Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Renesans

Na swoje księgi - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marlga

Wiadomości wstępne

Jan Kochanowski jest autorem ponad trzystu fraszek. Pisane zarówno po łacinie, jak i w języku polskim utwory te zostały zebrane w kilka ksiąg i doczekały się publikacji na krótko przed śmiercią poety, w 1584 roku w krakowskiej drukarni Łazarzowej (u Januszowskiego). Zbiór łaciński został zatytułowany „Foricoenia”, natomiast polski – ze względu na ich ilość - podzielono aż na trzy księgi: „Fraszki pierwsze”, „...wtóre”, „...trzecie”.

Zawarta w krótkich, żartobliwych fraszkach filozofia tylko na pierwszy rzut oka różni się od tej obecnej w podniosłych, pełnych rozbudowanych metafor i ukrytych znaczeń „Pieśniach”:

„Filozofia praktyczna Fraszek nie tyle różni się od filozofii Pieśni, ile ją uzupełnia, ten sam poeta, który w Pieśniach ogarnął się w płaszcz cnoty, we Fraszkach zasłania się kpiną połączoną z pochwałą widzianego świata i przelotnego zdarzenia” (J. Ziomek, „Renesans”, Warszawa 1976, s. 324).

Utwór Jana Kochanowskiego pod tytułem „Na swoje księgi” ze względu na konstrukcję podmiotu i adresata oraz poruszaną tematykę należy do grona fraszek autotematycznych, powszechnie znanych jako „fraszki o fraszkach”. Renesansowy myśliciel zawarł w analizowanym dziele swoje poglądy na temat roli oraz procesu tworzenia tych krótkich, żartobliwych dziełek. Podobnie uczynił także w wierszach: „O fraszkach” („Najdziesz tu fraszkę dobrą...”), „Na fraszki” („A cóż czynić?”), „Do swych rymów” („Rymy głupie, rymy nieobaczne”), „O fraszkach” („Próżno mnie do dziewiąci lat swe fraszki chowa”).

Interpretacja i analiza

Fraszka „Na swoje księgi” Jana Kochanowskiego zawiera poglądy autora na temat własnej twórczości, roli poezji oraz poety, to utwór o charakterze programowym.

Wiersz rozpoczyna się wyznaniem pierwszoosobowego podmiotu, którego możemy nazwać fraszkopisarzem. Składa on deklarację tematyki swoich dziełek:
„Nie dbają moje papiery
O przeważne bohatery;”.
Przede wszystkim nie zamierza pisać o poważnych, mitycznych bohaterach. Nie interesuje go wojenna tematyka („Nic u nich Mars, chocia srogi”), pełna antycznych herosów („I Achilles prędkonogi”).

Zamiast dokładać kolejną cegiełkę do kanonu dzieł traktujących o znanych z Mitologii poważnych postaciach, pragnie pisać utwory zabawne, lekkie, przyjemne:
„Ale śmiechy, ale żarty
Zwykły zbierać moje karty”.

„Pieśni, tańce i biesiady” - to one będą od tej pory wypełniać karty jego wierszy, ponieważ są wdzięcznym i wyszukiwanym tematem, można nawet powiedzieć, że same „wchodzą” do jego głowy: „Schadzają się do nich rady” (personifikacja).

Fraszkopisarz już wie, iż podczas biesiady czy zabawy nie przystoi być poważnym czy pracować:
„Statek tych czasów nie płaci,
Pracą człowiek próżno traci”.

Receptę na kielich zawsze pełen wina, na powszechną wesołość oraz ucztowanie do samego rana posiadają właśnie fraszki:
„Przy fraszkach mi wżdy naleją,
A to wniwecz, co się śmieją”.

Zakończenie wiersza może być także interpretowane w nieco inny, gorzkawy sposób, jako niezbyt pochlebną diagnozę szesnastowiecznego społeczeństwa. Posiadający duże doświadczenie z czytelnikami, znający ich upodobania podmiot potrafi doskonale zaspokoić ich potrzeby, dlatego właśnie zamierza pisać dzieła lekkie i zabawne. Nie musi to być podyktowane wyższym względami, niż czysto finansowe. Poważne utwory nie zapewnią podmiotowi poklasku i pełnego kielicha, tak jak fraszki. Wysuwający się zatem z wiersza wniosek nie jest zbyt optymistyczny – czytelnicy oczekują jedynie żartów. Na szczęście Kochanowski nie zrealizował deklarowanych przed podmiot w tym wierszu planów – jego fraszki są zróżnicowane i dotykają zarówno tematów lekkich, jak i poważnych.

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

Kochanowski Jan
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - interpretacja i analiza
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - wiadomości wstępne
O czym mówią „Treny” Kochanowskiego?
Motywy obecne w „Trenach” Kochanowskiego
Problematyka „Trenów” Kochanowskiego
Podział cyklu „Trenów” Kochanowskiego
Kompozycja i styl „Trenów” Kochanowskiego
Treny jako gatunek
„Treny” Kochanowskiego - geneza
Psalm 115 Non nobis, Domine, non nobis - analiza
Psalm 91 Kochanowskiego - analiza
Pieśń IX (Ks. 2) „Nie porzucaj nadzieje…” - analiza
Pieśni Kochanowskiego - problematyka
Pieśni Kochanowskiego – tematyka
Pieśni Kochanowskiego - kompozycja i styl
Pieśni – gatunek
Geneza „Pieśni” Kochanowskiego
Motywy we fraszkach Kochanowskiego
Problematyka fraszek Kochanowskiego
Tematyka fraszek Kochanowskiego
Fraszka – gatunek
Fraszki Kochanowskiego - geneza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - analiza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - interpretacja
Tren I (Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe...)
Treny - geneza, treść i konstrukcja
Pieśń o spustoszeniu Podola (Pieśń V) - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - wiadomości wstępne
O doktorze Hiszpanie - interpretacja i analiza
O Miłości - interpretacja i analiza
O kaznodziei - interpretacja i analiza
Raki - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - wiadomości wstępne
Na swoje księgi - interpretacja i analiza
Do gór i lasów - interpretacja i analiza
O żywocie ludzkim (Fraszki to wszytko) - interpretacja i analiza
Na zdrowie - analiza i interpretacja
Człowiek Boże igrzysko - interpretacja
Na dom w Czarnolesie - interpretacja i analiza
Na dom w Czarnolesie - kontekst
Wieczna Myśli (O żywocie ludzkim) - interpretacja i analiza
Na lipę - interpretacja i analiza
Na lipę - kontekst
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - interpretacja
Tren XIX (albo Sen)
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - analiza
Tren XVIII (My, nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje...)
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - kontekst
Tren XI (Fraszka cnota! - powiedział Brutus porażony...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - analiza
Tren X (Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - interpretacja
Tren IX (Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze!...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - kontekst
Tren VIII (Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim...)
Miło szaleć, kiedy czas po temu... (Pieśń XX) - interepretacja i analiza
Tren VII (Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory...)
Tren IV (Zgwałciłaś, niepobożna śmierci, oczy moje...)

Sęp-Szarzyński Mikołaj
Sonet III. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem - interpretacja i analiza
Sonet I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego - interpretacja i analiza
Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - kontekst

Inne
Pieśni Kochanowskiego - wybrane motywy



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies