Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Orzeszkowej

Problem zaborów i rusyfikacji - tło historyczne noweli „A...B...C...”

Autor: Ewa Petniak

Ucierpiał polski majątek kulturowy. Państwa zaborcze przywłaszczały sobie wytwory dziedzictwa narodowego. Rosjanie konfiskowali i wywozili z Polski kolekcje artystyczne (zbiory króla Stanisława Augusta, wyposażenie Zamku Królewskiego w Warszawie, księgozbiory, przedmioty wartościowe). W trudnych warunkach funkcjonował polski teatr. W Wilnie po 1864 roku zakazano przedstawień w języku ojczystym. Spektakle był cenzurowane.
Podobnie prasa. W 1878 roku wychodziło czternaście polskich dzienników, kilkanaście lat później – w 1900 roku, tylko dziesięć. Nie istniała wolność słowa. Zabraniano pisać o sprawach kluczowych dla Polaków. Zasad cenzury najbardziej i najdłużej przestrzegano w zaborze rosyjskim. W zaborze austriackim istniała większa swoboda polityczna, prasa nie była więc aż tak silne ograniczana, w zaborze niemieckim znaczącą rolę poczęła odgrywać prasa ludowa. Dzieła literackie także podlegały cenzurze, co hamowało rozwój piśmiennictwa. Represje przeciwko kulturze polskiej wpływały ujemnie na intelektualny poziom narodu, nauka i oświata poniosły ogromne straty.

Polityka rządów zaborczych była nieprzyjazna wobec polskiej tradycji. Ubieranie się w strój szlachecki (kontusz) mogło zaprowadzić tradycjonalistę do więzienia. Polscy dorożkarze w Wilnie musieli nosić taki sam strój jak stangreci moskiewscy. Wzbraniano wznoszenia posągów upamiętniających wielkich Polaków. Stawiano za to mnóstwo pomników rosyjskich i niemieckich. Nazwy ulic i napisy na sklepach przełożone były na język wroga. Rusyfikacja dotknęła i zeszpeciła architekturę polską. Budowano cerkwie i przekształcano w nie kościoły. Niemcy zmieniali charakter polskich miast, przystosowując je do własnych wzorców.

Prześladowania wzmagały się zwłaszcza po insurekcjach narodowych. Po powstaniu styczniowym (1863 – 1864) rząd rosyjski nałożył na polskich właścicieli ziemskich wysoką kontrybucję (karę pieniężną). Zabroniono Polakom nabywania ziemi na Rusi i Litwie. Wysiedlano całe wsie na Sybir.

Za udział w spiskach i tajnych organizacjach karano śmiercią, więzieniem, deportacjami, konfiskatami. Wymierzano surowe kary za każdy przejaw patriotyzmu, jak choćby posiadanie zakazanej książki, obrazka. Rzeszom młodych ludzi nienawiścią starano się wpoić nienawiść, zwłaszcza do tego, co polskie. Polacy również nauczyli się nienawidzić, najbardziej swoich wrogów, prześladowców i oprawców. Poczucie praworządności znacznie podupadło, podobnie jak sama idea prawa, przecież trudno o moralność w czasach, gdy wszelkie działania stają się nieetyczne.
Okres zaborów przysporzył Polsce olbrzymich szkód materialnych, duchowych, kulturalnych, zahamował rozwój ekonomiczny i gospodarczy, niemniej nie zniszczył polskości. Nie udało się ciemiężycielom zwalczyć miłości Polaków do ojczyzny. O zachowanie tożsamości narodowej walczono na różne sposoby. Przejawem zbrojnego, zorganizowanego oporu były polskie powstania. Dzięki poświeceniu wielu jednostek ocalono godność narodową. Z czasem Polska stała się wolnym i niepodległym krajem.

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

„A... B... C...”
Streszczenie noweli „A... B... C...”
Czas i miejsce akcji noweli „A... B...C...”
Charakterystyka Joanny Lipskiej
Problematyka noweli „A...B...C...”
Znaczenie tytułu „A... B... C...”
Styl i narracja w noweli „A...B...C....”
Charakterystyka pozostałych bohaterów noweli „A...B...C...”
Motywy literackie w noweli „A...B...C...”
Plan wydarzeń „A...B....C...”
Problem zaborów i rusyfikacji - tło historyczne noweli „A...B...C...”
Najważniejsze cytaty z noweli „A...B...C...”

„Dobra pani”
Streszczenie noweli „Dobra pani”
Czas i miejsce akcji „Dobrej pani”
Charakterystyka Heli
Charakterystyka panny Czernickiej
Charakterystyka Eweliny Krzyckiej
Kompozycja i styl „Dobrej pani” Elizy Orzeszkowej
Problematyka „Dobrej pani”
Znaczenie tytułu „Dobra pani”
Motywy literackie w „Dobrej pani”
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Dobrej pani”
Plan wydarzeń „Dobrej pani”
Najważniejsze cytaty z „Dobrej pani”

„Gloria victis”
Streszczenie noweli „Gloria victis” („R. 1863”)
Anielka Tarłowska - charakterystyka
Jagmin - charakterystyka
Marian Tarłowski - - charakterystyka
Romuald Traugutt - charakterystyka
Kompozycja i styl (stylizacja mitologiczna i biblijna, styl baśni) w noweli „Gloria victis”
Narracja w noweli „Gloria victis”
Problematyka noweli „Gloria victis”
Znaczenie tytułu „Gloria victis” (podtytuł „R.1863”)
Motywy literackie w „Glorii victis”
Plan wydarzeń noweli „Gloria victis”
Powstanie styczniowe (1863 – 1864) - tło historyczne noweli „Gloria victis”
Romuald Traugutt jako bohater narodowy i czołowa postać noweli „Gloria victis” – szkic historyczny
Najważniejsze cytaty z „Glorii victis”

„Tadeusz”
Tadeusz – charakterystyka
Streszczenie noweli „Tadeusz” („Obrazek wiejski”)
Czas i miejsce akcji noweli „Tadeusz”
Konstrukcja noweli „Tadeusz”
Problematyka noweli „Tadeusz”
Charakterystyka pozostałych bohaterów noweli „Tadeusz”
Znaczenie tytułu i podtytułu noweli „Tadeusz”
Motywy literackie w noweli „Tadeusz”
Plan wydarzeń noweli „Tadeusz”
Najważniejsze cytaty z noweli „Tadeusz”

Inne
Nowelistyka Orzeszkowej
Biografia Elizy Orzeszkowej
Nowela jako gatunek. Wyznaczniki
Kalendarium twórczości Orzeszkowej
Echa powstania styczniowego w twórczości Elizy Orzeszkowej
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies