Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Renesans

Sonet III. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marlga

Utwór „Sonet III. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem” Mikołaja Sępa Szarzyńskiego znalazł się w pośmiertnym zbiorze poety, zatytułowanym „Rytmy albo wiersze polskie”.

„Lektura pełnych bólu, lęku, niepokoju i niepewności sonetów Mikołaja Sepa Szarzyńskiego – arcydzieł przewrotnej liryki (...), specyficznych i czasem świadomie prowokujących rebusów – to spory wysiłek intelektualny, ułożenie słownej rozsypanki, prawie matematyczna kombinatoryka, a jednocześnie próba odpowiedzi na ważne pytania o sens słowa, miłości, cierpienia, świata i życia. Istnienie bowiem jawi się Sępowi jako rebus i zagadka, a jego poezje pozostają zapisem głębokiego egzystencjalnego doświadczenia” (D. Rott, „Mikołaj Sęp Szarzyński”, „Literatura dawnej Polski. Setnik pisarzy i ich dzieł”).

Tematykę utworu Mikołaja Sępa Szarzyńskiego zdradza sam tytuł dzieła: „O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem”. Poeta porusza w nim ważny i aktualny nawet z punktu widzenia współczesnego człowieka problem – codzienne borykanie się problemami i pełną tragizmu wizję istnienia.

Sonet „III” – podobnie zresztą jak i „I”, rozpoczyna się krótką charakterystyką ludzkiego żywota:
„Pokój - szczęśliwość, ale bojowanie
Byt nasz podniebny. On srogi ciemności
Hetman i świata łakome marności
O nasze pilno czynią zepsowanie”.

Podmiot liryczny zestawia istnienie człowieka z walką na wojennym froncie. Podobnie jak XVI-wieczny żołnierz, bohater utworu Sępa Szarzyńskiego każdego dnia zmaga się z przeciwnikami i kłodami, rzucanymi mu przez los. W „srogim ciemności / Hetmanie” należy rozpoznać tytułowego szatana, pierwszego z antagonistów.

Otwierająca sonet zwrotka przynosi również istotną informację o kreacji podmiotu lirycznego. Tak samo jak w sonecie „O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego”, tak i tu utożsamia się on z całą ludzkością. Zminimalizowanie dystansu, dzielącego nadawcę i odbiorcę każdego dzieła literackiego poprzez zrównanie tych dwóch kategorii, widoczne w użyciu zaimka „nasze”, jest częstym zabiegiem kompozycyjnym w dorobku Sępa Szarzyńskiego.
W zacytowanej strofie widać także użycie przez poetę elipsy – środka kondensującego wypowiedź i podkreślającego przekonanie o życiu jako walce z niekończącym się zmaganiu z przeciwnościami, wzmagającego poczucie niepokoju i chaosu toczonych zmagań.

Druga strofa jest ekspresyjną apostrofą do Boga, podkreśloną dodatkowo wykrzyknikiem:
„Nie dosyć na tym, o nasz możny Panie!
Ten nasz dom - ciało, dla zbiegłych lubości
Niebacznie zajźrząc duchowi zwierzchności,
Upaść na wieki żądać nie przestanie”.

W kolejnej części sonetu przerażony własną słabością i perspektywą porażki podmiot ujawnia swoją bezpośrednią obecność, pytając retorycznie:
„Cóż będę czynił w tak straszliwym boju,
Wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie?”.

Podmiot nie postrzega siebie jako jednostki silnej i gotowej stawić czoła przeciwnościom losu. Przeciwnie – określa siebie przymiotnikami „wątły, niebaczny, rozdwojony w sobie”, jakby dla większego podkreślenia kruchości i małości swego istnienia w kontekście wszechświata.

Po pytaniu przychodzi czas na apostrofę do Boga, wyraz ufności w moc Najwyższego, traktowanego jak ostatnia nadzieja zbawienia:
„Królu powszechny, prawdziwy pokoju,
Zbawienia mego jest nadzieja w Tobie!”.

Zamykający sonet dwuwiersz jest deklaracją dożywotniej walki w obronie boskich praw, jeśli tylko Stwórca wybierze podmiot na niebiańskiego żołnierza:
„Ty mnie przy sobie postaw, a przezpiecznie

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Kochanowski Jan
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - interpretacja i analiza
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - wiadomości wstępne
O czym mówią „Treny” Kochanowskiego?
Motywy obecne w „Trenach” Kochanowskiego
Problematyka „Trenów” Kochanowskiego
Podział cyklu „Trenów” Kochanowskiego
Kompozycja i styl „Trenów” Kochanowskiego
Treny jako gatunek
„Treny” Kochanowskiego - geneza
Psalm 115 Non nobis, Domine, non nobis - analiza
Psalm 91 Kochanowskiego - analiza
Pieśń IX (Ks. 2) „Nie porzucaj nadzieje…” - analiza
Pieśni Kochanowskiego - problematyka
Pieśni Kochanowskiego – tematyka
Pieśni Kochanowskiego - kompozycja i styl
Pieśni – gatunek
Geneza „Pieśni” Kochanowskiego
Motywy we fraszkach Kochanowskiego
Problematyka fraszek Kochanowskiego
Tematyka fraszek Kochanowskiego
Fraszka – gatunek
Fraszki Kochanowskiego - geneza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - analiza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - interpretacja
Tren I (Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe...)
Treny - geneza, treść i konstrukcja
Pieśń o spustoszeniu Podola (Pieśń V) - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - wiadomości wstępne
O doktorze Hiszpanie - interpretacja i analiza
O Miłości - interpretacja i analiza
O kaznodziei - interpretacja i analiza
Raki - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - wiadomości wstępne
Na swoje księgi - interpretacja i analiza
Do gór i lasów - interpretacja i analiza
O żywocie ludzkim (Fraszki to wszytko) - interpretacja i analiza
Na zdrowie - analiza i interpretacja
Człowiek Boże igrzysko - interpretacja
Na dom w Czarnolesie - interpretacja i analiza
Na dom w Czarnolesie - kontekst
Wieczna Myśli (O żywocie ludzkim) - interpretacja i analiza
Na lipę - interpretacja i analiza
Na lipę - kontekst
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - interpretacja
Tren XIX (albo Sen)
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - analiza
Tren XVIII (My, nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje...)
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - kontekst
Tren XI (Fraszka cnota! - powiedział Brutus porażony...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - analiza
Tren X (Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - interpretacja
Tren IX (Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze!...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - kontekst
Tren VIII (Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim...)
Miło szaleć, kiedy czas po temu... (Pieśń XX) - interepretacja i analiza
Tren VII (Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory...)
Tren IV (Zgwałciłaś, niepobożna śmierci, oczy moje...)

Sęp-Szarzyński Mikołaj
Sonet III. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem - interpretacja i analiza
Sonet I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego - interpretacja i analiza
Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - kontekst

Inne
Pieśni Kochanowskiego - wybrane motywy



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies