Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Renesans

O żywocie ludzkim (Fraszki to wszytko) - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marlga

Podobnie jak utwór o incipicie „Wieczna Myśli”, także i ten rozpoczynający się słowami „Fraszki to wszytko” nosi tytuł „O żywocie ludzkim”. Wynika to z prostego faktu – Jan Kochanowski porusza w nim motyw życia człowieka nieustannie przegrywającego w walce ze zmienną i nieprzewidywalną Fortuną:
„Nie masz na świecie żadnej pewnej rzeczy,
Próżno tu człowiek ma co mieć na pieczy”.

W życiu człowieka nie ma żadnej pewnej rzeczy, myśli i czyny, wszystko jest „fraszką”, czyli - idąc za pierwotnym wyjaśnieniem terminu - drobiazgiem, rzeczą niepoważną, błahostką:
„Fraszki to wszytko, cokolwiek myślemy,
Fraszki to wszytko, cokolwiek czyniemy”.

Na świecie nie ma nic pewnego, nie ma zatem sensu dążyć do jakieś celu, bo po drodze pewnie i tak wszystko ulegnie przewartościowaniu. W dalszych wersach podmiot podkreśla, że „Zacność, uroda, moc, pieniądze, sława” miną, niczym więdnąca i niszczejącą trawa na polu. Wymowa wiersza jest bardzo gorzka i pesymistyczna, skoro nie ma się o co starać oraz nic nie jest pewne, gdzie zatem szukać oparcia i siły? Cnota, do opanowywania której często w swoich dziełach namawiał poeta, uroda, wewnętrzna moc, pieniądze czy stawiana jako gwarantka nieśmiertelności artysty sława – wszystko to potęguje poczucie marności ludzkiego żywota, wypływające z wierszy innych polskich poetów, między innymi Mikołaja Sępa Szarzyńskiego czy Tadeusza Różewicza.

Ostatni dwuwiersz pełni rolę puenty:
„Naśmiawszy się nam i naszym porządkom,
Wemkną nas w mieszek, jako czynią łątkom”

Poeta przywołał w nim stary topos świata jako teatru (teatrum mundi), a człowieka – jako grającej w nim marionetki, wpisującej się w motyw człowieka-Bożego igrzyska. Podobne przesłanie zostało zawarte w Platońskich „Prawach”, w „Fauście” Johanna Wolfganga Goethe'go, w „Kordianie” Juliusza Słowackiego czy w innym dziele Kochanowskiego - „Pieśni IX” Ksiąg wtórych:
„Sam Bóg wie przyszłe rzeczy, a śmieje się z nieba,
Kiedy się człowiek troszcze więcej, niźli trzeba”.
W obu utworach Jan Z Czarnolasu skłania się ku przekonaniu, iż wszystko w życiu jest mało ważne, jest drobnostką, błahostką. Dlatego też – według propagowanej przez twórcę stoickiej zasadzie złotego środka, nie należy popadać w skrajne namiętności. Zamiast tego trzeba pamiętać, iż wszystko jest chwilowe, życie, miłość, nienawiść.

Wiersz charakteryzuje się ciekawą konstrukcją podmiotu lirycznego. Występuje on w roli nauczyciela, dojrzałego mędrca, który dzieli się ze słuchaczami swoich słów życiowymi prawdami oraz refleksjami. Maska jednostki bardziej doświadczonej przez los nie sprawia jednak, iż przemyślenia podmiotu trafiają w próżnię, jako puste frazesy, nie mające odniesienia w rzeczywistości. Jest wręcz przeciwnie – podmiot każdą swoją mądrość sformułował na podstawie prób i błędów, których pełne było jego życie. Dzięki temu identyfikuje się z odbiorcami, co widać w ostatnich dwóch wersach utworu, w którym występuje nagromadzenie zaimka osobowego „nas” i jego odmian:
„Naśmiawszy się nam i naszym porządkom,
Wemkną nas w mieszek, jako czynią łątkom”.

Fraszka jest zbudowana z ośmiu wersów, każdy liczy jedenaście głosek (5+6). Kochanowski sięgnął po swoje ulubione rymy, parzyste, żeńskie, dokładne.

Użyte środki stylistyczne nie utrudniają odbioru dzieła, ograniczając się zaledwie do rozpoczynającej wiersz anafory („Fraszki to wszystko (...)”), wyliczenia („Zacność, uroda, moc, pieniądze, sława”), porównania („Wszystko to minie jako polna trawa”) oraz kilku epitetów (np. „pewnej rzeczy”, „polna trawa”).

Zobacz inne artykuły:

Kochanowski Jan
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - interpretacja i analiza
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - wiadomości wstępne
O czym mówią „Treny” Kochanowskiego?
Motywy obecne w „Trenach” Kochanowskiego
Problematyka „Trenów” Kochanowskiego
Podział cyklu „Trenów” Kochanowskiego
Kompozycja i styl „Trenów” Kochanowskiego
Treny jako gatunek
„Treny” Kochanowskiego - geneza
Psalm 115 Non nobis, Domine, non nobis - analiza
Psalm 91 Kochanowskiego - analiza
Pieśń IX (Ks. 2) „Nie porzucaj nadzieje…” - analiza
Pieśni Kochanowskiego - problematyka
Pieśni Kochanowskiego – tematyka
Pieśni Kochanowskiego - kompozycja i styl
Pieśni – gatunek
Geneza „Pieśni” Kochanowskiego
Motywy we fraszkach Kochanowskiego
Problematyka fraszek Kochanowskiego
Tematyka fraszek Kochanowskiego
Fraszka – gatunek
Fraszki Kochanowskiego - geneza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - analiza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - interpretacja
Tren I (Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe...)
Treny - geneza, treść i konstrukcja
Pieśń o spustoszeniu Podola (Pieśń V) - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - wiadomości wstępne
O doktorze Hiszpanie - interpretacja i analiza
O Miłości - interpretacja i analiza
O kaznodziei - interpretacja i analiza
Raki - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - wiadomości wstępne
Na swoje księgi - interpretacja i analiza
Do gór i lasów - interpretacja i analiza
O żywocie ludzkim (Fraszki to wszytko) - interpretacja i analiza
Na zdrowie - analiza i interpretacja
Człowiek Boże igrzysko - interpretacja
Na dom w Czarnolesie - interpretacja i analiza
Na dom w Czarnolesie - kontekst
Wieczna Myśli (O żywocie ludzkim) - interpretacja i analiza
Na lipę - interpretacja i analiza
Na lipę - kontekst
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - interpretacja
Tren XIX (albo Sen)
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - analiza
Tren XVIII (My, nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje...)
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - kontekst
Tren XI (Fraszka cnota! - powiedział Brutus porażony...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - analiza
Tren X (Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - interpretacja
Tren IX (Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze!...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - kontekst
Tren VIII (Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim...)
Miło szaleć, kiedy czas po temu... (Pieśń XX) - interepretacja i analiza
Tren VII (Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory...)
Tren IV (Zgwałciłaś, niepobożna śmierci, oczy moje...)

Sęp-Szarzyński Mikołaj
Sonet III. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem - interpretacja i analiza
Sonet I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego - interpretacja i analiza
Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - kontekst

Inne
Pieśni Kochanowskiego - wybrane motywy



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies