie.” „Dyktando” zaczyna się jeszcze raz, ale Cześnik ponownie zaczyna używać swojego powiedzonka, a Dyndalski je bezmyślnie zapisuje. Obydwaj dochodzą do wniosku, że list nie jest dobrym pomysłem i Raptusiewicz głowi się nad inną koncepcja „zwabienia” Wacława pod swój dach. Wymyśla, że można by posłać pacholę - dziecko, bo malca nikt nie będzie podejrzewał, lecz inicjatywa upada, bo okazuje się, że nie każdy może rozpoznać Wacława: „Rejentowicz od nikogo / Nie jest u mnie znany wcale...”

Wtedy Papkin wygaduje się, że wszyscy zaraz mogą go poznać, bo tajnie „gościł” na zamku od rana. Cześnik też jest zdziwiony, dopiero po chwili przypomina sobie młodzieńca – komisarza. Złości się, że Papkin go o tym nie powiadomił, ale ten ma usprawiedliwienie – otrzymał zapłatę za milczenie: „Abym milczał dał mi złoto.” I dodaje, że już nie obawia się gniewu Raptusiewicza, bo niedługo i tak umrze – otruty przez Rejenta.

Cześnik wpada na jeszcze jeden pomysł. Planuje posłać Rózię po Wacława z zaproszeniem niby od Klary. W tym czasie Dyndalski ma postawić w krzakach straże, a gdy Wacław będzie przedostawał się przez mur, strażnicy mają go pochwycić, a gdy nie zechce pójść dobrowolnie, mogą użyć siły i związać go. Dyndalski uważa, że ten projekt jest niegodny szlachcica i niehonorowy. Ale Raptusiewicz jest nieugięty. Żąda wypełnienia rozkazu.

W tym czasie Papkin podsuwa mu swój testament i prosi o podpis – „jako świadek” -tłumaczy. Cześnikowi ani w głowie takie sprawy. Papkin irytuje się i snuje rozważania nad sensem egzystencji. Dochodzi do wniosku, że w życiu wszystko jest przydatne, póki jest dobre, a ludzie bywają egoistyczni i wzajemnie się wykorzystują: „Każdy siebie ma na względzie, / A drugiego za narzędzie (...)”

Scena 6

Papkin po raz kolejny zwierza się Klarze ze swoich uczuć oraz odczytuje jej swoją ostatnią wolę. Według testamentu Raptusiewiczównie przypada w udziale angielska gitara i rzadka kolekcja motyli będąca aktualnie w zastawie.

Papkin, Klara

Papkin ponownie zwierza się Klarze z miłości. Tłumaczy jej, że wkrótce umrze, ponieważ został otruty i dlatego sporządził testament. Niestety, w takich okolicznościach, nie będzie mógł przywieźć krokodyla. Dziewczyna uważa, że stracił zmysły, ale on odczytuje swoją ostatnią wolę i prosi, by kiedyś zapłakała na jego grobie.

W testamencie rozporządza swoim „ruchomym i nieruchomym” majątkiem, właściwie nieruchomości wcale nie posiada, a z dóbr ruchomych Klarze daruje angielską gitarę i „rzadką kolekcję motyli, będącą teraz w zastawie”. Artemiza miała przypaść w udziale Cześnikowi, lecz Józef Papkin rozmyślił się i postanowił przekazać ją najdzielniejszemu rycerzowi w Europie, który wystawi pomnik na jego grobie. Starościankę – Klarę i jej stryja Cześnika czyni egzekutorami testamentu, nie zezwala im spłacać żadnych długów, jeżeli takowe pojawią się, ponieważ one mają być pamiątką po świętej pamięci Papkinie. Swoich tytułów i godności testator (spadkodawca) nie wymienia – ponoć nie starcza na nie miejsca w obszernym rozporządzeniu.

strona:    1    2    3    4    5    6    7  

Szybki test:

Szabla Papkina to słynna:
a) Akerbuza
b) Ajatella
c) Artemiza
d) Arsteda
Rozwiązanie

Karabela to:
a) broń
b) część stroju szlacheckiego
c) napój
d) określenie kobiety
Rozwiązanie

Walka między Cześnikiem a Rejentem ma się odbyć w okolicy „trzech kopców w Czarnym Lesie” o godzinie:
a) dwunastej
b) szóstej
c) czwartej
d) ósmej
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

Inne
„Zemsta” Aleksandra Fredry - szczegółowe streszczenie
Kto jest kim w „Zemście”
Plan wydarzeń „Zemsty”
Geneza „Zemsty”
Rejent Milczek – charakterystyka szczegółowa
Cześnik charakterystyka szczegółowa
Biografia Aleksandra Fredry
„Zemsta” – sterszczenie w pigułce
Czas i miejsce akcji w „Zemście”
„Zemsta” Fredry bawi czy skłania do refleksji?
Józef Papkin – charakterystyka postaci
Komizm „Zemsty”
Podaj przykłady manipulacji w „Zemście” Fredry
Humor w „Zemście”
Kompozycja i styl „Zemsty”
Charakterystyka pozostałych bohaterów
Znaczenie tytułu komedii Aleksandra Fredry „Zemsta”
Język „Zemsty”
Jaki morał płynie z „Zemsty” Aleksandra Fredry?
Dlaczego „Zemsta” Fredry to komedia intrygi
Najważniejsze problemy w „Zemście”
Cechy gatunkowe komedii
Historia zemsty w „Zemście”
Wywiad z Papkinem, postacią z „Zemsty" Aleksandra Fredry
Gatunek „Zemsty” Aleksandra Fredry i jego cechy
Jaki jest sens motta utworu „Zemsta” Fredry?
Jak powstała książka Aleksandra Fredry „Zemsta”?
Kto się na kim i za co mści w „Zemście” Aleksandra Fredry?
Charakterystyka Papkina z „Zemsty” Aleksandra Fredry, jako bohatera, który najbardziej śmieszy
Motywy w „Zemście” Fredry
Twórczość Aleksandra Fredry
Kalendarium twórczości Fredry
Która z postaci w „Zemście” Fredry wzbudza niechęć i dlaczego?
Symbolika muru i jego rola w „Zemście”
Najważniejsze cytaty z „Zemsty”
Przyczyny konfliktu w „Zemście” Aleksandra Fredry
Inscenizacje i ekranizacje „Zemsty”
Słynne powiedzonka w „Zemście” Aleksandra Fredry
Fredro - kalendarium życia
Bibliografia
Co oznacza skrót JW w „Zemście” Aleksandra Fredry
Czym była Artemiza?
Wyjaśnij cytat: „Jeśli nie chcesz mojej zguby, krokodyla daj mi luby”
Słynne mury w historii i kulturze
Zinterpretuj słowa Papkina „Jestem Papkin, lew Północy...”
Cytaty z Aleksandra Fredry



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies