Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Renesans

Pieśń świętojańska o Sobótce - interpretacja i analiza

Autor: Karolina Marlga

Niosą insze obyczaje,
Ani w Polszcze jako żywy
Zjawiły się takie dziwy”.

Panna X poświęca swoją pieśń, podobnie jak kilka jej poprzedniczek, ukochanemu. Oblubieniec nie jest jednak źródłem pozytywnych uczuć, jest wręcz przeciwnie, bohaterka wiele razy z jego powodu wylewała łzy i narzekała:
„Owa u ciebie, mój miły,
Me prośby ważne nie były;
Próznom ja łzy wylewała
I żałosnie narzekała”.

W dalszych strofach Panna podaje dokładne przykłady zdarzeń, gdy chłopak nie liczył się z jej zdaniem czy prośbami. Choć chciała dzielić z nim każdą chwilę on wolał jechać „w drogę”, którą okazuje się być jakaś wojenna wyprawa (zostaje to wyjaśnione w kolejnym czterowierszu). Z tego powodu, porzucona i tęskniąca, dziewczyna jest nieszczęśliwa i rozżalona:
„Przedsięś ty w swą drogę jechał,
A mnieś, nieszczęsnej, zaniechał
W ciężkim żalu, w którym muszę
Wiecznie trapić moję duszę”.

Autorka pieśni nie rozumie motywacji, kierującej ukochanym. Nie może pojąć, dlaczego wolał wyruszyć na niebezpieczne pole bitwy, niż zostać z nią:
„Jakie ludzkie głupie sprawy:
Szukać śmierci przez bój krwawy!
A ona i tak człowieczy
Upad ma na dobrej pieczy”.

Jeśli byłaby taka możliwość, zakochana bohaterka bez wahania przywdziałaby zbroję i stanęła obok walczącego oblubieńca, ramię w ramię. Niestety, XVI-wieczne realia były bardzo jasne, mężczyźni jechali na wojnę, tęskniące kobiety zajmowały się domem. Panna jest tego świadoma, dlatego jej największą prośbą do ukochanego jest to, aby wrócił cały i zdrowy, wtedy ona odzyska radość i największe życiowe szczęście:
„Jednak ty tak chciej być śmiałym,
Jakoby się wrócił całym;
A nie daj umrzeć mnie, smutnej,
W płaczu i w trosce okrutnej.

A wiarę, coś mi ślubował,
Pomni, abyś przy tym chował;
Tę mi przynieś a sam siebie;
Dalej nie chcę nic od ciebie!”.
Jedyną rzeczą, na której zależy dziewczynie, jest powrót ślubującego jej jeszcze niedawną wierność chłopaka.

Część autorstwa Panny XI rozpoczyna się od apostrofy do skrzypka, aby zagrał dramatycznie, bez zbędnego myślenia, tworząc w ten sposób tło do opowieści o Dorocie, dziewczynie pięknej i wzbudzającej zachwyt każdego, kto tylko na nią spojrzy:
„Nieprzepłacona Doroto,
Co między pieniędzmi złoto,
Co miesiąc między gwiazdami,
Toś ty jest między dziewkami!”.

Jej fryzura jest misternie ułożona, niczym listki brzozy:
„Twoja kosa rozczosana
Jako brzoza przyodziana”.

Twarz przypomina pod względem barwy cery czy blasku ust:
„(...) kwiatki mieszane
Lelijowe i różane”.

Nos jest niczym „sznur upleciony” - mocno zarysowany, albo długi i wąski. Z kolei czoło to „marmór gładzony”, brwi: „wyniosłe i czarnawe”, oczy „dwa węgla prawe”, usta mają barwę koralową, a zęby są białe, niczym perły. Poza tym Dorota jest posiadaczką „pełnej” i „okazałej” szyi, „jawnych”, wyraźnie zarysowanych piersi oraz białych dłoni.

Autorka opisu pięknej Doroty wyznaje, że nawet słuchanie głosu tej niewiasty jest porównywalne z właściwymi wiośnie uczuciami rozkwitania:
„Serce mi zakwitnie prawie
Przy twej przyjemnej rozprawie”.

Moment pocałunku wywołuje wrażenie słodkości w ustach:
„A kiedy cię pocałuję,
Trzy dni w gębie cukier czuję”.

Dorota jest mistrzynią w tańcu, w czasie którego ukazuje się jej uległa osobowość, najbardziej poszukiwana w XVI-wiecznych kandydatkach na żony:
„W tańcuś jak jedna bogini,
A co cię skutniejszą czyni:

strona:    1    2    3    4    5    6    7    8    9    10    11  

Zobacz inne artykuły:

Kochanowski Jan
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - interpretacja i analiza
Czego chcesz od nas, Panie (Pieśń XXV) - wiadomości wstępne
O czym mówią „Treny” Kochanowskiego?
Motywy obecne w „Trenach” Kochanowskiego
Problematyka „Trenów” Kochanowskiego
Podział cyklu „Trenów” Kochanowskiego
Kompozycja i styl „Trenów” Kochanowskiego
Treny jako gatunek
„Treny” Kochanowskiego - geneza
Psalm 115 Non nobis, Domine, non nobis - analiza
Psalm 91 Kochanowskiego - analiza
Pieśń IX (Ks. 2) „Nie porzucaj nadzieje…” - analiza
Pieśni Kochanowskiego - problematyka
Pieśni Kochanowskiego – tematyka
Pieśni Kochanowskiego - kompozycja i styl
Pieśni – gatunek
Geneza „Pieśni” Kochanowskiego
Motywy we fraszkach Kochanowskiego
Problematyka fraszek Kochanowskiego
Tematyka fraszek Kochanowskiego
Fraszka – gatunek
Fraszki Kochanowskiego - geneza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - analiza
Chcemy sobie być radzi (Pieśń IX) - interpretacja
Tren VII (Nieszczęsne ochędóstwo, żałosne ubiory...)
Tren IV (Zgwałciłaś, niepobożna śmierci, oczy moje...)
Tren I (Wszytki płacze, wszytki łzy Heraklitowe...)
Treny - geneza, treść i konstrukcja
Pieśń o spustoszeniu Podola (Pieśń V) - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - interpretacja i analiza
Pieśń świętojańska o Sobótce - wiadomości wstępne
O doktorze Hiszpanie - interpretacja i analiza
O Miłości - interpretacja i analiza
O kaznodziei - interpretacja i analiza
Raki - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - interpretacja i analiza
Do fraszek (Fraszki moje) - wiadomości wstępne
Na swoje księgi - interpretacja i analiza
Do gór i lasów - interpretacja i analiza
O żywocie ludzkim (Fraszki to wszytko) - interpretacja i analiza
Na zdrowie - analiza i interpretacja
Na dom w Czarnolesie - interpretacja i analiza
Człowiek Boże igrzysko - interpretacja
Na dom w Czarnolesie - kontekst
Wieczna Myśli (O żywocie ludzkim) - interpretacja i analiza
Na lipę - interpretacja i analiza
Na lipę - kontekst
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - interpretacja
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - analiza
Tren XIX (albo Sen)
Jest kto, co by wzgardziwszy... (Pieśń XIX) - kontekst
Tren XVIII (My, nieposłuszne, Panie, dzieci Twoje...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - analiza
Tren XI (Fraszka cnota! - powiedział Brutus porażony...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - interpretacja
Tren X (Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?...)
Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony... (Pieśń XXIV) - kontekst
Tren IX (Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze!...)
Miło szaleć, kiedy czas po temu... (Pieśń XX) - interepretacja i analiza
Tren VIII (Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim...)

Sęp-Szarzyński Mikołaj
Sonet III. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem - interpretacja i analiza
Sonet I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego - interpretacja i analiza
Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - interpretacja i analiza
Epitafium Rzymowi - kontekst

Inne
Pieśni Kochanowskiego - wybrane motywy



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies