Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Renesans

Pieśń świętojańska o Sobótce - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marlga

Będzie mi go żal czas długi;
Bo mię za raz pobrać dano,
Czego mi czynić nie miano”.

Zakończenie pieśni Panny VIII jest ponownym zwróceniem się do wołu i podkreśleniem niezmienności i sielankowości wiejskiego krajobrazu:
„Pracowite woły moje,
Wam płyną te chłodne zdroje;
Wam kwitnie łąka zielona,
Kosą nigdy nie sieczona!”.

Kolejna część „Pieśni świętojańskie o Sobótce” jest autorstwa Panny IX. Zajmująca wiele strof opowieść zaczyna się dramatycznym wyznaniem o skrywanym głęboko żalu, wywołującym nieustanny płacz:
„Ja spiewam, a żal zakryty
Mnoży we mnie płacz obfity.
Spiewa więzień okowany
Tając na czas wnętrznej rany”.

Bohaterka porównuje się do więźnia, do osoby zranionej wewnętrznie, czyli zapewne psychicznie. W kolejnej części zamiast motywu człowieka pozbawionego wolności pojawia się postać „żeglarza”, którego nagły podmuch wiatru zmiata z wyznaczonego kursu:
„Spiewa żeglarz w cudze strony
Nagłym wiatrem zaniesiony”.

Po więźniu i marynarzu Panna IX porównuje się do ubogiego oracza, śpiewającego mimo wyczerpującej pracy ponad siły („I oracz ubogi spiewa, / Choć od pracej aż omdlewa”), do śpiewającego słowika, którego serce „boli” na wspomnienie dawnej krzywdy.

Po wprowadzeniu tych cierpiących postaci bohaterka rozpoczyna opowieść o pewnej pięknej dziewce, która „między ludźmi żyła” i z powodu swej urody wywoływała ich zawiść i złość. Gdy pewnego dnia szwagier miał ją odprowadzić do swej żony, „Zły a niewierny (…) Zbójca” wywiódł niczego nieświadomą dziewczyną w „leśne cienie”. Dalsze wypadki przypominają raczej sceny z horroru, niż z renesansowej pieśni:
„Próznoś jej język urzynał,
Bo wszytko, coś z nią poczynał,
Krwią na rąbku wypisała
I smutnej siestrze posłała”.

Torturowanej dziewczynie udało się poinformować siostrę o czynie jej męża, nie istniała wymówka, którą mógłby wytłumaczyć motywacje swego zbrodniczego działania, o czym doskonale zdaje sobie sprawę relacjonująca całą opowieść Panna IX. W pewnym momencie zwraca się ona bezpośrednio do mordercy:
„Nie wymyślaj przyczyn sobie,
Pewnać już sprawa o tobie;
Nie składaj nic na źwierz chciwy,
Umysł twój krzyw niecnotliwy”.
Panna zaprasza do stołu „króla” deklarując, iż nakarmi go wszystkim tym, czego zapragnie. Podczas gdy on, nieświadomy spożywanych potraw chwyta je łapczywie, gospodyni w milczeniu przygląda się łakomczuchowi, uśmiechając się po kryjomu:
„Nie wiesz, królu, nie wiesz, jaki
Obiad i co za przysmaki
Na twym stole; ach, łakomy,
Swe ciało jesz, niewiadomy!”.

Po sytej uczcie na stole pojawia się...ludzka głowa, wywołując przerażenie zebranych:
„Temu czasza z rąk wypadła,
Język zmilknął, a twarz zbladła”.

Nagle głos zabrała żona króla, wyjaśniając obecność części ludzkiego ciała na biesiadnym stole:
„Coć się zdadzą te potrawy?
To za twą niecnotę tobie,
Zdrajca mój, synowski grobie!”.

Na te demaskujące postępowanie męża słowa mężczyzna zerwał się z miejsca i, gdy już chciał dopaść swą żonę, zamienił się w jaskółkę i „Oknem, łając, poleciał”. Podobny los spotkał kobietę, z tą różnicą jednak, iż przeobraziła się w słowika:
„A ona niewinna córa
Obrosła w słowicze pióra;
I dziś wdzięcznym głosem cieszy,
Kto się kolwiek w drogę śpieszy”.

Przedostania strofa pieśni Panny IX są wychwaleniem Boskiego dzieła, a dokładnie różnorodności innych kultur i cywilizacji, szerokiego wachlarza ludzkich zachowań, dyferencjacji zwyczajów:
„Chwała Bogu, że te kraje

strona:    1    2    3    4    5    6    7    8    9    10    11  

Zobacz inne artykuły:

Kochanowski Jan
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - interpretacja i analiza
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - wiadomości wstępne
O czym mówią „Treny” Kochanowskiego?
Motywy obecne w „Trenach” Kochanowskiego
Problematyka „Trenów” Kochanowskiego
Podział cyklu „Trenów” Kochanowskiego
Kompozycja i styl „Trenów” Kochanowskiego
Treny jako gatunek
„Treny” Kochanowskiego - geneza
Psalm 115 Non nobis, Domine, non nobis - analiza
Psalm 91 Kochanowskiego - analiza
Pieśń IX (Ks. 2) „Nie porzucaj nadzieje…” - analiza
Pieśni Kochanowskiego - problematyka
Pieśni Kochanowskiego – tematyka
Pieśni Kochanowskiego - kompozycja i styl
Pieśni – gatunek
Geneza „Pieśni” Kochanowskiego
Motywy we fraszkach Kochanowskiego
Problematyka fraszek Kochanowskiego
Tematyka fraszek Kochanowskiego
Fraszka – gatunek
Fraszki Kochanowskiego - geneza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - analiza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - interpretacja
Tren VII (Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory...)
Tren IV (Zgwałciłaś, niepobożna śmierci, oczy moje...)
Tren I (Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe...)
Treny - geneza, treść i konstrukcja
Pieśń o spustoszeniu Podola (Pieśń V) - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - wiadomości wstępne
O doktorze Hiszpanie - interpretacja i analiza
O Miłości - interpretacja i analiza
O kaznodziei - interpretacja i analiza
Raki - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - wiadomości wstępne
Na swoje księgi - interpretacja i analiza
Do gór i lasów - interpretacja i analiza
O żywocie ludzkim (Fraszki to wszytko) - interpretacja i analiza
Na zdrowie - analiza i interpretacja
Na dom w Czarnolesie - interpretacja i analiza
Człowiek Boże igrzysko - interpretacja
Na dom w Czarnolesie - kontekst
Wieczna Myśli (O żywocie ludzkim) - interpretacja i analiza
Na lipę - interpretacja i analiza
Na lipę - kontekst
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - interpretacja
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - analiza
Tren XIX (albo Sen)
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - kontekst
Tren XVIII (My, nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - analiza
Tren XI (Fraszka cnota! - powiedział Brutus porażony...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - interpretacja
Tren X (Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - kontekst
Tren IX (Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze!...)
Miło szaleć, kiedy czas po temu... (Pieśń XX) - interepretacja i analiza
Tren VIII (Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim...)

Sęp-Szarzyński Mikołaj
Sonet III. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem - interpretacja i analiza
Sonet I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego - interpretacja i analiza
Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - kontekst

Inne
Pieśni Kochanowskiego - wybrane motywy



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies