Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Renesans

Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marlga

Utwór Jana Kochanowskiego o incipicie „Czego chcesz od nas, Panie” podnosi wiele istotnych z punktu widzenia współczesnego człowieka kwestii, takich jak relacja Bóg-człowiek czy próba charakterystyki każdego z osobna.

„Bóg widziany oczami poety był wybaczający i dobry, a człowiek musiał nieustannie odczuwać pozytywne skutki Jego działania. Wiara w szczególną opiekę Boga nad każdym ze stworzeń jest źródłem spokoju, radości, zaufania do wyroków boskich. Kochanowski łączył chrześcijańską pokorę z postawą stoicką. Rzadko znajdziemy w jego utworach momenty załamania, zwątpienia, kryzysu, zachwiania bezgranicznej ufności (…) Znamienne, że według Kochanowskiego Bóg jest nie tylko wszechwładny – jest także wszechobecny: ingerencję istoty boskiej dostrzec można nawet w najbłahszym przejawie życia na Ziemi. Następstwo dnia i nocy, granice mórz i lądów, zmienność pór roku, wegetacja roślin, życie zwierząt i ludzi – wszystko to są dowody na bliskość i łaskę Najwyższego” (T. Farent, „Fraszki, pieśni, treny Jana Kochanowskiego”, „Biblioteczka opracowań”, Lublin 2007).

Dzieło rozpoczyna się od retorycznego pytania, stanowiącego również zamienny tytuł (inny to „Pieśń XXV) i dowodzącego słuszności zakwalifikowania tekstu do grona liryki bezpośredniej.

Podmiot liryczny jest osobą wierzącą. Stawiając się w gronie wszystkich ludzi (podmiot zbiorowy - zaimek osobowy „od nas”, formy czasownikowe w pierwszej osobie liczby mnogiej „wyznawamy”, „nie mamy”), kieruje swoje słowa do Boga chrześcijańskiego. Adresata ujawnia nie tylko apostrofa, lecz także inne tropy. Choć za utożsamieniem go z Bogiem przemawia przede wszystkim biblijny rzeczownik „Pan”, to w całym utworze można odnaleźć inne dowody, na przykład pisane wielką literą zaimki osobowe „Cię”, „Ciebie”, „Tobie” i dzierżawcze „Twoje”, „Twej”.

Ciekawostką jest fakt, iż w jednym miejscu podmiot przyjmuje indywidualny punkt widzenia, wypowiadając się w tylko swoim imieniu:
„Złota też, wiem, nie pragniesz”.
Ten wyjątek zdaje się nie mieć wpływu na dominującą w całym tekście perspektywę zbiorową, decydującą o interpretowaniu go jako swego rodzaju modlitwę wspólnoty wiernych.

W pierwszych wersach utworu podmiot zastanawia się, czego Bóg oczekuje od człowieka, za „hojne dary”, czyli za stworzenie jego oraz otaczającego go świata. Pytanie daje początek kolejnym niepewnościom, wyjawianym w następnych myślach pierwszej zwrotki:
„Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary?
Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary?
Kościół Cię nie ogarnie, wszędy pełno Ciebie,
I w otchłaniach, i w morzu, na ziemi, na niebie”.
Nakreślony w tych zaledwie czterech linijkach portret Stwórcy jest zarówno bogaty, jak i jednoznaczny i niebudzący wątpliwości. Zdaniem autora tych słów Bóg jest hojny, szczodry, dobry, a człowiek w żaden sposób nie jest w stanie odwdzięczyć się mu za miłość i opiekę. Nie sposób identyfikować „Pana” z dzieła Kochanowskiego jedynie z często zimnym i pełnym patosu budynkiem Kościoła, co koresponduje ze słowami innego polskiego poety, Juliusza Słowackiego:
„Nie tam twój kościół gdzie krzyż widzisz, belki i kamienie – ale tam, skąd boskie płynie ci natchnienie”.

Jak Kochanowski uważał podobnie. Dla niego Bóg był obecny i odczuwalny w każdym przejawie życia, w promieniach słońca czy w kroplach deszczu. Dlatego w interpretowanym hymnie postulował poszukiwanie go w najróżniejszych miejscach.

Kolejna zwrotka traktuje o ewentualnych „materialnych” dowodach wdzięczności człowieka za stworzenie świata:
„Złota też, wiem, nie pragniesz, bo to wszytko Twoje,

strona:    1    2    3  

Zobacz inne artykuły:

Kochanowski Jan
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - interpretacja i analiza
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - wiadomości wstępne
O czym mówią „Treny” Kochanowskiego?
Motywy obecne w „Trenach” Kochanowskiego
Problematyka „Trenów” Kochanowskiego
Podział cyklu „Trenów” Kochanowskiego
Kompozycja i styl „Trenów” Kochanowskiego
Treny jako gatunek
„Treny” Kochanowskiego - geneza
Psalm 115 Non nobis, Domine, non nobis - analiza
Psalm 91 Kochanowskiego - analiza
Pieśń IX (Ks. 2) „Nie porzucaj nadzieje…” - analiza
Pieśni Kochanowskiego - problematyka
Pieśni Kochanowskiego – tematyka
Pieśni Kochanowskiego - kompozycja i styl
Pieśni – gatunek
Geneza „Pieśni” Kochanowskiego
Motywy we fraszkach Kochanowskiego
Problematyka fraszek Kochanowskiego
Tematyka fraszek Kochanowskiego
Fraszka – gatunek
Fraszki Kochanowskiego - geneza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - analiza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - interpretacja
Tren I (Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe...)
Treny - geneza, treść i konstrukcja
Pieśń o spustoszeniu Podola (Pieśń V) - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - wiadomości wstępne
O doktorze Hiszpanie - interpretacja i analiza
O Miłości - interpretacja i analiza
O kaznodziei - interpretacja i analiza
Raki - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - wiadomości wstępne
Na swoje księgi - interpretacja i analiza
Do gór i lasów - interpretacja i analiza
O żywocie ludzkim (Fraszki to wszytko) - interpretacja i analiza
Na zdrowie - analiza i interpretacja
Człowiek Boże igrzysko - interpretacja
Na dom w Czarnolesie - interpretacja i analiza
Na dom w Czarnolesie - kontekst
Wieczna Myśli (O żywocie ludzkim) - interpretacja i analiza
Na lipę - interpretacja i analiza
Na lipę - kontekst
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - interpretacja
Tren XIX (albo Sen)
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - analiza
Tren XVIII (My, nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje...)
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - kontekst
Tren XI (Fraszka cnota! - powiedział Brutus porażony...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - analiza
Tren X (Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - interpretacja
Tren IX (Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze!...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - kontekst
Tren VIII (Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim...)
Miło szaleć, kiedy czas po temu... (Pieśń XX) - interepretacja i analiza
Tren VII (Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory...)
Tren IV (Zgwałciłaś, niepobożna śmierci, oczy moje...)

Sęp-Szarzyński Mikołaj
Sonet III. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem - interpretacja i analiza
Sonet I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego - interpretacja i analiza
Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - kontekst

Inne
Pieśni Kochanowskiego - wybrane motywy



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies