Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Renesans

Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - kontekst

Autor: Karolina Marlga

Utwór Jana Kochanowskiego „Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony...”, znany także jako „Pieśń XXIV”, został opublikowany w końcowej części zbioru „Księgi wtóre”.

Nazywany renesansowym manifestem dumy i sławy wiersz jest parafrazą słynnego utworu Horacego „Exegi monumentum” („Wybudowałem pomnik trwalszy niż ze spiżu?”), realizuje motyw twórczości nieśmiertelnej, zapoczątkowanej właśnie przez antycznego myśliciela. Przeniesienie motywu nieśmiertelnej twórczości przez Kochanowskiego na grunt XVI-wiecznej poezji było zabiegiem częstym, dowodzącym aktualności wątku podejmowanego już w starożytności.

„Pisarz odrodzenia nie tylko mógł, ale nawet powinien był czerpać z dorobku klasycznej starożytności, która stworzyć miała dzieła nieprześcignione. Tak ostro przez niektórych humanistów formułowany postulat stał się niebawem zgubny; nieustanne kombinacje i wariacje na zadany temat i przy pomocy wyimków czy niemalże dokładnych cytatów prowadziły, a w końcu i doprowadziły, do wyjałowienia. To niebezpieczeństwo groziło szczególnie poezji i prozie nowołacińskiej, która zaczęła więdnąć, gdy dała pierwszeństwo utrwalonej normie przed nieprzewidywalną ewolucją (Jerzy Ziomek, „Niezwykłe i nie leda pióro” [w:] „Jan Kochanowski. Interpretacje”, pod red. Jana Błońskiego, Kraków 1989, str 95–107).

Wątek ten, zapoczątkowany w przywołanej antycznej odzie, ma swoje poetyckie odpowiedniki w każdej epoce literackiej:
  • Pieśń o Rolandzie”;

  • „Legenda o św. Aleksym”;

  • Mikołaj Rej w „Żywocie człowieka poczciwego”;

  • Charles Baudelaire w wierszu „Padlina”;

  • Zygmunt Krasiński w „Nie-Boskiej Komedii”;

  • Kazimierz Przerwa-Tetmajer w wierszu „Evviva l'arte”;

  • Juliusz Słowacki w wierszu „Testament mój”;

  • Adam Mickiewicz w „Ajudah”;

  • Kamil Cyprian Norwid „Coś ty Antenom zrobił, Sokratesie”;

  • Antoni Słonimski w liryku „Do krytyka”;

  • „Do losu” Julian Tuwim;

  • „Ostatni z mego pokolenia” Leopold Staff;

  • „Radość pisania” Wisława Szymborska;

  • „Poeta w czasie pisania” Tadeusz Różewicz;

  • „Exegi monumentum” Jarosław Marek Rymkiewicz.



Zobacz inne artykuły:

Kochanowski Jan
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - interpretacja i analiza
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - wiadomości wstępne
O czym mówią „Treny” Kochanowskiego?
Motywy obecne w „Trenach” Kochanowskiego
Problematyka „Trenów” Kochanowskiego
Podział cyklu „Trenów” Kochanowskiego
Kompozycja i styl „Trenów” Kochanowskiego
Treny jako gatunek
„Treny” Kochanowskiego - geneza
Psalm 115 Non nobis, Domine, non nobis - analiza
Psalm 91 Kochanowskiego - analiza
Pieśń IX (Ks. 2) „Nie porzucaj nadzieje…” - analiza
Pieśni Kochanowskiego - problematyka
Pieśni Kochanowskiego – tematyka
Pieśni Kochanowskiego - kompozycja i styl
Pieśni – gatunek
Geneza „Pieśni” Kochanowskiego
Motywy we fraszkach Kochanowskiego
Problematyka fraszek Kochanowskiego
Tematyka fraszek Kochanowskiego
Fraszka – gatunek
Fraszki Kochanowskiego - geneza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - analiza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - interpretacja
Tren I (Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe...)
Treny - geneza, treść i konstrukcja
Pieśń o spustoszeniu Podola (Pieśń V) - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - wiadomości wstępne
O doktorze Hiszpanie - interpretacja i analiza
O Miłości - interpretacja i analiza
O kaznodziei - interpretacja i analiza
Raki - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - wiadomości wstępne
Na swoje księgi - interpretacja i analiza
Do gór i lasów - interpretacja i analiza
O żywocie ludzkim (Fraszki to wszytko) - interpretacja i analiza
Na zdrowie - analiza i interpretacja
Człowiek Boże igrzysko - interpretacja
Na dom w Czarnolesie - interpretacja i analiza
Na dom w Czarnolesie - kontekst
Wieczna Myśli (O żywocie ludzkim) - interpretacja i analiza
Na lipę - interpretacja i analiza
Na lipę - kontekst
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - interpretacja
Tren XIX (albo Sen)
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - analiza
Tren XVIII (My, nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje...)
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - kontekst
Tren XI (Fraszka cnota! - powiedział Brutus porażony...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - analiza
Tren X (Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - interpretacja
Tren IX (Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze!...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - kontekst
Tren VIII (Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim...)
Miło szaleć, kiedy czas po temu... (Pieśń XX) - interepretacja i analiza
Tren VII (Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory...)
Tren IV (Zgwałciłaś, niepobożna śmierci, oczy moje...)

Sęp-Szarzyński Mikołaj
Sonet III. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem - interpretacja i analiza
Sonet I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego - interpretacja i analiza
Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - kontekst

Inne
Pieśni Kochanowskiego - wybrane motywy



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies