Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Orzeszkowej
Motyw dziecka
Główną bohaterką noweli jest Hela, która jako pięcioletnie dziecko trafia pod opiekę pani Eweliny Krzyckiej. Majętna kobieta zobowiązuje się kształcić i wychowywać dziewczynkę i faktycznie tak jest, ale tylko do pewnego czasu. Niebawem dziecko nudzi dobrodziejkę i zostaje odesłane do garderoby, a wkrótce potem tam, skąd zostało zabrane - do ubogiej rodziny. Hela jest przykładem dziecka skrzywdzonego przez los – jej rodzice nie żyją. Zajmuje się nią nieodpowiednia i nieodpowiedzialna osoba – Ewelina Krzycką.
Dziewczynka, nim trafia pod skrzydła pani Eweliny, nie różni się od innych dzieci zamieszkujących w skromnych, ubogich i ciasnych mieszkaniach. Dzieci te, mimo trudnych warunków życia, potrafią być szczęśliwe. Cieszą je zwyczajne zabawy, obecność rodziców, skromne, ale wspólne posiłki. Przykładami mogą być tu Kaśka, Marylka i Wicek – „przybrane” rodzeństwo Helki. „Pod ścianą na tapczanie siedziała i głośno gwarzyła gromadka dzieci. Było ich troje: chłopak dwunastoletni, krępy i silny, z czupryną jak u ojca gęstą i najeżoną, i dwie dziewczyny od lat ośmiu do dziesięciu, bose, w długich aż do ziemi spódniczkach, szczupłe, ale rumiane i śmiejące się na całą izbę. Rozśmieszał je tak Wicek, który współleżąc na tapczanie i dziwne rzeczy bosymi nogami dokazując, opowiadał im o przygodach swych doświadczanych w szkółce początkowej, do której uczęszczał.”
Hela kontrastuje z nimi, jest przygnębiona, nieszczęśliwa, ponieważ przez kilka lat żyła w luksusowych warunkach i nie potrafi znaleźć dla siebie miejsca w ciasnym, biednym mieszkaniu. Wokół niej porozrzucane są przedmioty, których używała w domu opiekunki (piękny grzebień, kolorowe wstążki, zniszczone, a niegdyś eleganckie sukienki), a które w chacie Jana zupełnie tracą wartość i jeszcze bardziej podkreślają krzywdę i cierpienie dziewczynki, bo cierpi ona przecież z powodu odrzucenia. Los Heli ilustruje tragedię dziecka „wyrwanego” ze swojego środowiska, pozbawionego pierwotnych warunków życia i chwilowo przeszczepionego na inny grunt. Nowela Orzeszkowej udowadnia, że to nie dobra materialne decydują o szczęściu małego człowieka, ale okazywana mu miłość i troska oraz bezpieczny, spokojny dom.
Motyw filantropii Motywy literackie w „Dobrej pani”
Autor: Ewa PetniakMotyw dziecka
Główną bohaterką noweli jest Hela, która jako pięcioletnie dziecko trafia pod opiekę pani Eweliny Krzyckiej. Majętna kobieta zobowiązuje się kształcić i wychowywać dziewczynkę i faktycznie tak jest, ale tylko do pewnego czasu. Niebawem dziecko nudzi dobrodziejkę i zostaje odesłane do garderoby, a wkrótce potem tam, skąd zostało zabrane - do ubogiej rodziny. Hela jest przykładem dziecka skrzywdzonego przez los – jej rodzice nie żyją. Zajmuje się nią nieodpowiednia i nieodpowiedzialna osoba – Ewelina Krzycką.
Dziewczynka, nim trafia pod skrzydła pani Eweliny, nie różni się od innych dzieci zamieszkujących w skromnych, ubogich i ciasnych mieszkaniach. Dzieci te, mimo trudnych warunków życia, potrafią być szczęśliwe. Cieszą je zwyczajne zabawy, obecność rodziców, skromne, ale wspólne posiłki. Przykładami mogą być tu Kaśka, Marylka i Wicek – „przybrane” rodzeństwo Helki. „Pod ścianą na tapczanie siedziała i głośno gwarzyła gromadka dzieci. Było ich troje: chłopak dwunastoletni, krępy i silny, z czupryną jak u ojca gęstą i najeżoną, i dwie dziewczyny od lat ośmiu do dziesięciu, bose, w długich aż do ziemi spódniczkach, szczupłe, ale rumiane i śmiejące się na całą izbę. Rozśmieszał je tak Wicek, który współleżąc na tapczanie i dziwne rzeczy bosymi nogami dokazując, opowiadał im o przygodach swych doświadczanych w szkółce początkowej, do której uczęszczał.”
Hela kontrastuje z nimi, jest przygnębiona, nieszczęśliwa, ponieważ przez kilka lat żyła w luksusowych warunkach i nie potrafi znaleźć dla siebie miejsca w ciasnym, biednym mieszkaniu. Wokół niej porozrzucane są przedmioty, których używała w domu opiekunki (piękny grzebień, kolorowe wstążki, zniszczone, a niegdyś eleganckie sukienki), a które w chacie Jana zupełnie tracą wartość i jeszcze bardziej podkreślają krzywdę i cierpienie dziewczynki, bo cierpi ona przecież z powodu odrzucenia. Los Heli ilustruje tragedię dziecka „wyrwanego” ze swojego środowiska, pozbawionego pierwotnych warunków życia i chwilowo przeszczepionego na inny grunt. Nowela Orzeszkowej udowadnia, że to nie dobra materialne decydują o szczęściu małego człowieka, ale okazywana mu miłość i troska oraz bezpieczny, spokojny dom.
Sylwetka „dobrej pani” - Eweliny Krzyckiej unaocznia problem fałszywej filantropii, czyli rzekomych, dobroczynnych działań, które mają przynosić korzyści innym, a tymczasem są krzywdą wyrządzaną drugiej osobie, przysparzają cierpień. W pani Krzyckiej mieszkańcy Ongrodu widzą dobrodziejkę, świętą, ponieważ udziela hojnych datków oraz decyduje się wychowywać i kształcić biedne dzieci. Nie zauważają egoizmu zacnej damy, która w ten sposób zaspokaja tylko własne kaprysy. Orzeszkowa piętnuje pseudohumanitarną postawę, przypomina, że chęć czynienia dobra musi wypływać z potrzeby serca i ludzkiej wrażliwości. Nigdy też działalność charytatywna nie powinna być w sposób rażący „wystawiana” na widok publiczny.
Motyw miasta
Miasteczko, w którym rozgrywa się akcja noweli to Ongród (inaczej Grodno).Uosabia wszelkie inne małe miasteczka - bezbarwne, nieciekawe, podzielone na dzielnice biednych i bogatych. W jednej z ubogich dzielnic pani Ewelina znajduje Helę. Ludzie w prowincjonalnych miasteczkach żyją obok siebie, czasem masowo spotykają się w kościele i chyba w tym miejscu najwyraźniej zaznaczają się różnice pomiędzy nimi, przede wszystkim klasowe, widoczne w strojach, zachowaniu. Wystrojona Krzycka z modnie i bogato ubranym dzieckiem robią w kościele niesamowite wrażenie. Wszyscy im się przyglądają i podziwiają panią dobrodziejkę: „Uwielbiano też powszechnie panią Ewelinę, ilekroć łagodna i zadumana twarz jej przesuwała się boczną nawą wspaniałej świątyni, a u drzwi kościelnych stojąca Janowa, zapałem porwana, całą siłą obu swych łokci rozpychała ściśnięty wokół niej tłum, z łoskotem na kolana padała (...)”.
strona: 1 2
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies