Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Konopnickiej

Cechy nowelistyki Marii Konopnickiej

Maria Konopnicka jest przykładem pisarki, która swą twórczością chciała zwrócił uwagę społeczeństwa na nękające je problemy. Oto najbardziej charakterystyczne cechy jej nowel:

· Wiele form narracji, począwszy od pierwszoosobowej z perspektywy dziecka (Nasza szkapa), poprzez trzecioosobową (Mendel Gdański), a skończywszy na narratorze charakterystycznym bardziej dla form reportażowych, niż literackich. W cyklu Obrazki więzienne pisarka skonstruowała „osobę mówiącą”, która nie narzuca swej interpretacji odbiorcy, prawie nie komentuje faktów.
Konopnicka wykorzystywała narratora wszechwiedzącego minimalnie, starając się raczej tak go ukształtować, by sprawiał wrażenie, że jest jedynym z uczestników świata przedstawionego.

· Formalne pokrewieństwo z reportażem. W nowelach Konopnicka zrezygnowała z autorskiego komentarza do minimum, pozostawiając tę rolę faktom. To wydarzenia i sytuacje miały „mówić za siebie”. Nagie, pozbawione komentarza i interpretacji fakty stały się w jej utworach jeszcze bardziej dosadne i uderzające.

Reportaż do gatunek publicystyczny, w którym rola komentatora-narratora zostaje ograniczona do minimum. Zasadą konstrukcyjną jest selekcja i wymowne zestawianie faktów, które same w sobie i poprzez sposób prezentacji są dla siebie komentarzem.

· Celna, ostra pointa, zastępująca subiektywny komentarz odautorski. W nowelach pisarka starała się zawsze spuentować poruszany temat, czyniąc to w sposób zaskakujący, gorzki i niecodzienny. Przykładem może być zakończenie obrazka Podług księgi, w którym po zamordowaniu Cygana i ujawnieniu pomyłki administracji więzienia skazańcy przychodzili kilka razy dziennie do kancelarii, chcąc ujrzeć na własne oczy datę końca kary, mimo iż wielu nie potrafiło czytać.

· Swoboda tematyczna, znakomite ukształtowanie tła i trafny dobór realiów. Konopnicka w taki sam mistrzowski sposób pisała o realiach wiezienia, jak o życiu biednej, warszawskiej rodziny. W każdym jej utworze wszystko jest dopracowane do perfekcji, a świat przedstawiony „żyje własnym życiem”.

· Doskonałe kreacje psychologiczne, stworzone w oparciu o znajomość metod analizy psychologicznej. Po lekturze nowel w pamięci zostaje zarówno postać przebiegłego Osmólca, jak i kochającego rodzinę Filipa Mostowiaka, choć są bohaterami całkiem innych utworów i w niczym nie są do siebie podobni. Konopnicka była doskonałą obserwatorką oraz posiadała umiejętność tworzenia niezapomnianych bohaterów pierwszoplanowych, jak i „odgadywania w paru rysach cech postaci ubocznych” (A. Brodzka, autorka pozycji „O nowelach Marii Konopnickiej”).

· Wywoływanie odpowiedniej atmosfery emocjonalnej. Mało który polski pisarz tak, jak autorka Mendla Gdańskiego, Miłosierdzia gminy, Dymu i wielu innych nowel potrafił wywołać w czytelniku tak różne uczucia. Podczas lektury jej kilkunastostronicowych historii w odbiorcy budzi się zarówno gniew i oburzenie, jak i współczucie czy szacunek dla postaw bohaterów.


Szybki test:

Subiektywny komentarz odautorski zastępuje w nowelach:
a) apel
b) oskarżenie
c) cytat
d) pointa
Rozwiązanie

Nowele Konopnickiej przypominają:
a) esej
b) felieton
c) reportaż
d) artykuł publicystyczny
Rozwiązanie

W nowelach Konopnickiej istotną rolę pełnią:
a) opisy przyrody
b) kreacje psychologiczne
c) opisy wyglądu bohaterów
d) analizy motywacji bohaterów
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Dym
Czas i miejsce akcji noweli „Dym”
„Dym” – streszczenie utworu
Charakterystyka bohaterów noweli „Dym”
Najważniejsze cytaty noweli „Dym”
Motywy literackie w noweli „Dym”
Problematyka noweli „Dym”
Narracja noweli „Dym”
Wyjaśnienie tytułu noweli „Dym”, rola dymu w utworze
Plan wydarzeń noweli „Dym”

Mendel Gdański
„Mendel Gdański” – streszczenie utworu
Charakterystyka pozostałych bohaterów noweli „Mendel Gdański”
Mendel Gdański – charakterystyka bohatera
Wymowa noweli „Mendel Gdański”
Problem antysemityzmu w noweli „Mendel Gdański”
Geneza noweli „Mendel Gdański”
Czas, miejsce akcji oraz struktura opowiadania „Mendel Gdański”
Wyjaśnienie tytułu „Mendel Gdański”
Najważniejsze cytaty noweli „Mendel Gdański”
Motywy w noweli „Mendel Gdański”
Narracja i język noweli „Mendel Gdański”
Obraz miasta przedstawiony w noweli „Mendel Gdański”
Plan wydarzeń noweli „Mendel Gdański”

Miłosierdzie gminy
Czas i miejsce akcji noweli „Miłosierdzie gminy”
„Miłosierdzie gminy” – streszczenie noweli
Problematyka noweli „Miłosierdzie gminy”
Kuntz Wunderli – charakterystyka bohatera
Znaczenie tytułu „Miłosierdzie gminy”
Najważniejsze cytaty noweli „Miłosierdzie gminy”
Motywy literackie w noweli „Miłosierdzie gminy”
Charakterystyka bohaterów noweli „Miłosierdzie gminy”
Plan wydarzeń noweli „Miłosierdzie gminy”

Nasza szkapa
Czas i miejsce akcji noweli „Nasza szkapa”
„Nasza szkapa” – streszczenie utworu
Motyw dziecka w „Naszej szkapie”
Charakterystyka bohaterów noweli „Nasza szkapa”
Problematyka noweli „Nasza szkapa”
Narracja i język noweli „Nasza szkapa”
Najważniejsze cytaty noweli „Nasza szkapa”
Motywy literackie w noweli „Nasza szkapa”
Charakterystyka rodziny Mostowiaków
Plan wydarzeń noweli „Nasza szkapa”

Obrazki więzienne
Czas i miejsce akcji „Obrazków więziennych”
„Obrazki więzienne” – streszczenie utworu
Problematyka „Obrazków więziennych”
Charakterystyka bohaterów „Obrazków więziennych”
Najważniejsze cytaty „Obrazków więziennych”
Plan wydarzeń „Obrazków więziennych”

Inne
Biografia Marii Konopnickiej
Rola nowel pozytywistycznych na przykładzie twórczości Konopnickiej.
Cechy nowelistyki Marii Konopnickiej
Nowela jako gatunek. Wyznaczniki
Twórczość Marii Konopnickiej
Bibliografia
O Konopnickiej powiedzieli...
Cytaty z twórczości Marii Konopnickiej



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies