Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Orzeszkowej
Ewelina Krzycka to tytułowa „Dobra pani”, „kobieta około czterdziestoletnia, jeszcze piękna brunetka, wysoka i czarno ubrana”, bezdzietna wdowa. Często popada w zadumę, bywa melancholijna i smutna. Tylko jakiś szczególny prezent – dar losu może ją uszczęśliwić, wówczas ożywia się i wyraźnie pięknieje. W Ongrodzie nie czuje się dobrze, dręczy ją prowincjonalna nuda. Chciałaby udzielać się charytatywnie, ale w miasteczku nie ma żadnych akcji filantropijnych. Ogranicza się więc do dawania jałmużny, jednak ta forma pomocy nie satysfakcjonuje majętnej wdowy. Jej marzenie spełnia się w momencie, gdy w Onrodzie zawiązuje się Towarzystwo Dam Dobroczynnych. Krzycką spotyka zaszczyt przystąpienia do Towarzystwa.
„Była to pierwsza radość, jakiej od lat dwu doznała. Będzie więc mogła czynić dobrze! Siły serca, których tyle czuła w sobie, znajda dla siebie ujście jakieś! Oko jej zazna jeszcze roszącej je zazwyczaj na widok nędz ludzkich łzy litości i rozrzewnienia.” W ramach działalności ma wyszukiwać ubogich w wyznaczonych dzielnicach. W ten sposób trafia do chaty Jana i tam znajduje ubogą sierotkę Helę. Wkrótce dziecko zamieszkuje w domu Krzyckiej. Hela urzeka kobietę swoja urodą, zaspokaja jej potrzebę miłości, piękna i „czynienia dobrze”: „O czym myślała? O tym zapewne, że Bóg w nieprzebranej dobroci swej zesłał na mroczną i chłodną drogę jej życia ciepły i jasny promień słońca... Promieniem tym miała być odtąd śliczna ta sierotka, wypadkiem wczoraj znaleziona, a dziś za córkę przybrana... O, jakże ona kochać będzie to dziecko! Czuje to po przyspieszonym oddechu swej piersi, po tej fali życia i młodości, która, zda się, nagle zapełniła całą jej istotę i aż wzdymała serce.”
Chwilę zadumy przerywa pani Ewelinie piesek, którego kosmate łapki, wplątują się w czarne koronki jej sukni. Odtrąca zwierzaka i rozkazuje pannie Czernickiej, by zabrała go do garderoby. Od tej pory Elf przestaje być ulubieńcem damy. Zastępuje go Hela. Krzycka uczy dziewczynkę dobrych manier, języków obcych, śpiewu, kształci w niej estetyczny gust, zabiera na wyprawę do Włoch. Mieszkańcy miasteczka mówią o niej jak o świętej. Uwielbiają panią Ewelinę, są pełni podziwu dla jej szlachetności. Trudno im uwierzyć, że majętna wdowa chce wychowywać i edukować cudze dziecko. Nie znają prawdziwego oblicza „dobrodziejki”, nie wiedzą o jej egoistycznych pobudkach i słabostkach: „Nazywano ją po postu: świętą! Taką opieką i miłością otoczyć dziecię obce, niskiego pochodzenia, sierotę! W taki sposób używać bogactwa swego! Było to istotnie godne uwielbienia.”
Po powrocie z Włoch Krzycka znowu jest przygnębiona, wydaje się za czymś tęsknić. Hela zaczyna ją nużyć. Kobieta zauważa, że dziewczynka dorasta, jej dziecięcy urok blaknie, staje się przekorna. Czasem dochodzi do scysji. Kiedy z wizytą przyjeżdża włoski muzyk, dama poświęca uwagę już tylko jemu, a Helę, tak jak niegdyś Elfa, odsyła do garderoby. Tutaj panna Czernicka opowiada Heli bajkę o „dobrej pani”. Dziewczynka pojmuje, że była jedynie „zabawką” w rękach bogaczki, podobnie jak dawniej garderobiana, papużka, piesek, a obecnie sławny wiolonczelista. Ostatecznie Hela wraca do chaty Jana, gdzie czuje się nieszczęśliwa i oszukana. Charakterystyka Eweliny Krzyckiej
Autor: Ewa PetniakEwelina Krzycka to tytułowa „Dobra pani”, „kobieta około czterdziestoletnia, jeszcze piękna brunetka, wysoka i czarno ubrana”, bezdzietna wdowa. Często popada w zadumę, bywa melancholijna i smutna. Tylko jakiś szczególny prezent – dar losu może ją uszczęśliwić, wówczas ożywia się i wyraźnie pięknieje. W Ongrodzie nie czuje się dobrze, dręczy ją prowincjonalna nuda. Chciałaby udzielać się charytatywnie, ale w miasteczku nie ma żadnych akcji filantropijnych. Ogranicza się więc do dawania jałmużny, jednak ta forma pomocy nie satysfakcjonuje majętnej wdowy. Jej marzenie spełnia się w momencie, gdy w Onrodzie zawiązuje się Towarzystwo Dam Dobroczynnych. Krzycką spotyka zaszczyt przystąpienia do Towarzystwa.
„Była to pierwsza radość, jakiej od lat dwu doznała. Będzie więc mogła czynić dobrze! Siły serca, których tyle czuła w sobie, znajda dla siebie ujście jakieś! Oko jej zazna jeszcze roszącej je zazwyczaj na widok nędz ludzkich łzy litości i rozrzewnienia.” W ramach działalności ma wyszukiwać ubogich w wyznaczonych dzielnicach. W ten sposób trafia do chaty Jana i tam znajduje ubogą sierotkę Helę. Wkrótce dziecko zamieszkuje w domu Krzyckiej. Hela urzeka kobietę swoja urodą, zaspokaja jej potrzebę miłości, piękna i „czynienia dobrze”: „O czym myślała? O tym zapewne, że Bóg w nieprzebranej dobroci swej zesłał na mroczną i chłodną drogę jej życia ciepły i jasny promień słońca... Promieniem tym miała być odtąd śliczna ta sierotka, wypadkiem wczoraj znaleziona, a dziś za córkę przybrana... O, jakże ona kochać będzie to dziecko! Czuje to po przyspieszonym oddechu swej piersi, po tej fali życia i młodości, która, zda się, nagle zapełniła całą jej istotę i aż wzdymała serce.”
Chwilę zadumy przerywa pani Ewelinie piesek, którego kosmate łapki, wplątują się w czarne koronki jej sukni. Odtrąca zwierzaka i rozkazuje pannie Czernickiej, by zabrała go do garderoby. Od tej pory Elf przestaje być ulubieńcem damy. Zastępuje go Hela. Krzycka uczy dziewczynkę dobrych manier, języków obcych, śpiewu, kształci w niej estetyczny gust, zabiera na wyprawę do Włoch. Mieszkańcy miasteczka mówią o niej jak o świętej. Uwielbiają panią Ewelinę, są pełni podziwu dla jej szlachetności. Trudno im uwierzyć, że majętna wdowa chce wychowywać i edukować cudze dziecko. Nie znają prawdziwego oblicza „dobrodziejki”, nie wiedzą o jej egoistycznych pobudkach i słabostkach: „Nazywano ją po postu: świętą! Taką opieką i miłością otoczyć dziecię obce, niskiego pochodzenia, sierotę! W taki sposób używać bogactwa swego! Było to istotnie godne uwielbienia.”
Orzeszkowa w postaci Krzyckiej zawarła wszystkie te cechy, które zdają się przeczyć pojęciu dobroci: fałsz, obłudę, egoizm, pychę, ludzką ograniczoność – głupotę. Dama zmiany, które zachodzą w jej uczuciach przypisuje innym: „Zmieniła się – powtórzyła pani Ewelina i wzdychając, z gestem największego zniechęcenia dodała: - nie pojmuję już teraz, jak mogłam lubić tak nudne dziecko.(...) Była kiedyś prześliczna... ale teraz...”
Z pozoru miła, uczynna, łaskawa, w istocie pyszna i egoistyczna, pragnie tylko zaspokajać swoje kaprysy, własną filantropię „wystawia” na widok publiczny. Nie dba o dobro innych, nie zdaje sobie sprawy, że rani czyjeś uczucia, niszczy życie. Nie przewiduje konsekwencji „charytatywnych” działań, nie jest świadoma, że wyrządza komuś krzywdę. Istoty żywe traktuje przedmiotowo. Mają one jedynie „ubarwiać” jej nudne, mieszczańskie życie. Tytułowa „dobra pani” to bohaterka negatywna. Pisarka wyjaskrawiła i napiętnowała w niej postawę pseudohumanitarną, która niewiele ma wspólnego z prawdziwą ofiarnością i poświęceniem.
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies