Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Orzeszkowej

Narracja w noweli „Gloria victis”

Autor: Ewa Petniak

Narratorami w utworze są leśne drzewa. Opowiadają one epizod z powstania styczniowego, przedstawiają sylwetki bohaterów. Słuchaczem jest wiatr prędki, który przybył na Polesie litewskie pięćdziesiąt lat po tragicznych wydarzeniach 1863 roku: „Przed połową stulecia tu był...”

„A stare świerki, dęby, brzozy rozłożyste, ramionami powiewając, odpowiadały: - Działy się tu i stawały rzeczy dziwne, rzeczy głośne, dzwoniące, płaczące, rozlegające się krzykami, jękami...”

Wtórują i uzupełniają wypowiedzi drzew polne kwiaty - dzikie róże, dzwonki liliowe oraz trawy i paprocie: „(...) a róża westchnęła: - Ja jedna kwiaty na tę mogiłę rzucam. Co lata, od półstulecia prawie, rzucam na nią wonne płatki moje, ja jedna!
Tu znowu odezwały się dzwonki liliowe: - A my dzwonimy pacierz żałobny. Co lato, od półstulecia prawie, wydzwaniamy nad tą mogiłą pacierz żałobny... my jedne!”


Stary dąb prezentuje wodza powstańców – Romualda Traugutta: „Nie tutaj zgorzał. Nie w te mogile śpi. Kędyś daleko.” Opowiada o Jagminie i Tarłowskim oraz uczuciu Anielki do Jagmina. Silne przeżycia wywołane wspomnieniami, nie pozwalają mu od razu wszystkiego powiedzieć, wtedy w relacji zastępuje go świerk. Ów mówi o mniejszych potyczkach staczanych przez waleczny oddział Traugutta oraz o odwadze małego Tarłowskiego. Postać tę przybliża brzoza: „Znałam go z bliska, znałam dobrze jego myśli i miłości, bo dookoła mnie, z ziemi od pobliskiego strumienia wilgotnej wyrasta tłum ogromny roślinek przerozmaitych, przyziemnych, drobnych, wśród których krząta się, pełza, biega, podlatuje drugi tłum również malutkich, przyziemnych, przerozmaitych owadów, robaczków (...). On doprawdy drobiazg ten kochał i kształtów jego, życia jego ciekaw był namiętnie.”

Po brzozie ponownie wypowiada się stary, brodaty dąb. W sposób emocjonujący opisuje wielką bitwę, męczeństwo bohaterów. Opowiadanie lasu wprawia w rozpacz słuchacza. Wiatr płacze. „Ogromne skrzydła jego żałośnie zwinęły mu się u boków i smutnie rozsypały się po ziemi włosy z srebrzystych szronów pajęczo uprzędzione. (...) Tajał od gorejącego płomyka kryształ wiatru prędkiego i ściekał na wysokie trawy z szemraniem tak cichy, z jakim płaczą warkocze brzozy, gdy z nich na ziemię spływają majowe deszcze nocne. Tak na bezimiennej, nieznanej mogile leśnej płakał wiatr.
Autorka dokonuje zabiegu personifikacji, „ożywia” leśne drzewa, rośliny i wiatr, nadaje im cechy typowo ludzkie. Drzewa mówią i czują tak jak ludzie, różnią się między sobą wiekiem i charakterami, również jak ludzie. Dąb jest stary i z racji wieku bardziej doświadczony, mądry, to jemu przypada pierwszeństwo w relacjach. Świerk jest wysoki, więc mówi o tym, co widział w oddali, rozmawia z chmurami. Wiatr natomiast jest prędki, niecierpliwy, ciekawy, by tę ciekawość zaspokoić uprasza drzewa o uraczenie go powstańczą opowieścią. Świat przyrody ma poczucie sprawiedliwości i piękna. Opowiada się po stronie powstańców, o ich przeciwnikach – wojsku rosyjskim mówi jak o własnym wrogu. Natura wydaje się rozumieć marzenia o wolności.

Szybki test:

Wśród roslin w noweli „Gloria victis” nie było:
a) paproci
b) dzikich róż
c) jarzębiny
d) dzwonków liliowych
Rozwiązanie

Słuchaczem w noweli „Gloria victis” jest wiatr prędki, który przybył na Polesie:
a) pięćdziesiąt lat po tragicznych wydarzeniach 1863
b) czterdzieści lat po tragicznych wydarzeniach 1863
c) trzydzieści lat po tragicznych wydarzeniach 1863
d) czterdzieści lat po tragicznych wydarzeniach 1831
Rozwiązanie

Postać małego Tarłowskiego w noweli „Gloria victis” przybliża:
a) brzoza
b) olcha
c) świerk
d) dąb
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

„A... B... C...”
Streszczenie noweli „A... B... C...”
Czas i miejsce akcji noweli „A... B...C...”
Charakterystyka Joanny Lipskiej
Problematyka noweli „A...B...C...”
Znaczenie tytułu „A... B... C...”
Styl i narracja w noweli „A...B...C....”
Charakterystyka pozostałych bohaterów noweli „A...B...C...”
Motywy literackie w noweli „A...B...C...”
Plan wydarzeń „A...B....C...”
Problem zaborów i rusyfikacji - tło historyczne noweli „A...B...C...”
Najważniejsze cytaty z noweli „A...B...C...”

„Dobra pani”
Streszczenie noweli „Dobra pani”
Czas i miejsce akcji „Dobrej pani”
Charakterystyka Heli
Charakterystyka panny Czernickiej
Charakterystyka Eweliny Krzyckiej
Kompozycja i styl „Dobrej pani” Elizy Orzeszkowej
Problematyka „Dobrej pani”
Znaczenie tytułu „Dobra pani”
Motywy literackie w „Dobrej pani”
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Dobrej pani”
Plan wydarzeń „Dobrej pani”
Najważniejsze cytaty z „Dobrej pani”

„Gloria victis”
Streszczenie noweli „Gloria victis” („R. 1863”)
Anielka Tarłowska - charakterystyka
Jagmin - charakterystyka
Marian Tarłowski - - charakterystyka
Romuald Traugutt - charakterystyka
Kompozycja i styl (stylizacja mitologiczna i biblijna, styl baśni) w noweli „Gloria victis”
Narracja w noweli „Gloria victis”
Problematyka noweli „Gloria victis”
Znaczenie tytułu „Gloria victis” (podtytuł „R.1863”)
Motywy literackie w „Glorii victis”
Plan wydarzeń noweli „Gloria victis”
Powstanie styczniowe (1863 – 1864) - tło historyczne noweli „Gloria victis”
Romuald Traugutt jako bohater narodowy i czołowa postać noweli „Gloria victis” – szkic historyczny
Najważniejsze cytaty z „Glorii victis”

„Tadeusz”
Tadeusz – charakterystyka
Streszczenie noweli „Tadeusz” („Obrazek wiejski”)
Czas i miejsce akcji noweli „Tadeusz”
Konstrukcja noweli „Tadeusz”
Problematyka noweli „Tadeusz”
Charakterystyka pozostałych bohaterów noweli „Tadeusz”
Znaczenie tytułu i podtytułu noweli „Tadeusz”
Motywy literackie w noweli „Tadeusz”
Plan wydarzeń noweli „Tadeusz”
Najważniejsze cytaty z noweli „Tadeusz”

Inne
Nowelistyka Orzeszkowej
Biografia Elizy Orzeszkowej
Nowela jako gatunek. Wyznaczniki
Kalendarium twórczości Orzeszkowej
Echa powstania styczniowego w twórczości Elizy Orzeszkowej
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies