Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nad Niemnem

„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej – streszczenie szczegółowe

Autor: Ewa Petniak

W stodole tańcowano na całego. Zamyśloną Justynę znalazł ją Jan. Prawił jej komplementy i nieśmiało poprosił o gałązkę jarzębiny. Młodych spostrzegła Domuntówna, która zdecydowała się wziąć udział w weselu. Przybyła wraz z dziaduniem. Jej garderoba wzbudziła wiele dyskusji i kontrowersji. Tym razem była zbyt strojna: „Na rękach miała białe rękawiczki, w ręku papierowy wachlarz malowany, a od całej jej osoby biły błyski złoto i srebro udających szpilek, kolczyków, bransolet.”

Otoczyli ją bracia i adorator – Kazimierz Jaśmont. Stała się dla niego uprzejmą, by wzbudzić zazdrość w Janie, ale ten zdawał się tego nie widzieć. Poirytowana rzuciła kamieniem w rozmawiającą parę. Swoim postępkiem przysporzyła sobie wrogów i naraziła się na niepochlebne opinie. Bracia Domuntowie wzięli ją w obronę i gotowi byli stanąć do walki, która być może by wybuchła, ale sytuację załagodził Jan. Utwierdził obecnych, że to był tylko żart panny Jadwigi – jego przyjaciółki z lat dziecinnych. Chciała go zwyczajnie przestraszyć, a potem z jego strachu dowcipkować.

W tej niezręcznej sytuacji zastał wszystkich Julek. Przybiegł i zaprosił gości na „wycieczkę” po Niemnie. Czółna stały już gotowe u brzegów rzeki. Wkrótce z wody dobiegał śpiew weselników. Ludowe pieśni na przemian śpiewali mężczyźni i kobiety. Ale nie wszyscy mieli ochotę do zabawy. Fabian w towarzystwie chłopów siedział zasępiony w świetlicy. Przyprowadzono do nich Witolda. Mężczyźni wybrali go na pośrednika między dworem a zaściankiem. Ufano, że jego wstawiennictwo u ojca może pomóc rozwiązać kłopotliwą finansową sytuację Fabiana i kilku Bohatyrowiczów, którzy przystąpili do procesu.

Zebrani poczęli prosić młodzieńca, by im pomógł, Początkowo odmawiał, nie wierząc w efektywność swojego „orędownictwa”, ale postanowił spróbować. Przekonał się do ich pomysłu ostatecznie, gdy naświetlili mu swoje położenie oraz uczynili powiernikiem swoich żalów. Usłyszał wówczas wiele złego o własnym ojcu. Benedykt, według zebranych, był ciemiężycielem uciśnionych i bezwzględnym wyzyskiwaczem, który wielokrotnie poniżał ludzi, traktując ich bardzo przedmiotowo:„Raz pan Korczyński na całe pole i przed gromadą ludzi od próżniaków i hultajów nas łajał, kiedy w gorący czas robotnika znaleźć nie mógł, a my w najem do niego iść nie zechcieli. (...)
Cudzemu, a do tego i gardzicielowi, ciał naszych i dzieci naszych ani na jeden dzień w niewolę nie zaprzedamy i na pańskie ubligi albo, broń Boże, i ekonomskie popychanie dobrowolnie wystawiać się nie będziem. Lepiej już głód cierpieć i w zgniłych chatach mieszkać, niżeli w egipską niewolę za marny pieniądz iść! Ale gdybyśmy w panu Korczyńskim nie cudzego i nie gardziciela, ale przyjaciela i opiekuna naszego obaczyli, gdyby każdy mógł zaprzysiąc, że na jego polu obchodzenia się ludzkiego dozna, ho! ho!...”
Powoływali się przy tym ma brata Benedykta – Andrzeja. Wspominali go z nutą nostalgii: „(...) Nieboszczyk pan Andrzej to był swój! (...) Krótko on żył na świecie, ale wiele dobrego zrobił, a bez niego my jak barany na rzeź odłączone zostali. Ni do kogo przytulić się, ni od kogo rady i światłości zaczerpnąć nie mamy.”

Chłopi przekonywali Witolda, że gdyby ich godnie traktowano, byliby świetnymi robotnikami, tym bardziej, że sami są posiadaczami niewielu gruntów, a mają liczne rodziny. Wysunęli pomysł dzierżawy rolniczych terenów Korczyńskiego i uprawianiu jego pól: „ (...) u pan Korczyńskiego dużo ziemi, a u nas dużo rąk (...)” Przypomnieli historię rodu Bohatyrowiczów, pomnik swoich fundatorów, uzasadniając tym samym trwałość swojej familii oraz wskazując rodowe korzenie. Rozmowa przetykana była urywkami pieśni dobiegających znad Niemna. Melodie i słowa wpadały przez otwarte okno świetlicy.

Rozdział IV
Witold rozmawia z ojcem, przedstawia mu sytuację bohatyrowickicch włościan oraz ich opinię o nim. Benedykt zgadza się darować dług pieniężny, pojednuje się z synem. W zaścianku wszyscy cieszą się z takiego obrotu sprawy i dziękują młodemu paniczowi. Elżunia ceremonialnie przeprowadza się do małżonka. Jadwiga przeprasza Jana i godzi się z nim. Justyna i Jan nad brzegiem Niemna wyznają sobie miłość.

strona:    1    2    3    4    5    6    7    8    9    10    11    12    13    14    15    16    17    18    19    20    21    22    23    24    25    26    27    28    29    30    31    32    33  

Szybki test:

Olszynka to majątek należący do:
a) Kirłów
b) Andrzejowej
c) Domuntówny
d) Różyca
Rozwiązanie

Benedykt miał pretensję do robotnika, że ten popsuł:
a) kosiarkę
b) snopowiązałkę
c) żniwiarkę
d) obrabiarkę
Rozwiązanie

Wśród darów dla ojca Janka – Jerzego Bohatyrowicza od Andrzeja :
a) znajdowała się „Księga Koheleta”
b) znajdowała się „Biblia królowej Zofii”
c) znajdował się „Psałterz Dawidów”
d) znajdowała się „Biblia Wujka”
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej – streszczenie szczegółowe
„Nad Niemnem” – streszczenie w pigułce
Dzieje Jana i Cecylii - streszczenie
Czas akcji „Nad Niemnem”
Miejsce akcji „Nad Niemnem”
Geneza i zakres tematyczny „Nad Niemnem”
Plan wydarzeń „Nad Niemnem”
Tytuł i konstrukcja „Nad Niemnem”
Życiorys Elizy Orzeszkowej
„Nad Niemnem” jako powieść realistyczna
Etos pracy w „Nad Niemnem”
Tło społeczno – historyczne, czyli sytuacja pod zaborami w połowie XIX wieku
Motyw rzeki w „Nad Niemnem” Orzeszkowej
Kontrast jako zasada kompozycyjna „Nad Niemnem”
Epoka pozytywizmu i jej wyznaczniki – wprowadzenie do zagadnień w literaturze
Nurty literackie i modele powieści w pozytywizmie
Kalendarium twórczości Elizy Orzeszkowej
Przyroda w „Nad Niemnem”
Mit powstania styczniowego w „Nad Niemnem”
Miłość w „Nad Niemnem”
Narracja „Nad Niemnem”
Obraz powstania styczniowego w twórczości Elizy Orzeszkowej
Między Korczynem i bohatyrowickim zaściankiem a Soplicowem – związki „Nad Niemnem” z „Panem Tadeuszem”
Humor w „Nad Niemnem”
Język „Nad Niemnem”
Adaptacje filmowe „Nad Niemnem”
Najważniejsze cytaty w „Nad Niemnem”
Bibliografia




Bohaterowie
Jan Bohatyrowicz - charakterystyka
Justyna Orzelska - charakterystyka
Marta Korczyńska - charakterystyka
Benedykt Korczyński - charakterystyka
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Nad Niemnem”



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies