Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Orzeszkowej
Styl dominujący w twórczości młodej Orzeszkowej nie był jeszcze w pełni rozwinięty, często retoryczny i afektowany zacierał kontury przedstawianej rzeczywistości. Jego rozwlekłość nie pozwalała czytelnikowi należycie śledzić akcji utworu. Treść była zbyt flegmatyczna bądź nadto uproszczona.
Praktyka nowelistyczna umożliwiła pisarce opanowanie stylu, dzięki czemu wzbogacił się jej warsztat literacki. Nowela jako specyficzny gatunek wymagała oszczędności słowa, doboru trafnych, skróconych określeń. Narracja musiała ulec kondensacji. Autor ze względu na wymóg techniki realistycznej objawiającej się obiektywizacją toku zdarzeniowego, nie mógł pozwolić sobie na natrętną obecność. Jego komentarz dotyczący przedstawianych wypadków i sytuacji musiał być także ograniczony. Naszkicowane wydarzenia powinny być tak przedstawione, by czytelnik sam mógł wyciągnąć wnioski.
Powyższe reguły nowelistka stosuje w „A... B...C...”. Nie ma w utworze rozciągniętych komentarzy autorskich, opisy postaci ujawniają ich cechy charakterologiczne, zarysowują konflikty wewnętrzne, odpowiadają danej sytuacji.
Główna bohaterka – Joanna Lipska prezentowana jako osoba poszukująca swojego miejsca w życiu, czuje się zagubiona, bezwartościowa: „Na co ja komukolwiek lub czemukolwiek przydać się mogę?” – rozważa. Jej rozterki odbija wymizerowany wygląd: „Młodą była i niewątpliwie ładną, lecz każdy znawca ludzi poznałby w niej od razu jedną z tych dziewcząt, w każdym mieście licznych, które nie bawią się i nie stroją nigdy, jadają niewiele, oddychają powietrzem wąskich ulic i ciasnych izdebek. (...) Często bywała głodną i miewała podarte obuwie, myśląc o kawałku chleba czy bułki albo o całych trzewikach (...)”. W momencie, gdy wciela się w rolę nauczycielki, jej wątpliwości znikają, praca „uatrakcyjnia” dziewczynę – „Wyglądała raźniej, zdrowiej i pogodniej. Obuwie jej nie było już nigdy podarte ani suknie tak zniszczone. Odkwitła.”
Dzięki takiej konstrukcji postaci i zdarzeń narratorka nie musi wyjaśniać odbiorcy celowości i przesłania utworu. Narracja prowadzona jest w trzeciej osobie, wzbogacona partiami dialogowymi, które nadają akcji określone tempo. Autorka często operuje kontrastem, wyjaskrawiając dzięki temu problematykę i wymowę utworu. Odgłosom szynku odpowiadają szepty uczących się w tajemnicy dzieci. Te dwa przeciwstawne światy zostały ukazane w symbolicznym skrócie. Czytelnik dostrzega aspekt moralny, wie, co ma podlegać jego krytyce. Jest to wyraźnie zaznaczone, lecz nie powiedziane wprost. Styl i narracja w noweli „A...B...C....”
Autor: Ewa PetniakStyl dominujący w twórczości młodej Orzeszkowej nie był jeszcze w pełni rozwinięty, często retoryczny i afektowany zacierał kontury przedstawianej rzeczywistości. Jego rozwlekłość nie pozwalała czytelnikowi należycie śledzić akcji utworu. Treść była zbyt flegmatyczna bądź nadto uproszczona.
Praktyka nowelistyczna umożliwiła pisarce opanowanie stylu, dzięki czemu wzbogacił się jej warsztat literacki. Nowela jako specyficzny gatunek wymagała oszczędności słowa, doboru trafnych, skróconych określeń. Narracja musiała ulec kondensacji. Autor ze względu na wymóg techniki realistycznej objawiającej się obiektywizacją toku zdarzeniowego, nie mógł pozwolić sobie na natrętną obecność. Jego komentarz dotyczący przedstawianych wypadków i sytuacji musiał być także ograniczony. Naszkicowane wydarzenia powinny być tak przedstawione, by czytelnik sam mógł wyciągnąć wnioski.
Powyższe reguły nowelistka stosuje w „A... B...C...”. Nie ma w utworze rozciągniętych komentarzy autorskich, opisy postaci ujawniają ich cechy charakterologiczne, zarysowują konflikty wewnętrzne, odpowiadają danej sytuacji.
Główna bohaterka – Joanna Lipska prezentowana jako osoba poszukująca swojego miejsca w życiu, czuje się zagubiona, bezwartościowa: „Na co ja komukolwiek lub czemukolwiek przydać się mogę?” – rozważa. Jej rozterki odbija wymizerowany wygląd: „Młodą była i niewątpliwie ładną, lecz każdy znawca ludzi poznałby w niej od razu jedną z tych dziewcząt, w każdym mieście licznych, które nie bawią się i nie stroją nigdy, jadają niewiele, oddychają powietrzem wąskich ulic i ciasnych izdebek. (...) Często bywała głodną i miewała podarte obuwie, myśląc o kawałku chleba czy bułki albo o całych trzewikach (...)”. W momencie, gdy wciela się w rolę nauczycielki, jej wątpliwości znikają, praca „uatrakcyjnia” dziewczynę – „Wyglądała raźniej, zdrowiej i pogodniej. Obuwie jej nie było już nigdy podarte ani suknie tak zniszczone. Odkwitła.”
Fabuła noweli, jako krótkiej formy artystycznej, oscyluje najczęściej wokół jednego wątku – zdarzenia. To zdarzenie jest momentem przełomowym, może zmieniać losy bohaterów, lecz zawsze ciąży ku zakończeniu. Takim wydarzeniem w „A...B...C...” jest moment, gdy główna bohaterka decyduje się uczyć dzieci. W jej psychice następują wówczas pozytywne zmiany, sytuacja materialna rodzeństwa ulega poprawie, ale jednocześnie jest to punkt wyjścia do nadania dziełu struktury dramatycznej, bowiem decyzja dziewczyny zaprowadzi ją przed oblicze sądu. Wówczas akcja potoczy się prężniej, a cechować ją będzie pewne napięcie, w końcu ulegnie rozwiązaniu. Dzięki właściwej kompozycji Orzeszkowa akcentuje psychologizm postaci, tworząc miniaturowe portrety osobowościowe, przedstawione zdarzenia są zaś jasne i klarowne. Konstrukcja jest zwięzła i zamknięta.
Szybki test:
W noweli „A...B...C...” nie ma:a) trzecioosobowej narracji
b) dialogów
c) rozciągniętych komentarzy autorskich
d) zaznaczonych kontrastów
Rozwiązanie
Konstrukcja noweli „A...B...C...” jest :
a) zwięzła i zamknięta
b) otwarta i zwięzła
c) otwarta i rozwlekła
d) rozwlekła i zamknięta
Rozwiązanie
Orzeszkowa, tworząc w noweli „A...B...C...” miniaturowe portrety osobowościowe akcentuje:
a) wagę jednostki w społeczeństwie
b) swój stosunek do jednostki
c) zewnętrzność postaci
d) psychologizm postaci
Rozwiązanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies