Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nad Niemnem

Miejsce akcji „Nad Niemnem”

Autor: Ewa Petniak

Takim zatęchłym, dusznym i wystylizowanym salonom przeciwstawione są ascetyczne pomieszczenia Benedykta Korczyńskiego i Anzelma Bohatyrowicza – ludzi, którzy poświęcając się pracy, nie dbają o wystrój wnętrz. Nie mają na to czasu. Miejsca te są tylko miejscami chwilowego spokoju, odpoczynku, po którym człowiek wraca do swoich codziennych czynności, spraw.

W zaścianku Bohatyrowicze zamiast salonów są świetlice, gdzie ludzie, na co dzień ciężko pracujący, w chwilach wolnych, podczas świąt i niepogody, zbierają się, by ze sobą rozmawiać, mówić o swoich problemach, czasem też bawić się. Świetlice sprawują funkcję integracyjną, towarzyską. W jednej z nich (w posesji Fabiana) młody Witold Korczyński rozmawiał z włościanami. Dzięki tej rozmowie możliwe stało się późniejsze porozumienie między Korczynem a Bohatyrowiczami.

Orzeszkowa często konfrontuje ze sobą przestrzenie: otwartą i zamkniętą. Uwidacznia to kontrast między nimi: światło, barwy i zapachy natury zderzają się z półmrokiem, duchotą i sztucznością. W pierwszej dominuje wolność, w drugiej izolacja, zamknięcie. Odbiorca sam decyduje, w której wolałby się znaleźć i która jest bardziej wymowna. Korzystniej jednak, dzięki świetnym opisom obrazującym piękno, wypadają plenery. Dzięki odpowiedniemu przybliżeniu wnętrz czytelnik poznaje cechy osobowościowe bohaterów (zabieg „milieu”). Postaci, podobnie jak przestrzenie, nakreślone są kontrastowo.

Drugi podział obejmuje przestrzeń rzeczywistą i sakralną (symboliczną):

Przestrzeń rzeczywista to ta, gdzie toczy się akcja, czyli na Litwie, nad Niemnem, w okolicach Grodna: w Korczynie, Bohatyrowiczach, Olszynce i Osowcach. Każde z tych miejsc autorka opisuje bardzo dokładnie. Orzeszkowa zgodnie z założeniami powieści realistycznej oraz w nawiązaniu do światopoglądu epoki (badanie, poznawanie, doświadczanie), pracę nad powieścią poprzedziła wnikliwymi badaniami nadniemeńskiej przyrody, folkloru, obyczajów.

Do opisanych miejsc udała się osobiście, dlatego tak wiernie i szczegółowo odtworzyła ziemiańskie siedziby, zagrody chłopskie, sady, ogrody, wnętrza pomieszczeń, obyczaje (opis wesela Elżuni) prace rolne (żniwa). Dzięki skrzętnie gromadzonej wiedzy, spisywaniu legend, podań ludowych, baśni, przysłów i pieśni oraz dzięki własnoręcznemu sporządzaniu zielników, tak drobiazgowe są wszelkie opisy, między innymi przyrody, kwiatów. Szczegółowe są historie (legenda o Janie i Cecylii, opowieść dziadka Domuntówny), skrupulatne charakterystyki bohaterów z zastosowaniem zabiegu milieu - portret wewnętrzny bohatera odzwierciedla opis przedmiotów z jego otoczenia.
Miejscowości wymienione w utworze istnieją faktyczne:

- Bohatyrowicze położone są na niedaleko od Grodna. Obecnie jest tam kilkanaście drewnianych chałup, a w 2004 roku wszystkich mieszkańców – ludzi w podeszłym już wieku, było czternaście. Wśród nich dwie kobiety: Anna i Teresa nosiły nazwisko legendarnych Bohatyrowiczów. Przetrwał również XVI – wieczny grób Jana i Cecylii oraz związana z nim legenda.

- Korczyn, czyli Miniewicze – niegdyś majątek należący do przyjaciół Orzeszkowej - Kamieńskich, których pisarka odwiedzała letnią pora. Z dawnego dworku niewiele się zachowało. Pozostały fundamenty, piwnice i aleja wjazdowa. Odwieczna rzeka Niemen nadal płynie w tej okolicy. Mogiła powstańcza istnieje także.

Przestrzeń sakralna (święta, otoczona czcią)

W taką przestrzeń wpisuje się rzeka – Niemen, postrzegana w powieści jako święta, Symbolizuje upływem czasu. Niemen jest „postacią” centralną, wszystko rozgrywa się dookoła niej, w jej okolicy znajdują się dwie mogiły: grób powstańców i grób założycieli rodu – Jana i Cecylii. Rzeka jest „świadkiem” wielu ważnych wydarzeń, ucieleśnia ciągłość tradycji, ale i przemijanie, znikomość człowieka, rzeczy. Łączy przeszłość z teraźniejszością.

strona:    1    2    3  

Szybki test:

Opis „milieu” polega na:
a) charakteryzowaniu postaci poprzez otoczenie
b) zwróceniu uwagi na otaczające bohaterów przedmioty
c) uwydatnieniu cech osobowościowych dzięki odpowiedniej prezentacji pomieszczeń, w których bohater przebywa
d) wszystkie odpowiedzi są prawdziwe
Rozwiązanie

Prawdziwy Korczyn to:
a) Borszty
b) Miniewicze
c) Węgliszyce
d) Porzecze
Rozwiązanie

Grób Jana i Cecylii należy do przestrzeni:
a) mistycznej
b) sakralnej
c) wspomnieniowej
d) martwej
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

StreszczeniaOpracowanie
„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej – streszczenie szczegółowe
„Nad Niemnem” – streszczenie w pigułce
Dzieje Jana i Cecylii - streszczenie
Czas akcji „Nad Niemnem”
Miejsce akcji „Nad Niemnem”
Geneza i zakres tematyczny „Nad Niemnem”
Plan wydarzeń „Nad Niemnem”
Życiorys Elizy Orzeszkowej
„Nad Niemnem” jako powieść realistyczna
Etos pracy w „Nad Niemnem”
Tytuł i konstrukcja „Nad Niemnem”
Motyw rzeki w „Nad Niemnem” Orzeszkowej
Kontrast jako zasada kompozycyjna „Nad Niemnem”
Tło społeczno – historyczne, czyli sytuacja pod zaborami w połowie XIX wieku
Przyroda w „Nad Niemnem”
Mit powstania styczniowego w „Nad Niemnem”
Miłość w „Nad Niemnem”
Epoka pozytywizmu i jej wyznaczniki – wprowadzenie do zagadnień w literaturze
Nurty literackie i modele powieści w pozytywizmie
Kalendarium twórczości Elizy Orzeszkowej
Między Korczynem i bohatyrowickim zaściankiem a Soplicowem – związki „Nad Niemnem” z „Panem Tadeuszem”
Humor w „Nad Niemnem”
Język „Nad Niemnem”
Narracja „Nad Niemnem”
Obraz powstania styczniowego w twórczości Elizy Orzeszkowej
Adaptacje filmowe „Nad Niemnem”
Najważniejsze cytaty w „Nad Niemnem”
Bibliografia




Bohaterowie
Jan Bohatyrowicz - charakterystyka
Justyna Orzelska - charakterystyka
Marta Korczyńska - charakterystyka
Benedykt Korczyński - charakterystyka
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Nad Niemnem”



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies