Gwarę, rozumianą jako prostacki język niewykształconych wieśniaków możemy obserwować w częściach, w których występuje lokajczyk i parobek Walek. Próbujeąc przyjąć wielkopański styl wymowy przy stole Hurleckich. Staje się osobą godną litości. Podobnie zaskakująco i dziwacznie brzmi gwara w ustach Miętusa: „Nie wydoje, powiedom, nie wydoje, jescebyk!”.

2. Język powieści zaskakuje i jest podobny do poezji.

Język jest podobny do poezji, ponieważ poetyka Ferdydurke nie jest charakterystyczna dla prozy. Nie jest to język przezroczysty. Skupia na sobie taką samą uwagę, jak na fabule czy problematyce. Każde nowe zdanie jest bardziej zaskakujące od poprzedniego. Podobnie, jak w liryce. Głowiński trafnie zauważa: „[…]Gombrowicz, nie naśladując poezji, operuje słowem na jej wzór i podobieństwo”. Julian Przyboś nazwał Gombrowicza „poetą prozy”.

Podobny pogląd reprezentuje J. Jarzębski. Uważa on, że: Ferdydurke od początku do końca: „rozgrywa się w języku, a właściwie w wielu różnych językach, wśród których jest zarówno polszczyzna, którą mówimy i piszemy, jak język dzieł klasyków, język polityki czy ideologii, wreszcie szereg powstających jakby na naszych oczach języków „doraźnych” złożonych z kilku wyrazistych symboli, którymi porozumiewają się bohaterowie w powieściowych sytuacjach”.

Gombrowicz w pewnym sensie naśladuje liryczną płaszczyznę językową. Nie pozostaje bezkrytyczny na kwestię zbyt dużego skomplikowania czy zmetaforyzowania języka poezji. W jednym z rozdziałów umieścił Wiersz, i jego „tłumaczenie”:
„Wiersz
Horyzonty pękają jak flaszki zielona plama pęcznieje
pod chmury przenoszę się znowu do cienia pod sosny
— stąd:
dopijam chciwym haustem
moją codzienną wiosnę.
Moje tłumaczenie
Łydki, łydki, łydki Łydki, łydki, łydki, łydki
Łydki, łydki, łydki, łydki, łydki — Łydka :
łydka, łydka, łydka
łydki, łydki, łydki”.

Pisarz polemizuje również w powieści z „tematycznymi upodobaniami literatury”. Stosuje porównania i oksymorony: „Nie, nie mówcie mi o tych waszych zrymowanych bólach, które połykamy gładko jak ostrygę, nie mówcie o cukierkach hańby, kremie czekoladowym zgrozy, ciasteczkach nędzy, landrynkach cierpienia i smakołykach rozpaczy”.

Fragmentem o analogicznej konkluzji, wyposażonym w wyliczenia w „słupku”, jest Przedmowa do Filiberta dzieckiem podszytego:
„(…)nad możność i wynikająca stąd męczarnia niemożności ogólnej i szczególnej
udręka wywyższania się i podbijania bębenka
cierpienie poniżania
męka poezji wyższej i niższej
albo męczarnia głucha impasu psychicznego
opaczna męczarnia pokrętności, wykrętności, chwytu niedozwolonego
albo raczej męczarnia wieku w sensie szczególnym i ogólnym
męka staroświeckości
męka nowoczesności
cierpienie wskutek powstawania nowych warstw społecznych
męka półinteligentów
męka nieinteligentów
męczarnia inteligentów
a może po prostu męka nieprzyzwoitości drobnointeli-genckiej
ból głupoty
mądrości
szpetoty
kras, uroków, wdzięków
albo może męczarnia zabójczej logiki i konsekwencji w głupstwie
udręka recytowania
rozpacz naśladowania
nudna męczarnia nudy i powtarzania w kółko
lub być może hipomaniakalna męka hipomaniakalna
niewysłowiona męczarnia niewysłowienia
boleść niewysublimowania
ból palca
paznokcia
zęba
ucha
męczarnia przeraźliwej współrzędności, zależności, wzajemnego
przenikania się, uzależniania wszystkich mąk i wszystkich 180 części oraz
męka stu pięćdziesięciu sześciu tysięcy trzystu (…)”.

Gombrowicz (narrator-autor) wspiera swe ironiczne teoretyczne rozważania o literaturze różnymi rodzajami „męki”, będącej przyczyną twórczości, a leżącej u podstawy księgi („A może u podstawy księgi leży kapitalna i zabójcza męka(…)”).

3. Skromne opisy przyrody, pozbawione szczegółowości i nastrojowości, przynależnych epice.

„Przestrzeń. Na widnokręgu — krowa. Ziemia. W dali przeciąga gęś. Olbrzymie niebo. We mgle horyzont siny. Zatrzymałem się na skraju miasta i czułem, że nie mogę bez stada, bez wytworów, bez ludzkiego pomiędzy ludźmi” – z tego cytatu poznajemy wygląd wsi. Przedstawiona została za pomocą kilku pojedynczych słów lub struktur eliptycznych. Brak tu popisów stylistycznego warsztatu.

4. Język Ferdydurke jako zabawa słowna.

W powieści, jak zauważa Farent, pełno jest rozmaitych „wyliczeń, rymowanek, splotów stylu wysokiego i niskiego, operowania kontrastowymi zestawieniami, powtórzeniami leksykalnymi oraz składniowymi (na przykład nagromadzenie imiesłowowych równoważników zdania, częste stosowanie inwersji)”.

Gombrowicz udowadnia, że język jest składnikiem formy i zewnętrznym narzędziem jej narzucania. Dowodem na to może być profesor Pimko, który przymusza uczniów do „trwania w dzieciństwie”, czyli w formie uznanej za najbardziej odpowiednią dla młodzieży. Czyni to przez stosowanie w dialogu zdrobniałych słów. Na przykład dziecinnych cip, cip, cip) i innych chwytów językowych. Dlatego niektórzy z gimnazjalistów posługują się „brzydkimi wyrazami”. Próbują złamać narzucaną im formę.

strona:    1    2  

Szybki test:

W powieści częstym środkiem stylistycznym są:
a) metafory
b) animizacje
c) antropomorfizacje
d) wyliczenia
Rozwiązanie

„Postawił mu kica” to przykład:
a) uczniowskiego żargonu
b) gwary małopolskiej
c) terminu paranaukowego
d) mowy pozornie zależnej
Rozwiązanie

Julian Przyboś nazwał Witolda Gombrowicza:
a) „poetą prozy”
b) „metafizykiem prozy”
c) „poetą formy”
d) „poetą zakamarków ludzkiej duszy”
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

Streszczenia	Opracowanie
„Ferdydurke” – streszczenie szczegółowe „Ferdydurke” – streszczenie w pigułce Lekcja polskiego w „Ferdydurke” Zawiązanie akcji w „Ferdydurke”	„Ferdydurke” – geneza powieści Główne założenia „Ferdydurke” Życiorys Witolda Gombrowicza w skrócie Witold Gombrowicz - biografia Język „Ferdydurke” Charakterystyczne cechy języka „Ferdydurke” Konstrukcja „Ferdydurke” Miejsce akcji „Ferdydurke” Narracja „Ferdydurke” Kompozycja i struktura „Ferdydurke” „Forma” Gombrowicza Przynależność gatunkowa „Ferdydurke” Znaczenie słów „pupa”, „gęba”, „łydka” w „Ferdydurke” Słowa - klucze w „Ferdydurke” Czas akcji „Ferdydurke” Kwestia niedojrzałości w „Ferdydurke” Pojęcie formy na podstawie „Ferdydurke” Gombrowiczowska walka z formą, czyli obnażenie prawdy o człowieku Wielostylowość „Ferdydurke” Forma produktem relacji międzyludzkich, czy relacje międzyludzkie wynikiem formy? Relacje międzyludzkie w „Ferdydurke” Narracja w „Ferdydurke” Groteska w „Ferdydurke” Niedojrzałość w „Ferdydurke” Bolimowo i dworek Hurleckich w „Ferdydurke” Stancja u Młodziaków w „Ferdydurke” Szkoła i uczniowie w „Ferdydurke” Klucz do czytania „Ferdydurke” Walka Józia z formą „Ferdydurke” jako powieść nowoczesna Parodia w „Ferdydurke” Twórczość Witolda Gombrowicza Absurd w „Ferdydurke” O Gombrowiczu powiedzieli Kalendarium życia i twórczości Witolda Gombrowicza - powieściopisarza, dramaturga i eseisty Jaki sens ma zakończenie „Ferdydurke”? Charakterystyka chłopiąt i chłopców w "Ferdydurke" Najważniejsze cytaty z „Ferdydurke” Narracja autora – Gombrowicza w „Ferdydurke” Narracja Józia – głównego bohatera „Ferdydurke” 2004 rok rokiem Gombrowicza Rozbijanie konwencji gatunkowych w „Ferdydurke” Gatunki w „Ferdydurke” Ekranizacje prozy Gombrowicza Cytaty z Gombrowicza Pojęcie absurdu, parodii i ironii Pojęcie groteski Motywy oniryczne w „Ferdydurke” Bibliografia
Bohaterowie
Józio – charakterystyka bohatera Profesor Pimko – charakterystyka Miętus – charakterystyka bohatera Walek - charakterystyka postaci Zuta Młodziakówna - charakterystyka Kopyrda – charakterystyka Syfon – charakterystyka Bladaczka – charakterystyka Hurleccy - charakterystyka Młodziakowie - charakterystyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies