Wątek fabularny skupia się wokół głównego bohatera i zarazem narratora powieści – Józia. Rozwija w trzech etapach, w trzech różnych miejscach (dziesięć tytułowanych rozdziałów).

Bohater poznaje różne formy:

Etap I: rozdziały I-III (PORWANIE; UWIĘZIENIE I DALSZE ZDRABNIANIE; PRZYŁAPANIE I DALSZE MIĘTOSZENIE) - patriotyczna dydaktyka szkolna,

Etap II: rozdziały VI-X (UWIĘZIENIE I DALSZE ZAPĘDZANIE W MŁODOŚĆ; MIŁOŚĆ; KOMPOT; PODGLĄDANIE I DALSZE ZAPUSZCZANIE SIĘ W NOWOCZESNOŚĆ; HULAJNOGA I NOWE PRZYŁAPANIE) - nowoczesna inteligencka rodzina Młodziaków,

Etap III: rozdziały XIII-XIV (PAROBEK, CZYLI NOWE PRZYCHWYCENIE; HULAJGĘBA I NOWE PRZYŁAPANIE) - tradycyjny dwór ziemiański Hurleckich.

Poszczególne wątki prezentują instytucje i środowiska, których wyolbrzymione wady krytykują i ośmieszają, tworząc karykatury.

Pierwszą oznaką przemyślenia struktury dzieła jest fakt, iż Gombrowicz precyzyjnie rozdziela fragmenty akcji, dotyczące różnych środowisk. Józio wchodzi w inne relacje w szkole, w inne na stancji, a w jeszcze inne w szlacheckim dworze. Za każdym razem dostosowuje się do panujących reguł. Przyjmuje określoną formę, ulega zasadom. Farent pisze: „Fragmenty te są ze sobą spójne pod względem stylistyki oraz rozwoju przemyśleń Józia”.

Inaczej należy traktować części oddzielające trzy etapy losów Józia. To dwukrotne wprowadzenie dwóch rozdziałów. Łącznie Gombrowicz wplótł cztery części: A1, A2, B1, B.

Pozostają one w tematycznym związku, lecz rozdzielają główny fabularny tok:

- A1 - Rozdział IV – PRZEDMOWA DO FILIDORA DZIECKIEM PODSZYTEGO,

- A2 - Rozdział V - FILIDOR DZIECKIEM PODSZYTY,

B1 - Rozdział XI - PRZEDMOWA DO FILIBERTA DZIECKIEM PODSZYTEGO,

- B2 - Rozdział XII - FILIBERT DZIECKIEM PODSZYTY.

Rozdziały A1 oraz B1 pełnią funkcję przedmowy do następujących po nich (A2, B2), są utrzymane w teoretycznym, eseistycznym tonie. Z kolei części A2, B2 są napisane w sposób abstrakcyjny i groteskowy. Mają analogiczne tytuły: FILIDOR DZIECKIEM PODSZYTY oraz FILIBERT DZIECKIEM PODSZYTY.

Farent zwraca uwagę na samodzielne podkreślenie przez narratora-autora, iż świadomie umieścił obie „wtrącone” części. Podporządkował dzieło logicznej, systematyzującej zasadzie symetrii. „Choćbym chciał, nie mogę, nie mogę i nie mogę uchylić się żelaznym prawom symetrii oraz analogii”.

Pisarz starał się poza tym wyjaśnić powód „twórczego wysiłku”. Posłużył się argumentami o charakterze osobistym. „I muszę wprowadzić hierarchię mąk oraz hierarchię myśli, skomentować dzieło analitycznie, syntetycznie i filozoficznie, aby czytający wiedział, gdzie głowa, gdzie nogi, gdzie nos, a gdzie pięta, by nie zarzucono, żem nieświadomy własnych celów i nie kroczę prosto, równo, sztywno jak najwięksi pisarze wszechczasów, lecz w piętkę bezsensownie gonię”. „Męka” tworzenia wiąże się z obawą użycia „złej formy, złego exterieur`u, czyli inaczej mówiąc męczarnia frazesu, grymasu, miny, gęby(…)”.

Gombrowicz zadbał o kompozycję „biorąc pod uwagę relacje semantyczne między – na pozór odległymi semantycznie – częściami”. Podobieństwo między Filidorem i Filibertem tkwi w uwikłaniu obu postaci w formę, w konwenanse, zasady współżycia międzyludzkiego. Józio uzależniony był od „gęby”. Zarówno główny bohater, jak i bohaterowie rozdziałów „dodanych” są niewolnikami formy. Od „gęby” zależy ich los.

Farent wspomina również o „kupie” („kłębowisku”). Ten zabieg był konsekwentnie realizowany przez pisarza w trzech etapach powieści. Zgromadzenie postaci ma miejsce podczas pojedynku na miny między Miętusem i Syfonem (szkoła), w trakcie ujawnienia prawdziwych poglądów Młodziaków i „kotłowaniny” na dywanie w pokoju Zutki (stancja) oraz w Bolimowie. W dworku Hurleckich wybucha walka parobków o swe prawa. W każdej z tych scen do bijących się dołączają inne postaci: w szkole w pojedynek angażują się pozostali uczniowie, u inżynierostwa - Pimko i Kopyrda, a w Bolimowie wszyscy poniżani, bici i wyzyskiwani pracownicy.

„Kupę” widać również w obsesyjnej rywalizacji miedzy Filidorem i anty-Filidorem oraz podczas bójki na stadionie, angażującej wszystkich gapiów (FILIBERT DZIECKIEM PODSZYTY). W każdym z opisanych przypadków powód tego zabiegu jest taki sam. Zburzenie formy lub konflikt między kontrastującymi formami.

Inną oznaką przemyślenia struktury dzieła jest fakt, iż poszczególne wydarzenia w powieści są często zapowiadane. W pierwszym rozdziale Józio śpiewa piosenkę:
„W Skolimowie, willi Faramuszce,
W pokoiku bony, panny Mici,
Byli skryci w szafie dwaj bandyci”.

Jest ona wprowadzeniem wypadku, na który musimy czekać aż do drugiej części losów bohatera. Gdy przebywa jako lokator na stancji u Młodziaków. W finalnej scenie tej części w szafach pokoju Zuty ukrywają się Kopyrda i Pimko, co jest dowodem na podobieństwo sytuacji. W Ferdydurke zatem każdy szczegół ma znaczenie. Na wyjaśnienie niektórych trzeba niekiedy cierpliwie poczekać.

strona:    1    2  

Szybki test:

Oniryzm to poetyka:
a) dramatu
b) antyczna
c) snu
d) zodiakalna
Rozwiązanie

Ferdy Durkee to:
a) bohater powieści amerykańskiego pisarza Sinclaira Lewisa zatytułowanej „Babbit”
b) przyjaciel Gombrowicza z czasów dzieciństwa
c) pseudonim argentyńskiego malarza
d) bohater historyczny
Rozwiązanie

W „Ferdydurke”:
a) brakuje formalnej klamry powieści
b) bohaterowie nie są nosicielami pewnych cech i zachowań
c) zachowany jest przyczynowo-skutkowy ciąg zdarzeń
d) realizm nie jest zaburzony
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Streszczenia	Opracowanie
„Ferdydurke” – streszczenie szczegółowe „Ferdydurke” – streszczenie w pigułce Lekcja polskiego w „Ferdydurke” Zawiązanie akcji w „Ferdydurke”	„Ferdydurke” – geneza powieści Główne założenia „Ferdydurke” Życiorys Witolda Gombrowicza w skrócie Witold Gombrowicz - biografia Język „Ferdydurke” Charakterystyczne cechy języka „Ferdydurke” Konstrukcja „Ferdydurke” Miejsce akcji „Ferdydurke” Narracja „Ferdydurke” Kompozycja i struktura „Ferdydurke” „Forma” Gombrowicza Przynależność gatunkowa „Ferdydurke” Znaczenie słów „pupa”, „gęba”, „łydka” w „Ferdydurke” Słowa - klucze w „Ferdydurke” Czas akcji „Ferdydurke” Kwestia niedojrzałości w „Ferdydurke” Pojęcie formy na podstawie „Ferdydurke” Gombrowiczowska walka z formą, czyli obnażenie prawdy o człowieku Wielostylowość „Ferdydurke” Forma produktem relacji międzyludzkich, czy relacje międzyludzkie wynikiem formy? Relacje międzyludzkie w „Ferdydurke” Narracja w „Ferdydurke” Groteska w „Ferdydurke” Niedojrzałość w „Ferdydurke” Bolimowo i dworek Hurleckich w „Ferdydurke” Stancja u Młodziaków w „Ferdydurke” Szkoła i uczniowie w „Ferdydurke” Klucz do czytania „Ferdydurke” Walka Józia z formą „Ferdydurke” jako powieść nowoczesna Parodia w „Ferdydurke” Twórczość Witolda Gombrowicza Absurd w „Ferdydurke” O Gombrowiczu powiedzieli Kalendarium życia i twórczości Witolda Gombrowicza - powieściopisarza, dramaturga i eseisty Jaki sens ma zakończenie „Ferdydurke”? Charakterystyka chłopiąt i chłopców w "Ferdydurke" Najważniejsze cytaty z „Ferdydurke” Narracja autora – Gombrowicza w „Ferdydurke” Narracja Józia – głównego bohatera „Ferdydurke” 2004 rok rokiem Gombrowicza Rozbijanie konwencji gatunkowych w „Ferdydurke” Gatunki w „Ferdydurke” Ekranizacje prozy Gombrowicza Cytaty z Gombrowicza Pojęcie absurdu, parodii i ironii Pojęcie groteski Motywy oniryczne w „Ferdydurke” Bibliografia
Bohaterowie
Józio – charakterystyka bohatera Profesor Pimko – charakterystyka Miętus – charakterystyka bohatera Walek - charakterystyka postaci Zuta Młodziakówna - charakterystyka Kopyrda – charakterystyka Syfon – charakterystyka Bladaczka – charakterystyka Hurleccy - charakterystyka Młodziakowie - charakterystyka

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies