Kompozycja i struktura „Ferdydurke”
Pierwsza głośna powieść Gombrowicza, opatrzona jest tajemniczym tytułem Ferdydurke. Intryguje czytelników i teoretyków literatury ze względu na swą strukturę.Kompozycyjne cechy Ferdydurke:
Zaburzony realizm mimo, iż zachowany jest przyczynowo-skutkowy ciąg zdarzeń. O wystąpieniu tej cechy świadczą między innymi:
- poetyka snu (oniryzm),
- naruszenie logicznych powodów zachowań bohaterów,
- wprowadzenie części o Filidorze i Filibercie obok dominującej opowieści o losach Józia,
- luźna kompozycja.
Elementy groteski, powieści awangardowej.
Występowanie w j... więcej
Narracja „Ferdydurke”
Charakterystyczną cechą powieści awangardowej jest oryginalność narratora (lub narratorów). Ferdydurke spełnia to kryterium, ponieważ jego narracja nie jest skonstruowana w sposób przynależny powieści realistycznej. Narrator nie jest obiektywny, nie wypowiada się w trzeciej osobie jednolitym, pozbawionym ekspresji stylem Nie należy do świata przedstawionego i nie jest bohaterem dzieła. Gombrowiczowska narracja jest bardziej złożona i skomplikowana. Wypowiadają się aż trzej nadawcy, każdy inaczej i z innych powodów.Najobszerniej występuje narracja pierwszoosobowa. Opowiadacz - Józi... więcej
Miejsce akcji „Ferdydurke”
Akcja Ferdydurke rozgrywa się w Polsce, a dokładnie w Warszawie i Bolimowie.Najistotniejsze jest podkreślenie, że miejsce, a raczej jego zmiana, ma znaczenie symboliczne. Bohater bowiem, wraz z kolejnymi przeprowadzkami (przymusowymi czy zaplanowanymi) dorasta, dojrzewa. Miejsce akcji zmienia się trzykrotnie. Za każdym razem bohater obserwuje różne rodzaje formy.
Gdy apodyktyczny belfer Pimko zabiera go siłą z „bezpiecznych” ścian znanego mieszkania, Józio staje się nagle świadkiem ścierania się różnych opcji, dokonywania wyborów i podejmowania decyzji. Poznaje problemy, które czekaj... więcej
Wielostylowość „Ferdydurke”
Złożoność, oryginalność czy groteskowość powieści ujawnia się również w warstwie językowej. Utwór cechuje się wielostylowością: „Każdemu stylowi dostępna jest jedynie cząstka prawdy, każda wypowiedź zdradza swego autora kreując niejako własny podmiot. Gombrowicz nie formułuje „naturalnych” wypowiedzi literackich, nie odrzuca starych konwencji, aby ustanowić nowe, uznawane za niekonwencje – lecz stylizuje, parodiuje, „przedrzeźnia” najróżniejsze wzorce wypowiedzi literackich.Samo zorganizowanie komunikatu pełni niejako rolę cudzysłowu, w który ujęte zostają sensy słów ... więcej
Gombrowiczowska walka z formą, czyli obnażenie prawdy o człowieku
Powieść Ferdydurke jest specyficznym, nowatorskim przykładem ujęcia szerokiej problematyki. Odnajdziemy w niej elementy psychologii, filozofii i socjologii. Jest doskonałą wykładnią mentalności człowieka, który przez całe życie jest uwikłany w schematyczne zachowania, gesty, pozy. Mówi to, czego oczekują od niego inni (tworzący społeczeństwo). Dopasowuje język do aktualnych relacji międzyludzkich.Formy osaczają jednostkę, kradną jej prawdziwe przekonania czy zachowania. Powodują, że przestaje być szczera, prawdziwa i naturalna. Forma zabiera człowiekowi jego indywidualne cechy i wolno... więcej
Pojęcie formy na podstawie „Ferdydurke”
Najważniejszą kwestią powieści Ferdydurke jest kwestia formy. Gombrowicz w swojej bogatej twórczości często poruszał problem formy. Określa: „wszelkie sposoby wyrażania siebie, gesty czyny, mówienie, decyzje, postawa, styl i sposób bycia; czyli jest to ogólna postawa wobec życia i kształt, jaki przyjmuje człowiek wobec reszty świata”Stanowi: (…)społeczną rolę, maskę, sposób istnienia wśród innych i zależnie od nich (od tego, kim są, jacy są, jak zachowują się w określonych sytuacjach)”.
Taka definicja oznacza, że jest ona instrumentem organizacji życia ... więcej
Bibliografia
1. Błoński J., Fascynująca Ferdydurke, w: Forma, śmiech i rzeczy ostateczne. Studia o Gombrowiczu, Kraków 1994.2. Błoński J., Gombrowicz Witold, w: Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. T. 1, Warszawa 1984, s. 313-314.
3. Bolecki W., Przewodnik po labiryncie; w: Gombrowicz Witold, Ferdydurke, Kraków 1996, s. 255-282.
4. Bondy F., Witold Gombrowicz czyli szlachcica polskiego pojedynki cieniów, przeł. Roman Zimand, „Pamiętnik Literacki” 1973, z. 4, s. 263-275.
5. Bortnowski S., Ferdydurkizm, czyli Gombrowicz w szkole, Warszawa 1994.
6. De Roux D.... więcej
Najważniejsze cytaty z „Ferdydurke”
Niech kształt mój rodzi się ze mnie, niech nie będzie zrobiony mi…„Nie ma ucieczki przed gębą, jak tylko w inną gębę, a przed człowiekiem schronić się można jedynie w objęcia innego człowieka. Przed pupą zaś w ogóle nie ma ucieczki”.
Człowiek jest najgłębiej uzależniony od swego odbicia w duszy drugiego człowieka, chociażby ta dusza była kretyniczna.
Ale może raczej należałoby powiedzieć, że naczelną, podstawową męką jest nie co innego, tylko cierpienie, zrodzone z ograniczenia drugim człowiekiem, z tego, że się dusimy i dław... więcej
Forma produktem relacji międzyludzkich, czy relacje międzyludzkie wynikiem formy?
Gombrowicz podkreślał w swych dziełach, że człowiek jest zdecydowanie istotą społeczną. Uzależniał jej istnienie od możliwości obracania się w społeczności. Jednostka najlepiej realizuje się w zespole: w rodzinie, grupie rówieśniczej, zawodowej. Zależnie od otoczenia, konkretnej sytuacji, przyjmuje określoną formę.Forma ucznia realizuje się jedynie wobec nauczycieli, chłopa - wobec szlachcica - „pana”, zakochanego młodzieńca wobec obiektu westchnień. Człowiek po spotkaniach z nowymi osobami, w odmiennych warunkach, nabiera doświadczenia. Jego wnętrze staje się bogatsze. Tak rozumia... więcej
Kwestia niedojrzałości w „Ferdydurke”
Ferdydurke jest literacką odpowiedzią Witolda Gombrowicza na ataki krytyków wywołane publikacją debiutanckiego Pamiętnika z okresu dojrzewania. Zagadnienie dojrzałości i niedojrzałości fascynowało pisarza od początku twórczości.Witold Gombrowicz w Ferdydurke porusza problem niedojrzałości, który uważa za najbardziej charakterystyczną cechę człowieka. Stereotypowa dorosłość człowieka wymaga należytego poziomu wiedzy i zdobycia określonej pozycji w relacjach interpersonalnych.
Pisarz podkreśla i daje przykłady, że w każdym z nas tkwi dziecko. Z osią... więcej
Słowa - klucze w „Ferdydurke”
W Ferdydurke bardzo często pojawiają się trzy proste rzeczowniki, słowa-klucze. Zaczerpnięte są z języka potocznego. Oznaczające różne części ciała: „pupa”, „gęba” i „łydka”.Witold Gombrowicz stworzył w powieści oryginalny język, czego dowodem są jego słynne określenia ciała: „pupa”, „gęba” i „łydka”, za pomocą których wypowiada się na temat problemów społecznych i psychologicznych. Części ciała, które kulturowo nie zostały podniesione do rangi symbolu (jak np. głowa czy pięta) interesowały go najbardziej.
Są to określenia rodzaj... więcej
„Ferdydurke” – geneza powieści
Wydana została w 1937 roku. Tytuł pochodzi od imienia bohatera literackiego Freddy Durkee z „Babitta” Sinclaira Lewisa. Durkee, wpędzany jest u Lewisa w dziecięctwo. Słowo to nie znaczy nic konkretnego. Zapowiada zabawę z czytelnikiem. Wkrótce stało się dla wielu symboliczne.„Ferdydurke” Gombrowicza dotyczy relacji między ludźmi. Mówi o tym, jak wzajemnie na siebie wpływają. Autor ma nowe podejście do tradycyjnej powieści.
Pisarz prezentuje poglądy na temat fałszu ludzkich postaw. Wprowadza też zagadnienie formy. Ludzie wokół i sytuacja narzuca... więcej
Główne założenia „Ferdydurke”
Obala mity: nowoczesności, postępu, miłości, a także polskiej literatury romantycznej.Pokazuje, czym kierują się ludzie w życiu.
Mówi o panującej nad ludźmi konwencji i Formie.
Słowa z Ferdydurke zakorzeniły się w naszej świadomości („pupa”, „gęba”), styl pisania znalazł wielu naśladowców.
Posługuje się groteską.
Jest nowoczesna i awangardowa.... więcej
Konstrukcja „Ferdydurke”
Tytuł nic nie znaczy. Zapowiada zabawę, grę z czytelnikiem. Utwór ma luźną kompozycję. Składa się z części różnych co do formy i treści. Jest dokładnie przemyślany.Osią fabuły jest wątek skupiony wokół postaci Józia. To rozdziały:
I-III – szkoła,
VI-X – stancja u Młodziaków,
XIII-XIV – dworek Hurleckich.
Inny charakter mają części przedzielające fabułę. Każdy tekst to powiastka filozoficzna. Zostaje poprzedzony wstępem – przedmową. Ma ona charakter teoretycznego eseju. Porusza on kwestie wysiłku twórcy. Pisze o męce związanej z użyciem „złej formy”.
Trzy ... więcej
Charakterystyczne cechy języka „Ferdydurke”
Znaczące nazwiska (często prowadzące do skojarzeń erotycznych).Neologizmy: „zbelfrzony”, „małomieszczańsko”, „przerozkazywać”.
Kalambury: „Starkę podaj!” (staruszkę czy wódkę?).
Podobieństwa brzmienia: przemiana „sztandar połyska” w „sztandar po łydkach”.
Aforyzmy: „Papa zatem zamyka cykl poczęty przez pupę”, „O, styl – narzędzie tyranii!”.
Zabawy słowne: Młodziakowa jako sanitariuszka „skopana w okopach”;
Rymowanki: „Staniało? – powiedziało pierwsz... więcej
Język „Ferdydurke”
Język powieści cechuje poprawna polszczyzna. Gombrowicz stosuje różne style wypowiedzi bohaterów. O różnicach w wypowiedziach świadczy słowo, pojedynczy wyraz lub zdanie. Twórca nawiązuje do znanych utworów np. Słowackiego.Gombrowicz używa „cudzych słów”. Mogą to być terminy należące do stylów funkcjonalnych lub języków historycznych. Autor używa ukrytych cytatów i naśladuje innych autorów. Stają się własnymi słowami narratora.
Gombrowicz stylizuje, parodiuje i przedrzeźnia różne wypowiedzi literackie. Postaci mówią językiem odpowiednim dla przyjętej „gęb... więcej
Znaczenie słów „pupa”, „gęba”, „łydka” w „Ferdydurke”
Słowa „łydka”, „gęba”, „pupa”, „kupa” pełnią funkcje terminów filozoficznych, socjologicznych, psychologicznych. Często są puste, infantylne, niepoważne. Pełnią funkcję symboliczną.„Pupa” oznacza niedojrzałość. Może być narzucona człowiekowi w każdym wieku. Kojarzy się z dzieckiem, z całkowitym uniezależnieniem od dorosłych (siedzenie na pupie, bicie po pupie). Józio w powieści zostaje „upupiony” - wepchnięty w dzieciństwo w wieku 30 lat.
W szkole obserwujemy metody „upupiania” gimnazjalistów, utrzymywania ich w stanie ... więcej
Przynależność gatunkowa „Ferdydurke”
Trudno jednoznacznie określić przynależność gatunkową „Ferdydurke”. Ferdydurke nie jest z pewnością utworem jednorodnym gatunkowo. Mówimy „powieść”, ale równie dobrze moglibyśmy użyć kilku innych terminów.„Ferdydurke” to:
• przypowieść,
• sparodiowana bajka,
• powiastka filozoficzna,
• powieść satyryczna,
• powieść obyczajowa,
• powieśćpsychologiczna.
Uważana jest za prekursorkę prozy egzystencjalnej.
Zawiera elementy fantastyki.
To wszystko składa się na powieść awangardową – groteskową o bardzo złożonej strukturze.
Utwó... więcej
Gatunki w „Ferdydurke”
• powieść awangardowa - wiele łączy ją ze współczesną awangardową prozą Witkacego czy Schulza, a także powieścią Irzykowskiego „Pałuba”;• powieść psychologiczna i filozoficzna;
• parabola sytuacji jednostki w społeczeństwie;
• powieść obyczajowa – opis szkoły, domu Młodziaków, dworku Hurleckich;
• powieść „problematyczna”, w której „bohater stanowi zagadnienie sam dla siebie, nie potrafi się określić i ustalić swego miejsca w świecie”;
• jako wypowiedź pisarza będzie powieścią o powieści, utworem „autotematycznym”. Odpowia... więcej
Rozbijanie konwencji gatunkowych w „Ferdydurke”
Gombrowicz wykorzystuje jedynie szkielet powieści, wypełniając go treściami osobistymi („reguła pustej epickości”). Z pewnością powieść zmienia i deformuje konwencje gatunku. Autor miesz z sobą różne konwencje.Do cech służących rozbijaniu konwencji gatunkowych i norm prozy realistycznej należą:
niejednorodność gatunkowa (wtrącenia),
prowokacja tematyczna służąca poruszeniu kwestii drażliwych,
prowokacja semantyczna związana z trudnością określenia „globalnego sensu” utworu,
prowokacja estetyczna – mieszanie konwencji realistycznych z fantastyką,
rozbudowane partie ... więcej
Motywy oniryczne w „Ferdydurke”
W „Ferdydurke” można doszukać się motywów onirycznych.Porażenie, niemoc, wrażenie, że człowiekiem rządzi czy porusza ktoś inny niż on sam – to wrażenia częste we śnie.
Przygody Józia są sytuacjami pozbawienia woli. Zostały przedstawione jako przygody, niczym ze snu. We śnie nie podejmujemy decyzji. Nie mamy realnego wpływu na wydarzenia.
Słowo „sen! Jawa!” pojawia się kilkukrotnie w pierwszej części utworu. Józio widzi swego sobowtóra. Kolejne wydarzenia, od wkroczenia do jego pokoju Pimki, przyjmują konwencję snu,
W utworze zostaje naruszona logika zachowań i ich k... więcej
Niedojrzałość w „Ferdydurke”
Tematem „Ferdydurke” jest niedojrzałość. Autor pisze, że to otoczenie narzuca nam określone zachowania. Nie możemy w pełni być sobą.Pisarz zastanawia się, czy to człowiek decyduje jaki jest, czy też czynią to inni: „Czy wreszcie my stwarzamy Formę, czy ona nas stwarza?” Uważa, że wszystko jest „dzieckiem podszyte”, a więc niedojrzałe, niepełne.
Główny bohater – Józio - marzy o niezależności i stworzeniu własnej formy: „Ach, stworzyć formę własną! Przerzucić się na zewnątrz! Wyrazić się! Niech kształt mój rodzi się ze mnie, niech nie będzie zrobiony mi!”... więcej
Jaki sens ma zakończenie „Ferdydurke”?
Przygody Józia i jego walka z Formą rodzą smutne refleksje.Można je ująć słowami: nie ma ucieczki przed gębą, jak tylko w inną gębę…Funkcjonowanie poza Formą nie jest możliwe. Łamiąc jeden stereotyp, natychmiast popadamy w następny Przypominamy marionetki pociągane za sznurki. Przywdziewamy maski i kostiumy, aby spełnić oczekiwania innych.
Potwierdzeniem, że Gombrowicz ma dystans do swojego utworu. Nadał mu charakter żartu, groteski jest ostatnie zdanie: „Koniec i bomba. A kto czytał ten trąba!” Powiedzenie to miał pisarz usłysz... więcej
Pojęcie groteski
Groteska – może być jednym z wielu chwytów literackich. Może także stanowić cały utwór.Najczęściej występuje obok absurdu, parodii, paradoksu.
Groteskowość polega na:
• użyciu elementów budzących przerażenie czytelnika, wyjątkowych, niespotykanych, a często, wyolbrzymionych. Budzą one zdumienie i zaskoczenie (np. w „Ferdydurke” „pojedynek na miny” między Syfonem a Miętusem),
• łączenie komizmu i tragizmu, smutku i żalu z błazeństwem, np. w chwili rozpaczy wprowadzenie sceny budzącej humor,
• wprowadzeniu absurdu – czegoś, co normalnie nie mogłoby się wydarzyć.
Konwencję grotesk... więcej
Pojęcie absurdu, parodii i ironii
Absurd – kategoria estetyczna (podobnie jak tragizm czy komizm) polegająca na pozbawieniu tekstu literackiego zasad prawdopodobieństwa. Opisywany świat nie ma swojego odpowiednika w świecie realnym.Absurd po łacinie znaczy „niedorzeczny”. Absurdem będzie zatem stwierdzenie sprzeczne z logiką i pozbawione sensu.
W literaturze absurd bywa wykorzystywany jako chwyt literacki. Często występuje razem z groteską, parodią albo paradoksem.
W „Ferdydurke” absurd odnajdujemy już na początku. Główny bohater – Józio – ma 30 lat. Trafia jednak do szkoły, gdzie jest traktowany jak inni gi... więcej
Groteska w „Ferdydurke”
Autor wykorzystuje groteskę, by pokazać jacy ludzie są naprawdę. Nieautentyczni, zakłamani i sztuczni. To społeczeństwo narzuca im role i sposób zachowania. Wciąż nakładają maski.Groteska czyni utwór zabawnym. Pisarz bawi się konwencją, doprowadza do absurdów, które wywołują śmiech. Pozwala to na nabranie dystansu wobec przedstawionego świata i uczy dystansu do siebie.
Bohaterowie „Ferdydurke” są przerysowani. W rzeczywistym świecie nie spotkalibyśmy nauczycieli dyskutujących o tym, co „staniało”, pozwalających na wszystko rodziców, jak Młodziakowie, czy chłopów przypominających zwierz... więcej
Absurd w „Ferdydurke”
Obok groteski, drugą ważną kategorią jest absurd.• przykładem jest umieszczenie przez profesora Pimkę trzydziestoletniego Józia w szkole,
• zdanie, które nie ma sensy: …wielka poezja, będąc wielką i będąc poezją, nie może nas nie zachwycić, więc zachwyca…
Absurdalne są przedstawiane w „Ferdydurke” są:
- wydarzenia: porwanie do szkoły, pojedynek na miny, żebrak stojący z gałązką.
- bohaterowie: są przerysowani, dalecy od normalności
- zachowań, m. in. gesty, dialogi.
W układzie zdarzeń brakuje zasady, że przyczyna rodzi skutek. Trudno streścić powieść, gównie... więcej
Parodia w „Ferdydurke”
... więcej„Forma” Gombrowicza
Forma jest naturalnym sposobem istnienia człowieka w świecie, między innymi ludźmi. To idea poprzez którą człowiek styka się z ludźmi, poznaje świat, nadaje mu sens, tworzy kulturę. Forma może jednak ograniczać człowieka. Sprawić, że staje się sztuczny.Autor przez formę rozumie „wszelkie […] sposoby uzewnętrzniania się: słowa, idee, gesty, postanowienia, czyny”. Potrzebujemy formy, aby istnieć. Człowiek może wyrazić się tylko poprzez formę.
Forma narzuca określony sposób postępowania. Ustalonych normy i zasady krępują. Powodują, że człowiek czuje się nieprawdziwy. Nie jes... więcej
„Ferdydurke” jako powieść nowoczesna
„Ferdydurke” jest powieścią nowatorską. Zbudowana została na przeciwieństwie do dotychczasowego sposobu pisania. Brak w niej ciągów przyczynowo – skutkowych. Fabuła (opowieść o losach Józia) przerwana jest powiastkami o Filidorze i Filibercie. Utwór jest niejednorodny gatunkowo. Łączy w sobie także cechy wielu rodzajów powieści.Gombrowicza nie interesowało opisywanie i stwierdzanie faktów i rzeczy, które mogły wydarzyć się w realnym świecie. Posługiwał się kreacjonizmem. Stwarzał zdarzenia i sytuacje za pomocą języka. W jego utworze to co „wysokie”, łączy się z tym c... więcej
Narracja w „Ferdydurke”
Osobą mówiącą w powieści jest Józio. To drugie ja autora Pamiętnika z okresu dojrzewania). „Ja” jest jednocześnie młode i stare, doświadczone i niedoświadczone. Narrator-bohater jest nieokreślony. Czytelnik nie wie kim, tak naprawdę, jest.Gombrowicz rozbija „ja” narratora na trzy osobne role:
„ja” – autor odsyła do osoby Gombrowicza. Narracja w pierwszej osobie liczby pojedynczej. Występuje w przedmowach do dwóch opowiadań Pisarz uzasadnia swoją decyzję o napisaniu wstępów. Określa charakter i funkcję wprowadzonych utworów. Występują wtrącenia dotyczące literat... więcej
Narracja Józia – głównego bohatera „Ferdydurke”
Główny bohater opowiada swą historię. Mówi, jak trafił do szkoły, mieszkał na stancji u Młodziaków, przebywał w Bolimowie. Jednak nie zapisuje on swoich wspomnień. Wydarzenia z przeszłości dzieją się na oczach czytelnika.Józio jako trzydziestolatek wraca do szkolnych czasów. Nie wiemy, czy mówi do nas uczeń, czy dorosły mężczyzna. Świat widziany oczami każdego z nich, może bardzo się różnić. Wypowiedzi narratora nie są jednorodne, zaskakują, a czasem przeczą sobie.
Józio Kowalski to tak zwany everyman - każdy. Nie znamy jego przeszłości. Wiemy, że pisze „Pamiętnik z okresu ... więcej
Narracja autora – Gombrowicza w „Ferdydurke”
Zgodnie z przedmową autora, jego celem będzie napisanie książki. Kiedy oddaje głos trzydziestoletniemu Józiowi to powodem snucia opowieści jest chęć odnalezienia równowagi w życiu. Z kolei nastoletni Józio za wszelką cenę pragnie wyrwać się ze świata, w którym jest „Upupiany|”. Zniewalany przez innych. Taki podział ról wpływa, że akcja powieści może toczyć się na trzech odmiennych płaszczyznach.Z trzech ról podstawową jest rola pisarza. Zaczyna „pisać pierwsze stronice mojego własnego, takiego jak ja, identycznego ze mną (…) dzieła suwerennie przeprowadzającego własną narracj... więcej
Walka Józia z formą
Autorem-narratorem jest także Józio Kowalski. Życie trzydziestoletniego mężczyzny zmienia się, gdy odwiedza go profesor Pimko. Doznaje wówczas rozdwojenia jaźni. Nauczyciel widzi w nim nastoletniego ucznia. Zabiera go do gimnazjum dyrektora Piórkowskiego.Józio najpierw zmuszony zostaje odgrywać rolę ucznia. W ławkach szkolnych uczestniczy w prowadzonych w sposób tendencyjny lekcjach. Musi określić się w stosunku do innych gimnazjalistów. Na stancji u Młodziaków przedstawiony jest jako chłopiec staromodny. Pimko stara się zainteresować go młoda i ponętną Zutą. W Bolimowie otacza go sztuczność ziemia... więcej
Klucz do czytania „Ferdydurke”
Przedstawione w „Fedydurke” sytuacje mogą wzbudzać w czytelniku śmiech. Bawi się także autor. Gra z konwencjami, ośmiesza utarte stereotypy i schematy myślenia. Pokazuje skostniałą i instytucję szkoły. Kpi z sytuacji obyczajowych. Pokazuje, że powierzchowne udawanie kogoś może zostać zdemaskowane. Mimo że od napisania książki minęło wiele lat, jest to aktualne. To utwór o poszukiwaniu siebie. Tłumaczy też , na jakich zasadach człowiek funkcjonuje w społeczeństwie. Prawdy te są uniwersalne.Trzeba pamiętać, że jest to utwór awangardowy. Łamie konwencje i dotychczasowe zasady, pisania prozy realist... więcej
Szkoła i uczniowie w „Ferdydurke”
W „Ferdydurke” szkoła została ukazana, jako miejsce pełne absurdów. Do gimnazjum dyrektora Piórkowskiego Józia zaprowadza profesor Pimko. Belfer uważa, że ma braki w edukacji.Celem szkoły jest „wyrabianie pupy”. Szkoła to miejsce, gdzie nie liczy się kreatywność i wyobraźnia. Uczniowie nie mają prawa do samodzielnego myślenia. Są „upupiani”, dziecinność jest im narzucana. Przyprawia się im „gębę” skromnych i niewinnych. Zamiast kształcić i doskonalić uczniów, niszczy poczucie samodzielności. Utwierdza w uczniach stan niedojrzałości i niedo... więcej
Stancja u Młodziaków w „Ferdydurke”
Józio na stancji u Młodziaków demaskuje płytką nowoczesność inteligencji. Gospodarze idą z postępem. Zdzierają z tradycją i przeszłością. Interesują się nowinkami. To rodzina liberałów, która za najważniejszą wartość uznaje wolność. Małżeństwo angażuje się w różne akcje, których celem jest krzewienie postępu.W rodzinie panuje swoboda obyczajów, a także kult ciała i tężyzny fizycznej. Reprezentuje go Zuta Młodziakówna - nowoczesna pensjonarka. Jej postawę symbolizuje wyraz „łydka”. Zuta nie szanuje rodziców. Jest namawiana przez nich do spędzania czasu poza domem. ... więcej
Bolimowo i dworek Hurleckich w „Ferdydurke”
Pobyt Józia w Bolimowie pokazuje anachroniczność polskiego dworu. Po ucieczce od Młodziaków młodzieniec z Miętusem wyrusza poza miasto. Jego kolega chce „zbra… tania się” z prostym parobkiem. Pragnie zbliżyć się do naturalnego świata. Uciec od sztuczności. Trafiają do dworku krewnych głównego bohatera – Hurleckich. Józio zostaje przyjęty jak „potomek rodu”. Traktowany jest jak „panicz”.Bolimowo jest karykaturą motywu dworku szlacheckiego (Nawłoć, Soplicowo, Korczyn).
Hurleccy to przedstawiciele starego świata. Liczy się dla nich wielowiekowa tradycja. Oparta jest na... więcej
Relacje międzyludzkie w „Ferdydurke”
Ferdydurke służy Gombrowiczowi do wyrażenia swoich poglądów na stosunki międzyludzkie. Uważa, że człowiek kształtuje się poprzez relacje z innymi.W sytuacji spotkania z drugą osobą człowiek ma określoną maskę. Z jednej strony narzucają ją inni. Z drugiej sam przybiera określoną postać.
Autor „Ferdydurke” swoją koncepcję opiera na pojęciu formy. To forma rządzi światem jest wszechobecna. Od urodzenia człowiek podlega „upupianiu”. Jest wtłaczany w dziecięctwo. Szkoła i opiekunowie kształtują go. Wywierają na nim piętno.
Odtąd już zawsze zmuszony jest posiadać „gębę”. Nie ... więcej
Charakterystyka chłopiąt i chłopców w "Ferdydurke"
Uczniów w szkole można podzielić na trzy kategorie. Pierwsza to „chłopięta” - „kujony”. Reprezentuje ich Syfon (Pylaszczkiewicz). Są oni wzorowymi uczniami i wychwalają metody edukacji. Dostosowują się do szkolnych zasad i głoszących swoją niewinność.Druga dowodzona przez Miętusa grupa to „chłopacy”. Buntują się. Odrzucają panujące zasady. Zachowują się nagannie. Używają brzydkich słów, tęsknią za tym, co zakazane i pragną podkreślić własną dojrzałość. Pozostali biernie uczestniczą w życiu szkoły. Są znudzeni i obojętni.
Między Miętusem a Syfonem dochodzi do konfrontacji. Odbywa ... więcej
Czas akcji „Ferdydurke”
Choć w pierwszym rozdziale główny bohater jest trzydziestoletnim pisarzem, a w następnym szesnastoletnim gimnazjalistą, to jednak w Ferdydurke Gombrowicz nie zastosował retrospekcji.Wydarzenia są ułożone chronologicznie, lecz czas podlega innym zwyczajom, niż dyktowałyby jego prawa. Pimko traktuje Józia – trzydziestoletniego początkującego pisarza - jak niedouczonego nastolatka. Wsadza go właśnie w taką formę. Nie odbiera jednak bohaterowi świadomości prawdziwego wieku. Staje się pomysłodawcą i „realizatorem” manipulacji czasem.
Dzięki temu chwytowi Gombrowicz odrzuca realizm. Wprowadza na jego... więcej
kontakt | polityka cookies