Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nad Niemnem

Miejsce akcji „Nad Niemnem”

Autor: Ewa Petniak

Przestrzeń i czas w „Nad Niemnem” są niezwykle ważne i tworzą skomplikowaną strukturę; w teraźniejszość i świat realny zostały wpisane elementy czasu i przestrzeni mitycznej, historycznej. Oto jak można je zróżnicować:

Przestrzeń w powieści podzielić możemy na kilka warstw:

- na przestrzeń otwartą, którą tworzą nadniemeńskie okolice, przyroda, natura, miejsca pracy ludzkiej, pola uprawne. Krajobraz nadniemeński symbolizuje siłę i nieprzemijalność natury oraz cykliczność przyrody, która jednocześnie wyznacza czas. To przyroda warunkuje wszystkie działania człowieka, z jej cyklami wiąże się np. coroczny zbiór plonów – żniwa. Nadniemeński krajobraz sugeruje krainę szczęśliwości, piękna, można go utożsamiać z rajem, arkadią, w dodatku ubogacony jest w dźwięki (szum wody, szmer zbóż, traw, śpiew ptaków):

„Za oknem, za przezroczystą ścianą klonów, po błękitnym Niemnie płynęły tratwy, w mowie miejscowej płytami zwane. Jeden za drugim pod ciemną ścianą boru wieńczącego wysoki brzeg rzeki płynęły złote w słońcu, a stojący u sterów płytnicy (sternicy), w białej odzieży, silni jak wodne olbrzymy, nadając rudlom (sterom) ciężkie półobroty uderzali nimi po wodzie, która z wielkim pluskiem tryskała w perlistych kaskadach. (...) Po przeciwległym wybrzeżu, pod gęstym borem, chodzili ludzie różni, pojedynczo i gromadnie, w szarych i białych ubraniach; gdzieniegdzie, nisko nad rzeką, skrzydlatymi punktami przelatywały rybitwy; w jednym miejscu rybackie czółenko prześlizgiwało się pomiędzy płytami; w klonach szczebiotały szczygły, gwizdała wilga, zanosiła się od krzyku czeczotka. Świat stał w cudnej pogodzie jak czara nalana błekitem i złotem.
- Piękna miejscowość – rzekł w zamyśleniu Różyc.”


- na przestrzeń zamkniętą, kreującą jednocześnie portrety psychiczne bohaterów. Stanowią ją:

a) dwory ziemiańskie – izolowane od wsi, życia ludu, ale kojarzone z pracą i gospodarowaniem – Korczyn , Olszynka, Osowce, czy zaścianek Bohatyrowiczów:
„W Olszynce, za olchowym gajem, od którego zapewne folwark ten wziął swe nazwanie, na łagodnej wyniosłości gruntu dom niewielki, drewniany, nieotynkowany, niby z kosza zieleni wychylał się ze starych, ogromnie rozrosłych bzów i z gęstego rzędu fasoli (...). Z tyłu domu znajdował się spory sad owocowy, prostym częstokołem ogrodzony, bez dróg i upiększeń żadnych; z przodu, za małym, trawą i gdzieniegdzie chwastami porosłym dziedzińcem, po łagodnej spadzistości spływały aż ku olchowemu gajowi duże i urodzajne ogrody warzywne.”
b) salony lub ich namiastki, gdzie panuje bezruch, marazm (zastój) i próżniactwo. Są to pokoje Emilii Korczyńskiej, gabinety Teresy, Różyca, Kirły, Zygmunta. W tej przestrzeni, która ma pełnić funkcję azylu, ucieczki od świata, wszystko zamiera, popada w chorobę, stagnację i rozpad. Nie ma z niej praktycznie ucieczki:
„Pokój ten miał pozór gabinetu wykwintnej kobiety. Wszystko tu było miękkie, ozdobne i wbrew temu, co działo się w innych częściach domu, dość jeszcze nowe. Obicie osypane bukietami polnych kwiatów miało pozór nieco sentymentalny; gotowalnia okryta zwojami białego muślinu połyskiwała kryształowymi i porcelanowymi cackami; na etażerkach leżały książki, stały zgrabne koszyki i pudełka z przyborami do ręcznych robót. Materia okrywająca sprzęty pąsowa barwa swą sprawiała na pierwszy rzut oka wrażenie świeżości.

Z tymi wszystkimi szczegółami sprzeczała się atmosfera pokój ten napełniająca. Była ona duszną i pełną zmieszanych zapachów perfum i lekarstw; ponieważ zaś okno i drzwi do przyległych pokojów szczelnie były zamkniętymi, pokój ten przypominał pudełko apteczne oklejona papierem w kwiatki i napełnione wonią olejków i trucizn.”


Opis „milieu” – charakteryzowanie postaci poprzez otoczenie, uwydatnienie cech osobowościowych dzięki odpowiedniej prezentacji pomieszczeń, w których bohater przebywa, ze zwróceniem uwagi na otaczające go przedmioty np. zamknięta w sobie, chorowita pani Emilia przebywa w izolowanych, dusznych wnętrzach.

strona:    1    2    3  

Szybki test:

Opis „milieu” polega na:
a) charakteryzowaniu postaci poprzez otoczenie
b) uwydatnieniu cech osobowościowych dzięki odpowiedniej prezentacji pomieszczeń, w których bohater przebywa
c) wszystkie odpowiedzi są prawdziwe
d) zwróceniu uwagi na otaczające bohaterów przedmioty
Rozwiązanie

Grób Jana i Cecylii należy do przestrzeni:
a) wspomnieniowej
b) sakralnej
c) martwej
d) mistycznej
Rozwiązanie

Prawdziwy Korczyn to:
a) Węgliszyce
b) Porzecze
c) Borszty
d) Miniewicze
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej – streszczenie szczegółowe
„Nad Niemnem” – streszczenie w pigułce
Dzieje Jana i Cecylii - streszczenie
Czas akcji „Nad Niemnem”
Miejsce akcji „Nad Niemnem”
Geneza i zakres tematyczny „Nad Niemnem”
Plan wydarzeń „Nad Niemnem”
Życiorys Elizy Orzeszkowej
„Nad Niemnem” jako powieść realistyczna
Etos pracy w „Nad Niemnem”
Tytuł i konstrukcja „Nad Niemnem”
Motyw rzeki w „Nad Niemnem” Orzeszkowej
Kontrast jako zasada kompozycyjna „Nad Niemnem”
Tło społeczno – historyczne, czyli sytuacja pod zaborami w połowie XIX wieku
Przyroda w „Nad Niemnem”
Mit powstania styczniowego w „Nad Niemnem”
Miłość w „Nad Niemnem”
Epoka pozytywizmu i jej wyznaczniki – wprowadzenie do zagadnień w literaturze
Nurty literackie i modele powieści w pozytywizmie
Kalendarium twórczości Elizy Orzeszkowej
Między Korczynem i bohatyrowickim zaściankiem a Soplicowem – związki „Nad Niemnem” z „Panem Tadeuszem”
Humor w „Nad Niemnem”
Język „Nad Niemnem”
Narracja „Nad Niemnem”
Obraz powstania styczniowego w twórczości Elizy Orzeszkowej
Adaptacje filmowe „Nad Niemnem”
Najważniejsze cytaty w „Nad Niemnem”
Bibliografia




Bohaterowie
Jan Bohatyrowicz - charakterystyka
Justyna Orzelska - charakterystyka
Marta Korczyńska - charakterystyka
Benedykt Korczyński - charakterystyka
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Nad Niemnem”



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies