Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Renesans
Kilka słów wstępu
Nosząca numer „V” w tomie „Księgi wtóre”, pieśń Jana Kochanowskiego powszechnie jest znana pod opisowym i wiele mówiącym o poruszanym patriotycznym temacie tytułem „Pieśń o spustoszeniu Podola” (inny tytuł to: „Wieczna sromota i nienagrodzona”).
Opowiadający o skutkach najazdu na polskie ziemie narodu tatarskiego utwór został napisany około 1575 roku, a opublikowany w pośmiertnym zbiorze „Pieśni” z lat 1585-86. Tezę o powstaniu działa dużo wcześniej przed jego upublicznieniem podtrzymuje badacz twórczości Kochanowskiego, Wiktor Weintraub, za dowód podając między innymi tekst innego poety:
„Ale powstać musiał [utwór] na gorąco w roku 1575, zaraz po wrześniowym najeździe tatarskim, i od razu musiał być rozpowszechniany, być może nawet jako drukowana ulotka, jak o tym świadczy wydany w roku 1575 debiut poetycki Macieja Stryjkowskiego, wiersz O wolności Korony Polskiej i W. Ks. Litewskiego, a o srogim zniewoleniu inszych królestw pod tyrańskim jarzmem tureckim, w swoim zakończeniu wyraźnie nawiązujący do pointy pieśni Kochanowskiego” (W. Weintraub, „Pieśń o spustoszeniu Podola. Ekspresja a polityka w poezji Jana Kochanowskiego. Pieśń V Ksiąg wtórych” [w:] B. Nadolski „Jan Kochanowski: Życie-Twórczość-Epoka”, Warszawa 1966, s. 3).
Czarnoleski twórca był zawsze bardzo precyzyjny w wyrażaniu swoich poglądów politycznych i nigdy nie ukrywał, iż jest miłośnikiem historii, zarówno tej polskiej, jak i europejskiej. Na polityczną genezę wielu dzieł Kochanowskiego – w tym i poruszającej wątek niewoli ponad 50 tysięcy jeńców (według kroniki Bielskiego) „Pieśni o spustoszeniu Podola”, w swoim opracowaniu twórczości poety wskazuje Teodor Farent: „Jako wysoki urzędnik królewskiego dworu pisarz miał świadomość problemów związanych z zarządzaniem państwem, rozumiał ciężar odpowiedzialności stojącej przed elitą władzy. Głęboki patriotyzm, który nakazywał mu nawoływać do obrony Polski w momencie zewnętrznego zagrożenia był zarazem źródłem poważnego zatroskania o losy kraju w momentach wewnętrznych kryzysów. Kochanowski uważał, że władza jest nie tyle przywilejem, co dodatkowym obowiązkiem. Od króla i arystokratów trzymających ster państwa domagał się, by interesy narodowe stawiali przed własnymi korzyściami i ambicjami” (T. Farent, „Fraszki, pieśni, treny Jana Kochanowskiego”, „Biblioteczka opracowań”, Lublin). Utwór Kochanowskiego doczekał się wielu odwołań w tekstach innych poetów,
Wiktor Weintraub badacz twórczości Jana z Czarnolasu, wspomina w swoim opracowaniu: „(…) ten właśnie wiersz Kochanowskiego należał do szczególnie w staropolszczyźnie popularnych, o czym świadczą jego naśladownictwa, począwszy od (…) lamentacji Macieja Stryjkowskiego już w roku 1575, aż po – o bez mała wiek późniejszą – okolicznościową pieśń opłakującą zdobycie przez Turków w roku 1672 Kamieńca Podolskiego. Zwycięstwo hetmana Stanisława Koniecpolskiego nad Turkami w roku 1633 opiewał Maciej Sarbiewski w łacińskim epinicion, które, jak już zapowiada jego tytuł Palinodia od parodiam Joannis Kochanoovii, jest konsekwentnym przeciwstawieniem pieśni Kochanowskiego i przez to stanowi klasyczny przykład skomplikowanego, zakładającego tak naśladownictwo, jak i opozycję, stosunku poety barokowego do renesansowego dziedzictwa” (W. Weintraub, dz. cyt). Pieśń o spustoszeniu Podola (Pieśń V) - interpretacja i analiza
Autor: Karolina MarlgaKilka słów wstępu
Nosząca numer „V” w tomie „Księgi wtóre”, pieśń Jana Kochanowskiego powszechnie jest znana pod opisowym i wiele mówiącym o poruszanym patriotycznym temacie tytułem „Pieśń o spustoszeniu Podola” (inny tytuł to: „Wieczna sromota i nienagrodzona”).
Opowiadający o skutkach najazdu na polskie ziemie narodu tatarskiego utwór został napisany około 1575 roku, a opublikowany w pośmiertnym zbiorze „Pieśni” z lat 1585-86. Tezę o powstaniu działa dużo wcześniej przed jego upublicznieniem podtrzymuje badacz twórczości Kochanowskiego, Wiktor Weintraub, za dowód podając między innymi tekst innego poety:
„Ale powstać musiał [utwór] na gorąco w roku 1575, zaraz po wrześniowym najeździe tatarskim, i od razu musiał być rozpowszechniany, być może nawet jako drukowana ulotka, jak o tym świadczy wydany w roku 1575 debiut poetycki Macieja Stryjkowskiego, wiersz O wolności Korony Polskiej i W. Ks. Litewskiego, a o srogim zniewoleniu inszych królestw pod tyrańskim jarzmem tureckim, w swoim zakończeniu wyraźnie nawiązujący do pointy pieśni Kochanowskiego” (W. Weintraub, „Pieśń o spustoszeniu Podola. Ekspresja a polityka w poezji Jana Kochanowskiego. Pieśń V Ksiąg wtórych” [w:] B. Nadolski „Jan Kochanowski: Życie-Twórczość-Epoka”, Warszawa 1966, s. 3).
Czarnoleski twórca był zawsze bardzo precyzyjny w wyrażaniu swoich poglądów politycznych i nigdy nie ukrywał, iż jest miłośnikiem historii, zarówno tej polskiej, jak i europejskiej. Na polityczną genezę wielu dzieł Kochanowskiego – w tym i poruszającej wątek niewoli ponad 50 tysięcy jeńców (według kroniki Bielskiego) „Pieśni o spustoszeniu Podola”, w swoim opracowaniu twórczości poety wskazuje Teodor Farent: „Jako wysoki urzędnik królewskiego dworu pisarz miał świadomość problemów związanych z zarządzaniem państwem, rozumiał ciężar odpowiedzialności stojącej przed elitą władzy. Głęboki patriotyzm, który nakazywał mu nawoływać do obrony Polski w momencie zewnętrznego zagrożenia był zarazem źródłem poważnego zatroskania o losy kraju w momentach wewnętrznych kryzysów. Kochanowski uważał, że władza jest nie tyle przywilejem, co dodatkowym obowiązkiem. Od króla i arystokratów trzymających ster państwa domagał się, by interesy narodowe stawiali przed własnymi korzyściami i ambicjami” (T. Farent, „Fraszki, pieśni, treny Jana Kochanowskiego”, „Biblioteczka opracowań”, Lublin). Utwór Kochanowskiego doczekał się wielu odwołań w tekstach innych poetów,
Interpretacja
„Istnieje jednak w polskiej twórczości Kochanowskiego wiersz, który jest (…) bezpośrednią ekspresją gwałtownych uczuć. Jest to jedna z Pieśni, piąta drugiej księgi, potocznie zwana Pieśnią o spustoszeniu Podola przez Tatarów” – fragment tekstu Wiktora Weintrauba umieszczonego w rozdziale „Pieśń o spustoszeniu Podola. Ekspresja a polityka w poezji Jana Kochanowskiego. Pieśń V Ksiąg wtórych”, zamieszczonego w opracowaniu Bronisława Nadolskiego „Jan Kochanowski: Życie-Twórczość-Epoka” (Warszawa 1966).
strona: 1 2 3 4 5 6
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies