Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Orzeszkowej

Streszczenie noweli „A... B... C...”

Autor: Ewa Petniak

W wielkim niemieckim mieście młoda dziewczyna – Joanna Lipska przechodziła codziennie obok gmachu sądu. Budynek stale „rozszerzano i przyozdabiano”. Joannie, panience skromnej, ubranej zwykle w czarną suknię i czarny kapelusz, nigdy nie przyszło na myśl, że kiedykolwiek mogłaby przekroczyć progi tej potężnej budowli i zasiąść na ławie oskarżonych. Według niej toczyły się tam procesy majątkowe, zawiłe sprawy dotyczące zbrodni i niecnych przestępstw.

Joanna miała bladą i zmęczoną cerę, wielkie szare oczy, małe różowe usta i długie, jasne włosy. Była szczupła, „(...) każdy znawca ludzi poznałby w niej od razu jedną z tych dziewcząt, w każdym mieście licznych, które nie bawią się i nie stroją nigdy, jadają niewiele, oddychają powietrzem wąskich ulic i ciasnych izdebek.” Nosiła żałobę po ojcu, którego w sile wieku zwolniono nagle z posady nauczyciela. Staruszek bardzo to przeżył, cierpiał. Wcześniej sporo chorował, praca pedagoga wyczerpywała go. Wymówienie posady przybiło go zupełnie. Wkrótce zmarł. „na miejskim cmentarzu nie otworzy się już mogiła i nie wyjrzy z niej przedwcześnie osiwiała głowa pedagoga z zaczerwienionymi od pracy oczami i wielką chmurą zmarszczek, którą na czole jego złożyły nie lata, lecz jedna chwila, ta, w której mu w ścianach szkoły powiedziano: „Idź stąd precz!”

Dziewczyna mieszkała z bratem – Mieczysławem w niepozornym domu. Pomieszczenia w nim były ubogie i ciasne. Jedno z nich stanowiło sypialnię Joanny, drugie uchodziło jednocześnie za pokój sypialny i pracownię Mieczysława, a w trzecim mieściła się skromna kuchnia. Mieszkania na poddaszu w miejskich domkach były najtańsze, dlatego rodzeństwo Lipskich zajęło je po śmierci ojca. Na dole znajdował się sklepik i szynk – podrzędny lokal, gdzie spotykali się mężczyźni z okolicy i popijali alkohol. Z domku wychodziło się na dziedziniec.

Mieczysław Lipski – młody chłopak, po ukończeniu szesnastu lat i pięciu klas gimnazjalnych, porzucił szkołę i rozpoczął pracę kancelisty w starostwie miejskim. Pracował również po godzinach. Przynosił do domu stosy dokumentów, które wypełniał. Chudł przy tym, a jego wzrok stopniowo się pogarszał. Lekarz poradził mu, by nosił okulary. Odtąd jego oczy zasłaniały ciemne szkła. Utrzymywał mieszkanie i Joannę, która wspierała brata, wypełniając codzienne obowiązki – prała, gotowała, sprzątała, robiła zakupy. Przed śmiercią ojca żyli w miarę godnie, lecz potem ich sytuacja finansowa bardzo się pogorszyła. Joanna bywała głodna, nosiła cerowaną odzież, miewała podarte obuwie. Czuła się zagubiona i niepotrzebna, myślała często: „Na co ja komukolwiek czy czemukolwiek przydać się mogę?”
Postanowiła, że musi znaleźć jakąś pracę, by finansowo odciążyć brata. Rozważała posadę guwernantki, nauczycielki, bony zarządzającej wiejskim domem. Porozumiała się w tej sprawie z Mieczysławem, którego pieszczotliwie nazywała Mieczkiem. Powiedziała mu o propozycji pani Rożnowskiej – właścicielki magla. Pani Rożnowska, znając sytuację rodzeństwa Lipskich, zaproponowała Joannie, by podjęła się nauczania jej wnuczek – dwóch małych dziewczynek. Zasugerowała, że poleci dziewczynę znajomej, by ta również posyłała swoje dzieci na lekcje. W ten sposób maluchy zostałyby wcześniej przygotowane do szkoły. Do niewielkiej gromadki dołączyć miał jeszcze Kostuś – dwunastoletni syn ślusarza, stałego bywalca okolicznego szynku, córka „mularza” – murarza i malutka Mańka – córka stróża. Joanna znała bardzo dobrze te dzieci. Starszy Kostuś zaczął z ojcem przesiadywać w szynku „łobuz też z niego, ulicznik, wódkę już lubi (...)”, lecz przyszłą nauczycielkę traktował z szacunkiem, był łagodny jak baranek, pozwalał się myć i czesać, słuchał jej napomnień.

Mieczysław zdziwił się nieco zamiarami siostry, zapytał ją o plany małżeńskie, ale dziewczyna takich nie miała: „Wątpię, aby to kiedykolwiek stać się mogło. Wiesz o tym, że nikogo prawie nie znamy, nigdzie nie bywamy... jakżeby więc? Jakim sposobem?” Myśli Joanny krążyły czasem wokół znajomego doktora Adama. Pomagał on rodzeństwu w trudnych chwilach - podczas choroby ojca i po jego śmierci. Podczas pogrzebu starał się być uczynny i miły. Zapłakana dziewczyna wspierała się na jego ramieniu. Zdawała sobie jednak sprawę, że małżeństwo z młodym lekarzem jest nierealne. Joanna pragnęła jedynie zasługiwać na jego szacunek.

strona:    1    2    3    4  

Szybki test:

Samowar to:
a) przyrząd służący do zaparzania kawy
b) przyrząd służący do robienia lodów
c) przyrząd służący do robienia czekolady
d) przyrząd służący do zaparzania herbaty
Rozwiązanie

Kostuś, bohater noweli „A...B...C...”, po powrocie Joanny z sądu rzucił jej pod nogi pęk:
a) głogu
b) róż
c) bzu
d) czeremchy
Rozwiązanie

Ojciec Joanny i Mieczysława z noweli „A...B...C...” był:
a) prawnikiem
b) lekarzem
c) nauczycielem
d) księgowym
Rozwiązanie

Więcej pytań

Zobacz inne artykuły:

„A... B... C...”
Streszczenie noweli „A... B... C...”
Czas i miejsce akcji noweli „A... B...C...”
Charakterystyka Joanny Lipskiej
Problematyka noweli „A...B...C...”
Znaczenie tytułu „A... B... C...”
Styl i narracja w noweli „A...B...C....”
Charakterystyka pozostałych bohaterów noweli „A...B...C...”
Motywy literackie w noweli „A...B...C...”
Plan wydarzeń „A...B....C...”
Problem zaborów i rusyfikacji - tło historyczne noweli „A...B...C...”
Najważniejsze cytaty z noweli „A...B...C...”

„Dobra pani”
Streszczenie noweli „Dobra pani”
Czas i miejsce akcji „Dobrej pani”
Charakterystyka Heli
Charakterystyka panny Czernickiej
Charakterystyka Eweliny Krzyckiej
Kompozycja i styl „Dobrej pani” Elizy Orzeszkowej
Problematyka „Dobrej pani”
Znaczenie tytułu „Dobra pani”
Motywy literackie w „Dobrej pani”
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Dobrej pani”
Plan wydarzeń „Dobrej pani”
Najważniejsze cytaty z „Dobrej pani”

„Gloria victis”
Streszczenie noweli „Gloria victis” („R. 1863”)
Anielka Tarłowska - charakterystyka
Jagmin - charakterystyka
Marian Tarłowski - - charakterystyka
Romuald Traugutt - charakterystyka
Kompozycja i styl (stylizacja mitologiczna i biblijna, styl baśni) w noweli „Gloria victis”
Narracja w noweli „Gloria victis”
Problematyka noweli „Gloria victis”
Znaczenie tytułu „Gloria victis” (podtytuł „R.1863”)
Motywy literackie w „Glorii victis”
Plan wydarzeń noweli „Gloria victis”
Powstanie styczniowe (1863 – 1864) - tło historyczne noweli „Gloria victis”
Romuald Traugutt jako bohater narodowy i czołowa postać noweli „Gloria victis” – szkic historyczny
Najważniejsze cytaty z „Glorii victis”

„Tadeusz”
Tadeusz – charakterystyka
Streszczenie noweli „Tadeusz” („Obrazek wiejski”)
Czas i miejsce akcji noweli „Tadeusz”
Konstrukcja noweli „Tadeusz”
Problematyka noweli „Tadeusz”
Charakterystyka pozostałych bohaterów noweli „Tadeusz”
Znaczenie tytułu i podtytułu noweli „Tadeusz”
Motywy literackie w noweli „Tadeusz”
Plan wydarzeń noweli „Tadeusz”
Najważniejsze cytaty z noweli „Tadeusz”

Inne
Nowelistyka Orzeszkowej
Biografia Elizy Orzeszkowej
Nowela jako gatunek. Wyznaczniki
Kalendarium twórczości Orzeszkowej
Echa powstania styczniowego w twórczości Elizy Orzeszkowej
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies