Dzięki „przeniesieniu” do gimnazjum, bohater uczestniczy w funkcjonowaniu szkolnej machiny. Poznaje i pilnie przygląda się występującym tam metodom „upupiania” uczniów. Polega ono na utrzymywaniu ich w niewinnym stanie dziecięcym. Przykłady narzucania uczniom infantylizującej formy obserwujemy w zachowaniu Pimki. Pisze on prowokacyjny list o niewinności chłopców. Przekonuje nas o tym nauczyciel - Bladaczka. Na nudnych i schematycznych lekcjach polskiego wygłasza ogólne i utarte stwierdzenia. Dyrektor szkoły chwali się, że w głowach nauczycieli tej szkoły „nie powstanie nigdy żadna myśl własna”.

„Upupianiu” sprzyjają również matki, stojące stale pod płotem. Przyglądają się z uwielbieniem swym nastoletnim pociechom. Mówią: „Pupcię, pupcię, Pupcię mają maleństwa nasze!”.

Starania o zamknięcie uczniów w dziecinnej formie są najbardziej widoczne na przykładzie Józia. Na początku powieści informuje, że ukończył już trzydzieści lat: „(…) nie mam lat siedemnastu, lecz trzydzieści”. Narzucenie mu „pupy” jest dowodem, że może ona „dopaść” człowieka dorosłego. Wystarczy tylko, że będzie on niedojrzały. Wiąże się z wątpliwościami między „wiekiem a postawą, wiedzą, sposobem życia”.

Choć Miętus i jego zbuntowani koledzy próbowali się bronić przed „upupianiem”, nie odnosi to zupełnie skutków. Jak zauważa Farent, było to: „znakiem świadomości, że chłopcy są poddawani wychowawczej „obróbce” (czyli upupianiu) oraz że ich zgoda na narzuconą rolę jest fałszem”. Porażka spowodowała, że ordynarny młodzieniec zaczął marzyć o spotkaniu z parobkiem. Symbolizował on naturalną formę.

W walce „pupą” wszyscy ponieśli klęskę. Nawet Syfon – jej początkowy obrońca i przywódca niewinnych chłopiąt. Popełnił samobójstwo po tym, jak Miętus zgwałcił go przez uszy,. Brutalnie go uświadomił. Pojedyncze akty protestu przeciw „upupianiu” nie zachwiały porządkiem i tradycyjnym ładem.

„Łydka” jest symbolem sportu, zdrowia, młodości i witalności. Oznacza też nowoczesny styl życia, zgrabną, atrakcyjną, sylwetkę oraz seksualne wyzwolenie i zerwanie z tradycją. Wyraz ten należy do języka biologii oraz ogólnego.

Z pojęciem „łydki” stykamy się w drugiej części utworu. Józio, zostaje lokatorem na stancji u „nowoczesnej” rodziny państwa Młodziaków. Wyzwoleni rodzice zachęcają swą nastoletnią córkę do swobodnego, naturalnego zachowania. Nie maja nic przeciwko temu, by miała nieślubne dziecko.

„Łydka” kojarzy się z zachowaniem i wyglądem pensjonarki Zuty, córki Młodziaków. Jest ona symbolem atrakcyjności fizycznej. Dziewczyna wyznaje zasady, że „nie ważne co w głowie, ważne co na głowie”. Posiadaczka doskonałej, modelowej figury dba jedynie o rozwój fizyczny.

Choć mało wie, lekceważy autorytety. W rozmowie z Pimką przyznaje się do nieznajomości twórczości Norwida. Zachowuje się arogancko wobec belfra – milczy – gdy ten przyprowadza Józia na stancję. Ma duże powodzenie, zarówno u młodych (Józio, Kopyrda), jak i dojrzałych mężczyzn (Pimko). Świadczą o tym listy, które otrzymuje i przechowuje w szufladzie. Chłód i obojętność dziewczyny bardzo denerwują Józia. Dokłada wszelkich starań, by zedrzeć z Zuty maskę „nowoczesnej” nastolatki.

Główny bohater dzięki pobytowi w domu Młodziaków dostrzega, że ich „nowoczesność” jest tylko pozą, manierą. To forma ulegającej modzie mieszczańskiej rodziny. Cały czas udają przed sobą i przed innymi. Postępowe poglądy, mieszają z pozorną rzeczywistością. Tak naprawdę byli tradycyjnymi, konwencjonalnymi rodzicami. Zdradziło ich postępowanie wobec Pimki, przyłapanego w nocy w pokoju Zuty. Nie mogli znieść, że stary pedagog uwodził ich córkę.

Trzecim określeniem formy, obecnym w powieści, jest „gęba” – znak maski narzuconej człowiekowi przez środowisko. Słowo to, posiadające kolokwialne znaczenie. U Gombrowicza nabiera szerszego zakresu pojęciowego.

Farent wyjaśnia: „Z gębą (twarzą) kojarzy się mimika, różne grymasy, a więc także reakcje a sytuacje, słowa, gesty, zachowania innych. Jest to forma uzewnętrznienia w wyrazie twarzy, za każdym razem charakterystyczna dla odpowiednich osób w jakiejś sytuacji życiowej i uzależniona od tego, wobec kogo jest przyjmowana”.

Najbardziej widać „gębę” w trzeciej części utworu, w którym bohater wraz z Miętusem wyruszają w poszukiwaniu prawdziwego parobka . Docierają do dworku ziemiańskiej rodziny Hurleckich. To właśnie w Bolimowie Józio poznaje od wewnątrz tradycyjny układ zależności chłopów od szlachty. Służby od panów. Wszyscy znają swoje miejsce w szeregu, mają wyznaczone role i pozycje. Nakładają określone maski, czyli „gęby”.

Rodzina Hurleckich żyła bardzo wystawnie, choć nie miała ku temu odpowiednich funduszy. To pasożyty. Wykorzystują uprzywilejowaną pozycję społeczną. Eksploatują innych. Biją służbę. Z kolei służbę stanowią wieśniacy. To ludzie prości, niepiśmienni, posługujący się gwarą. Są przyzwyczajeni do złego traktowania ze strony „państwa ze dworu”.

Miętus pragnie się „bra…tać” z ludem. Nakłania Walka do złamania formy i uderzenia go w twarz. Uległy parobek boi się. Ostatecznie jednak oddaje cios. Granice między państwem a służbą pękają. Dochodzi do rewolucji.

strona:    1    2  

Szybki test:

„Gęba” to:
a) znak maski narzuconej człowiekowi przez środowisko
b) oznaka schłopienia
c) oznaka zdziecinnienia
d) przezwisko jednego z bohaterów powieści
Rozwiązanie

„Łydka” nie jest symbolem:
a) zerwania z tradycją
b) tradycyjnego stylu życia
c) zgrabnej, atrakcyjnej, gibkiej sylwetki
d) seksualnego wyzwolenia
Rozwiązanie

„Pupa” to szczególny, symboliczny znak:
a) dziecięcości
b) naiwności
c) przeciętności
d) erotyzmu
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Streszczenia	Opracowanie
„Ferdydurke” – streszczenie szczegółowe „Ferdydurke” – streszczenie w pigułce Lekcja polskiego w „Ferdydurke” Zawiązanie akcji w „Ferdydurke”	„Ferdydurke” – geneza powieści Główne założenia „Ferdydurke” Życiorys Witolda Gombrowicza w skrócie Witold Gombrowicz - biografia Miejsce akcji „Ferdydurke” Narracja „Ferdydurke” „Forma” Gombrowicza Kompozycja i struktura „Ferdydurke” Język „Ferdydurke” Charakterystyczne cechy języka „Ferdydurke” Konstrukcja „Ferdydurke” Wielostylowość „Ferdydurke” Przynależność gatunkowa „Ferdydurke” Znaczenie słów „pupa”, „gęba”, „łydka” w „Ferdydurke” Czas akcji „Ferdydurke” Słowa - klucze w „Ferdydurke” Kwestia niedojrzałości w „Ferdydurke” Pojęcie formy na podstawie „Ferdydurke” Gombrowiczowska walka z formą, czyli obnażenie prawdy o człowieku Narracja w „Ferdydurke” Groteska w „Ferdydurke” Relacje międzyludzkie w „Ferdydurke” Forma produktem relacji międzyludzkich, czy relacje międzyludzkie wynikiem formy? „Ferdydurke” jako powieść nowoczesna Parodia w „Ferdydurke” Absurd w „Ferdydurke” Twórczość Witolda Gombrowicza O Gombrowiczu powiedzieli Kalendarium życia i twórczości Witolda Gombrowicza - powieściopisarza, dramaturga i eseisty Jaki sens ma zakończenie „Ferdydurke”? Niedojrzałość w „Ferdydurke” Bolimowo i dworek Hurleckich w „Ferdydurke” Stancja u Młodziaków w „Ferdydurke” Szkoła i uczniowie w „Ferdydurke” Klucz do czytania „Ferdydurke” Walka Józia z formą Charakterystyka chłopiąt i chłopców w "Ferdydurke" Narracja Józia – głównego bohatera „Ferdydurke” 2004 rok rokiem Gombrowicza Najważniejsze cytaty z „Ferdydurke” Narracja autora – Gombrowicza w „Ferdydurke” Pojęcie absurdu, parodii i ironii Pojęcie groteski Rozbijanie konwencji gatunkowych w „Ferdydurke” Gatunki w „Ferdydurke” Ekranizacje prozy Gombrowicza Cytaty z Gombrowicza Motywy oniryczne w „Ferdydurke” Bibliografia
Bohaterowie
Józio – charakterystyka bohatera Profesor Pimko – charakterystyka Miętus – charakterystyka bohatera Zuta Młodziakówna - charakterystyka Kopyrda – charakterystyka Syfon – charakterystyka Bladaczka – charakterystyka Walek - charakterystyka postaci Młodziakowie - charakterystyka Hurleccy - charakterystyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies