Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nad Niemnem

„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej – streszczenie szczegółowe

Autor: Ewa Petniak

„ – Korczyński – szepnął – młody Korczyński...na co? po co? dla ja...ja...kiej przyczyny?” Ale przywitał go uprzejmie, uznawszy odwiedziny za zaszczyt: „Nie spodziewałem się, nie spodziewałem się takiej promocji i ta...ta...kiego miłego spotkania!”

Pokazał gościowi swój ogród. Witold z zainteresowaniem oglądał wszystko i dzielił się z Anzelmem zdobytą w szkole wiedzą. „Pan tego wszystkiego uczy się teraz – powolnym, monotonnym swym głosem zaczął Anzelm – i widać, że uczy się nieobojętnie. Ja bez żadnej nauki sadek ten założyłem, a i poradzić się także nie było u kogo. Toteż i dowiaduję się ze słów pana, że niejedną zrobiłem pomyłkę... Wierzę... wierzę... Nauka ludzkim czynnościom przyświeca...” Stary Bohatyrowicz mówił o fizycznym podobieństwie młodego Korczyńskiego do brata pana Benedykta - Andrzeja. Nawiązał do powstania styczniowego i rzekł, że ojciec panicza, w przeciwieństwie do drugiego dziedzica Korczyna, jest obojętny na sprawy chłopów. Witold oświadczył, że w przyszłości, gdy skończy edukację i powróci do Korczyna, chętnie będzie korzystał z rad pana Anzelma. Gość obejrzał jeszcze książki, które wskazał mu gospodarz. Był to spadek po panu Andrzeju, dar dla ojca Janka – Jerzego Bohatyrowicza. Wśród nich znajdowały się „Psalmy” („Psałterz Dawidów” – biblijne psalmy w tłumaczeniu Jana Kochanowskiego), „Pan Tadeusz”.

Staruszek żałował, że czasy „wspólnego dobrego sąsiadowania” i przyjaźni minęły. Był przy tym bardzo wzruszony. Przybysz dostrzegł, że izdebka Anzelma przypomina klasztorną celę. Z tą opinią zgodził się gospodarz, nawiązując do słów piosenki, którą śpiewał w młodości:
„Ty będziesz panną, ty będziesz panną
Przy wielkim dworze;
A ja będę księdzem, a ja będę księdzem
W białym klasztorze...”


W międzyczasie, w kuchni, syn Fabiana – Michał zalecał się do Antolki i, próbując się jej przypodobać, naśladował głosy różnych zwierząt i ptaków. Janek i Justyna odpoczywali na ławce przed domem. Rozmawiali o miłości zdolnej pokonać wszelkie przeszkody, którą symbolizuje grób Jana i Cecylii. Mężczyzna zaproponował towarzyszce wyprawę na Mogiłę. Zaznaczył, że prawdopodobnie będą musieli popłynąć bez stryja, bo znów ma chandrę i całkowicie izoluje się od świata, samotnie spędzając czas w swojej izdebce: „My podtenczas z Antolką na palcach chodzim i cicho gadamy, tak jakby umarły w domu leżał...Taka u niego duszna choroba jakaś!”
Rozdział IV
Justyna i Jan wyprawiają się na drugi brzeg Niemna – do miejsca zwanego Mogiłą, gdzie pogrzebany jest ojciec Jana wraz z Andrzejem Korczyńskim i innymi powstańcami. Zginęło ich wówczas czterdziestu. Bohatyrowicz opowiada panience historię zrywu, wspomina pożegnanie z ojcem, którego wówczas widział po raz ostatni. Justyna także powierza mu swoje tajemnice. Mówi, że czuje się niepotrzebna, życie wydaje jej się bezwartościowe, ponieważ nie ma w nim żadnego sprecyzowanego celu. Gdy młodzi udają się w drogę powrotną, nad Niemnem zaczyna się burza i spadają pierwsze krople deszczu.

Jan oczekiwał na Justynę na piaszczystym brzegu Niemna. Do przeprawy przez rzekę przygotował czółno. Stryj Anzelm nie mógł z nimi płynąć, bo tak jak przepowiadał jego bratanek, „duszna choroba” ponownie chwyciła go w swoje szpony.

Dzień był ciepły i słoneczny, ale gdzieniegdzie na sklepieniu nieba zaznaczały swoją obecność niepokojące obłoki. Do Mogiły z Korczyna i Bohatyrowicz prowadziły dwie drogi. Jedna wiodła przez rzekę i las, druga przez rzekę i wśród piaszczystych wydm. Jan wybrał drugą z nich. Płynąc, obserwowali owady, ptaki, podziwiali nadniemeński krajobraz. Przypadkiem spotkali zapalonego pływaka i wędkarza – Julka Bohatyrowicza: „Wziąć by go można za bajecznego mieszkańca wód, który na chwilę tylko i w połowie przybrał postać ludzką, drugą połową ciała tkwiąc w swym rodzinnym żywiole. Ale zupełnie ludzkim był uśmiech, którym ten człowiek witał nadpływających.” Jan opowiadał towarzyszce podróży o Julku. W rodzinie Fabiana postrzegano go jako niedorozwiniętego umysłowo i „był on zawsze ostatnim”. Gdy młodzieniec dowiedział się, że nie ominie go służba wojskowa, okaleczył sobie dwa palce u prawej ręki Podobno nie zniósłby rozłąki z Niemnem i Sargasem – swoim psem.

strona:    1    2    3    4    5    6    7    8    9    10    11    12    13    14    15    16    17    18    19    20    21    22    23    24    25    26    27    28    29    30    31    32    33  

Szybki test:

Proces Benedykta z Bohatyrowiczami dotyczył kawałka:
a) pola
b) lasu
c) mokradeł
d) łąki
Rozwiązanie

W legionach służył najstarszy brat pana Jakuba – dwudziestoletni:
a) Andrzej
b) Jerzy
c) Franciszek
d) Anastazy
Rozwiązanie

Mogiła kryła ciała:
a) 40 powstańców
b) 7 powstańców
c) 20 powstańców
d) 18 powstańców
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej – streszczenie szczegółowe
„Nad Niemnem” – streszczenie w pigułce
Dzieje Jana i Cecylii - streszczenie
Czas akcji „Nad Niemnem”
Miejsce akcji „Nad Niemnem”
Geneza i zakres tematyczny „Nad Niemnem”
Plan wydarzeń „Nad Niemnem”
„Nad Niemnem” jako powieść realistyczna
Etos pracy w „Nad Niemnem”
Tytuł i konstrukcja „Nad Niemnem”
Życiorys Elizy Orzeszkowej
Kontrast jako zasada kompozycyjna „Nad Niemnem”
Tło społeczno – historyczne, czyli sytuacja pod zaborami w połowie XIX wieku
Motyw rzeki w „Nad Niemnem” Orzeszkowej
Miłość w „Nad Niemnem”
Epoka pozytywizmu i jej wyznaczniki – wprowadzenie do zagadnień w literaturze
Nurty literackie i modele powieści w pozytywizmie
Kalendarium twórczości Elizy Orzeszkowej
Przyroda w „Nad Niemnem”
Mit powstania styczniowego w „Nad Niemnem”
Humor w „Nad Niemnem”
Język „Nad Niemnem”
Narracja „Nad Niemnem”
Obraz powstania styczniowego w twórczości Elizy Orzeszkowej
Między Korczynem i bohatyrowickim zaściankiem a Soplicowem – związki „Nad Niemnem” z „Panem Tadeuszem”
Adaptacje filmowe „Nad Niemnem”
Najważniejsze cytaty w „Nad Niemnem”
Bibliografia




Bohaterowie
Jan Bohatyrowicz - charakterystyka
Justyna Orzelska - charakterystyka
Marta Korczyńska - charakterystyka
Benedykt Korczyński - charakterystyka
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Nad Niemnem”



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies