Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Konopnickiej

Problematyka noweli „Dym”

Dym Marii Konopnickiej to wzruszająca historia matki i syna. Na przykładzie krótkiego wycinka z życia tych prostych i skromnych ludzi pisarka ukazała problem biedy, samotności oraz bezwarunkowej miłości matczynej i synowskiej.

Choć w noweli występują zaledwie dwie osoby, to jednak ich kreacje są tak uniwersalne, że niosą sobą wiele znaczeń. Poznajemy chudą staruszkę i jej dorastającego syna, którzy wiodą skromne i monotonne życie w małej, nędznej izdebce na poddaszu domu nieopodal fabryki, z której wydobywa się tytułowy dym. Ci ludzie są dla siebie wszystkim.
Marcyś stanowi treść życia matki, która podporządkowuje rytmowi jego pracy cały swój dzień, a on z kolei darzy ją ogromną miłością i szacunkiem. Nie znamy relacji bohaterów z innymi ludźmi. Możemy jedynie obserwować ich związek a także swoiste „rozmowy” z dymem – symbolem miłości, przemijania oraz połączenia.

Pierwszym problemem poruszonym na kartach noweli jest miłość matki do syna i syna do matki. Konopnicka ukazuje bezgraniczność, bezinteresowność i prawdziwość tego uczucia. Matka kocha Marcysia ponad życie, a on odwzajemnia się za jej dobroć i poświęcenie tym samym.

Kolejnym tematem Dymu jest samotność człowieka. Choć najbardziej widać ją na końcu noweli, to przejawia się także w całej jej treści. Czytelnika przygnębia monotonność i szarość dni bohaterów. Żyją według schematycznego porządku. Matka rano budzi się przed synem (po całonocnym czuwaniu, by nie zaspać), odmawia modlitwę, przygotowuje śniadanie i budzi jedynaka. Po jego wyjściu do pracy, siada przy oknie i obserwuje dym unoszący się nad fabryką, w której jest kotłowym. Gdy opary „informują” ją, że nadeszła odpowiednia pora, zaczyna krzątać się po izbie i przyrządzać obiad. Po przyjściu Marcysia jest czas na rozmowę i wspólny posiłek, w czasie którego staruszka oszukuje i oddaje swą porcję lichej zupy chłopakowi. Dalsze godziny upływają jej tak samo, jak przed południem: na obserwacji dymu, przerywanej wykonywaniem domowych obowiązków. Wieczorem czas na kolację, po której zmęczony Marcyś natychmiast zasypia, a wdowa szepcze pacierz i również kładzie się do łóżka (by czuwać i w porę zbudzić go do pracy).

Bohaterka jest samotna, lecz odnajduje w tej samotności promyk słońca, którym są powroty ukochanego syna. Wszystko się kończy w chwili jego śmierci. Gaśnie jedyna radość jej życia: „Długie jeszcze potem lata siadywała przy tym samym okienku, patrząc osowiałym, mętnym wzrokiem na fabryczny komin, z którego biły w górę sine słupy dymu. Dym ten wszakże nie przybierał już teraz dawnych rozlicznych kształtów, tylko zawsze zamieniał się w mglistą postać jej drogiego chłopca. Zrywała się wtedy ze stołka i wyciągała drżące, wyschłe ręce. Ale mglistą postać wiatr unosił i rozwiewał ją gdzieś w błękitach...”.

Nowela stanowi przykład oszczędzania słowa, co w mistrzowskim stylu uprawiała Maria Konopnicka. W Dymie nie odnajdziemy rozwlekłych i nużących opisów przyrody czy motywacji bohaterów, narracja nie zanudzi nas swą epickością czy wielowątkowością. W tym utworze najważniejsze jest to, co niewypowiedziane, a co widoczne, obecne w małej izdebce na poddaszu, w relacjach matki z synem.


Szybki test:

Czytelnika w noweli „Dym”:
a) cieszy kolorystyka
b) przygnębia monotonność
c) denerwuje rozwlekłość
d) zniechęca zachowanie Marcysia
Rozwiązanie

W noweli „Dym” autorka ukazała problem:
a) biedy
b) samotności
c) bezwarunkowej miłości
d) wszystkie odpowiedzi są prawdziwe
Rozwiązanie

W „Dymie” narracja:
a) nie nudzi swą wielowątkowością
b) nie zawiera nużących opisów przyrody
c) wszystkie odpowiedzi są poprawne
d) nie zawiera motywacji bohaterów
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Dym
Charakterystyka bohaterów noweli „Dym”
Najważniejsze cytaty noweli „Dym”
Motywy literackie w noweli „Dym”
Problematyka noweli „Dym”
Narracja noweli „Dym”
Wyjaśnienie tytułu noweli „Dym”, rola dymu w utworze
Plan wydarzeń noweli „Dym”
Czas i miejsce akcji noweli „Dym”
„Dym” – streszczenie utworu

Mendel Gdański
Mendel Gdański – charakterystyka bohatera
Wymowa noweli „Mendel Gdański”
Problem antysemityzmu w noweli „Mendel Gdański”
Geneza noweli „Mendel Gdański”
Czas, miejsce akcji oraz struktura opowiadania „Mendel Gdański”
„Mendel Gdański” – streszczenie utworu
Charakterystyka pozostałych bohaterów noweli „Mendel Gdański”
Narracja i język noweli „Mendel Gdański”
Obraz miasta przedstawiony w noweli „Mendel Gdański”
Plan wydarzeń noweli „Mendel Gdański”
Wyjaśnienie tytułu „Mendel Gdański”
Najważniejsze cytaty noweli „Mendel Gdański”
Motywy w noweli „Mendel Gdański”

Miłosierdzie gminy
Problematyka noweli „Miłosierdzie gminy”
Kuntz Wunderli – charakterystyka bohatera
Znaczenie tytułu „Miłosierdzie gminy”
Czas i miejsce akcji noweli „Miłosierdzie gminy”
„Miłosierdzie gminy” – streszczenie noweli
Najważniejsze cytaty noweli „Miłosierdzie gminy”
Motywy literackie w noweli „Miłosierdzie gminy”
Charakterystyka bohaterów noweli „Miłosierdzie gminy”
Plan wydarzeń noweli „Miłosierdzie gminy”

Nasza szkapa
Motyw dziecka w „Naszej szkapie”
Charakterystyka bohaterów noweli „Nasza szkapa”
Problematyka noweli „Nasza szkapa”
Narracja i język noweli „Nasza szkapa”
Czas i miejsce akcji noweli „Nasza szkapa”
„Nasza szkapa” – streszczenie utworu
Najważniejsze cytaty noweli „Nasza szkapa”
Motywy literackie w noweli „Nasza szkapa”
Charakterystyka rodziny Mostowiaków
Plan wydarzeń noweli „Nasza szkapa”

Obrazki więzienne
Problematyka „Obrazków więziennych”
Charakterystyka bohaterów „Obrazków więziennych”
Czas i miejsce akcji „Obrazków więziennych”
„Obrazki więzienne” – streszczenie utworu
Najważniejsze cytaty „Obrazków więziennych”
Plan wydarzeń „Obrazków więziennych”

Inne
Rola nowel pozytywistycznych na przykładzie twórczości Konopnickiej.
Cechy nowelistyki Marii Konopnickiej
Biografia Marii Konopnickiej
Nowela jako gatunek. Wyznaczniki
Bibliografia
O Konopnickiej powiedzieli...
Cytaty z twórczości Marii Konopnickiej
Twórczość Marii Konopnickiej



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies