Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Renesans

Miło szaleć, kiedy czas po temu... (Pieśń XX) - interepretacja i analiza

Autor: Karolina Marlga

Wiadomości wstępne

Biesiadno-filozoficzny utwór Jana Kochanowskiego „Pieśń XX”, znany także pod tytułem „Miło szaleć, kiedy czas po temu” został opublikowany w zbiorze „Księgi dwoje”, wydanym nakładem Drukarni Łazarzowej w Krakowie w 1586 roku.

Poeta podejmuje w nim najbardziej charakterystyczne motywy swojej twórczości – poszukiwanie tak zwanego „złotego środka” w życiu i w sztuce, dążenie do zachowania postawy stoickiej w najróżniejszych momentach, z jednoczesną gotowością do oddawania się zabawie i uciesze (epikureizm). O najczęstszych wątkach, podejmowanych przez renesansowego poetę w „Pieśniach” traktuje fragment opracowania Teodora Farenta: „W wielu pieśniach znaleźć można motywy antyczne – tworzą one bogaty zestaw obrazów i scen, aluzji do poszczególnych mitów, odwołań do konkretnych wydarzeń i postaci. Składają się one na wyrazisty, wspólny dla większości utworów nastrój, a co więcej pozwalają czytelnikowi wnioskować o postawie i światopoglądzie autora. Atmosfera spokoju i pogody, pełnej łagodności – a nierzadko humoru i dystansu – zadumy nad światem, tworzą „artysty portret własny”, którego najważniejsze cechy to dowcip, wszechstronna wiedza, żywa inteligencja, a przy tym umiar, harmonia, sceptycyzm podparty rzetelną podbudową filozoficzną, tolerancja. Obcy Kochanowskiemu jest wszelki radykalizm poglądów, a szerokość prezentowanych horyzontów myślowych i wielostronność wykształcenia sytuują autora w rzędzie najwybitniejszych postaci renesansu europejskiego” (T. Farent, „Fraszki, pieśni, treny Jana Kochanowskiego”, „Biblioteczka opracowań”, Lublin 2007).

Interpretacja i analiza

Renesansowy utwór Jana Kochanowskiego „Pieśń XX” rozpoczyna się refleksją podmiotu lirycznego na temat oddawania się beztroskiej zabawie i biesiadzie:
„Miło szaleć, kiedy czas po temu,
A tak, bracia, przypij każdy swemu,
Bo o głodzie nie chce się tańcować,
A podpiwszy, łacniej już błaznować”.
Warunkiem dobrego samopoczucia podczas uczty jest zorganizowanie jej w odpowiednim czasie. Poza tym nie można zapominać o dostatecznej ilości trunków oraz zróżnicowanym smakowo stole – wszystko to jednak trzeba dawkować z umiarem. Tylko człowiek podpity oraz suto najedzony jest zdolny do „tańcowania” oraz „błaznowania”.

W kolejnej zwrotce podmiot apeluje o odrzucenie powagi oraz „powieszenie” przywilejów „na kołku”, czyli poddanie się magii chwili. Zwraca się bezpośrednio do „pachołka”, który w zajmowaniu miejsca przy stole nie powinien kierować się dotychczasowymi podziałami społecznymi:
„Przywileje powieśmy na kołku
A ty wedla pana siądź, pachołku!”.

Wspólne ucztowanie powoduje zrównanie osób biorących udział w biesiadzie. Nie ma już sztucznych barier, tworzonych w codziennym życiu przez pochodzenie czy zamożność. Podobną analogię odnajdziemy w innych dziełach Kochanowskiego, przekonanego o równości ludzi w obliczu Fortuny.

Wracając do liryku, dobre myśli, pozytywne uczucia i radosna zabawa nigdy nie będą udziałem tych ludzi, którzy są oceniani przez stojących z boku i niebiorących udział w biesiadzie:
„Tam dobra myśl nigdy nie postoi,
Gdzie z rejestru patrzą, co przystoi”.

W trzeciej linijce strofy podmiot kolejny raz używa apostrofy. Tym razem kieruje ją do zbiorowości:
„A powiem wam, że się tym świat słodzi,
Gdy koleją statek i żart chodzi”.

Podmiot dzieli się swoimi doświadczeniami i przemyśleniami ze słuchaczami, ponieważ sprawia mu to satysfakcję i wypełnianie swego rodzaju misji:
„Ale to mój zysk, że mię słuchacie”.

strona:    1    2    3  

Zobacz inne artykuły:

Kochanowski Jan
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - interpretacja i analiza
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - wiadomości wstępne
O czym mówią „Treny” Kochanowskiego?
Motywy obecne w „Trenach” Kochanowskiego
Problematyka „Trenów” Kochanowskiego
Podział cyklu „Trenów” Kochanowskiego
Kompozycja i styl „Trenów” Kochanowskiego
Treny jako gatunek
„Treny” Kochanowskiego - geneza
Psalm 115 Non nobis, Domine, non nobis - analiza
Psalm 91 Kochanowskiego - analiza
Pieśń IX (Ks. 2) „Nie porzucaj nadzieje…” - analiza
Pieśni Kochanowskiego - problematyka
Pieśni Kochanowskiego – tematyka
Pieśni Kochanowskiego - kompozycja i styl
Pieśni – gatunek
Geneza „Pieśni” Kochanowskiego
Motywy we fraszkach Kochanowskiego
Problematyka fraszek Kochanowskiego
Tematyka fraszek Kochanowskiego
Fraszka – gatunek
Fraszki Kochanowskiego - geneza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - analiza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - interpretacja
Tren I (Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe...)
Treny - geneza, treść i konstrukcja
Pieśń o spustoszeniu Podola (Pieśń V) - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - wiadomości wstępne
O doktorze Hiszpanie - interpretacja i analiza
O Miłości - interpretacja i analiza
O kaznodziei - interpretacja i analiza
Raki - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - wiadomości wstępne
Na swoje księgi - interpretacja i analiza
Do gór i lasów - interpretacja i analiza
O żywocie ludzkim (Fraszki to wszytko) - interpretacja i analiza
Na zdrowie - analiza i interpretacja
Człowiek Boże igrzysko - interpretacja
Na dom w Czarnolesie - interpretacja i analiza
Na dom w Czarnolesie - kontekst
Wieczna Myśli (O żywocie ludzkim) - interpretacja i analiza
Na lipę - interpretacja i analiza
Na lipę - kontekst
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - interpretacja
Tren XIX (albo Sen)
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - analiza
Tren XVIII (My, nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje...)
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - kontekst
Tren XI (Fraszka cnota! - powiedział Brutus porażony...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - analiza
Tren X (Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - interpretacja
Tren IX (Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze!...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - kontekst
Tren VIII (Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim...)
Miło szaleć, kiedy czas po temu... (Pieśń XX) - interepretacja i analiza
Tren VII (Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory...)
Tren IV (Zgwałciłaś, niepobożna śmierci, oczy moje...)

Sęp-Szarzyński Mikołaj
Sonet III. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem - interpretacja i analiza
Sonet I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego - interpretacja i analiza
Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - kontekst

Inne
Pieśni Kochanowskiego - wybrane motywy



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies