Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Renesans
Treścią zbioru jest nie tylko żal z powodu utraty dziecka. W poszczególnych trenach przewijają się takie motywy i wątki, jak zrujnowanie ideałów człowieka renesansowego, kryzys światopoglądowy i próby jego przezwyciężenia przez światłego humanistę, zwątpienie w Boską Opatrzność, gniew i poszukiwanie sensu w tragizmie sytuacji. Ostatni wiersz – „Tren XIX”, noszący także tytuł „Sen”, przynosi na szczęście poecie spokój i równowagę duchową.
Konstrukcja cyklu ma charakter renesansowy. Nie oznacza to jednak, iż Kochanowski pozostał całkowicie wierny zasadom poetyki wyznaczonej przez starożytne tendencje. Jest wręcz przeciwnie – poeta bohaterem trenu jako pierwszy w Polsce uczynił małe dziecko. Do tej pory ten typ utworów można było poświęcać jedynie ludziom zasłużonym i powszechnie znanym (persona gravis), wybitnym postaciom – bohaterom, królom, wielkim filozofom.
Pełną definicję trenu przynosi wpis zamieszczony w „Słowniku terminów literackich” Stanisława Jaworskiego: „Utwór poetycki o tonie elegijnym i żałobnym charakterze, poświęcony wspomnieniu osoby zmarłej, rozpamiętywaniu jej zalet i uczynków. Gatunek ten powstał już w antyku, tworzyli w nim m.in. Owidiusz i Pindar. Łączono go wtedy z dostojnymi osobami – królami, mędrcami, bohaterami, na cześć których go wykonywano. Do literatury polskiej wprowadził go Kochanowski, tworząc swój cykl trenów poświęconych zmarłej córce – Urszuli. Wśród kontynuatorów Kochanowskiego znaleźć można Kniaźnina, Słowackiego czy Broniewskiego”.
Bohaterką „Trenów” nie jest tylko zmarła córka Kochanowskiego Urszulka – pierwszy dziecięcy bohater w historii polskiej literatury. W ciągu 19 wierszy na pierwszy plan wychodzą także sam poeta – cierpiący z powodu śmierci dziecka oraz utraty wiary w Boga, w filozofię, w sztukę oraz jego przewodnik po świecie filozofii Cyceron.
Poświęcenie „Trenów” zmarłemu dziecku nie zaprzepaszcza tezy o występowaniu w cyklu Kochanowskiego antycznych wyznaczników gatunku, jakimi są następujące po sobie:
Podobne etapy widać w zamkniętych w spójną całość 19 wierszach renesansowego humanisty, które można odczytywać także jako oddzielnie, samodzielne liryki. Pierwszy wyznacznik klasycznego trenu, czyli pochwałę cnót zmarłego widać w dwóch otwierających zbiór wierszach, w których poeta przedstawia odbiorcy sylwetkę zmarłej córeczki, wspomina jej ogromną inteligencję, życzliwość, ciekawość świata. Kolejne treny są dowodem rozpaczy ojca po stracie dziecka. Kulminacją cierpienia są utwory o numerach „IX” i „X”, gdzie Kochanowski otwarcie buntuje się przeciwko boskiemu planowi, wątpi w sens życia, w istnienie Boga. Zamykające zbiór „Treny” to z kolei przykład wygasania rozpaczy, żalu zamieniającego się w stopniowe pogodzenie z losem.Treny - geneza, treść i konstrukcja
Autor: Karolina MarlgaTreścią zbioru jest nie tylko żal z powodu utraty dziecka. W poszczególnych trenach przewijają się takie motywy i wątki, jak zrujnowanie ideałów człowieka renesansowego, kryzys światopoglądowy i próby jego przezwyciężenia przez światłego humanistę, zwątpienie w Boską Opatrzność, gniew i poszukiwanie sensu w tragizmie sytuacji. Ostatni wiersz – „Tren XIX”, noszący także tytuł „Sen”, przynosi na szczęście poecie spokój i równowagę duchową.
Konstrukcja cyklu ma charakter renesansowy. Nie oznacza to jednak, iż Kochanowski pozostał całkowicie wierny zasadom poetyki wyznaczonej przez starożytne tendencje. Jest wręcz przeciwnie – poeta bohaterem trenu jako pierwszy w Polsce uczynił małe dziecko. Do tej pory ten typ utworów można było poświęcać jedynie ludziom zasłużonym i powszechnie znanym (persona gravis), wybitnym postaciom – bohaterom, królom, wielkim filozofom.
Pełną definicję trenu przynosi wpis zamieszczony w „Słowniku terminów literackich” Stanisława Jaworskiego: „Utwór poetycki o tonie elegijnym i żałobnym charakterze, poświęcony wspomnieniu osoby zmarłej, rozpamiętywaniu jej zalet i uczynków. Gatunek ten powstał już w antyku, tworzyli w nim m.in. Owidiusz i Pindar. Łączono go wtedy z dostojnymi osobami – królami, mędrcami, bohaterami, na cześć których go wykonywano. Do literatury polskiej wprowadził go Kochanowski, tworząc swój cykl trenów poświęconych zmarłej córce – Urszuli. Wśród kontynuatorów Kochanowskiego znaleźć można Kniaźnina, Słowackiego czy Broniewskiego”.
Bohaterką „Trenów” nie jest tylko zmarła córka Kochanowskiego Urszulka – pierwszy dziecięcy bohater w historii polskiej literatury. W ciągu 19 wierszy na pierwszy plan wychodzą także sam poeta – cierpiący z powodu śmierci dziecka oraz utraty wiary w Boga, w filozofię, w sztukę oraz jego przewodnik po świecie filozofii Cyceron.
Poświęcenie „Trenów” zmarłemu dziecku nie zaprzepaszcza tezy o występowaniu w cyklu Kochanowskiego antycznych wyznaczników gatunku, jakimi są następujące po sobie:
- Pochwała cnót zmarłego;
- Ubolewanie nad wielkością straty;
- Żal po śmierci;
- Pocieszenie;
- Pouczenie.
O mistrzostwie formy Kochanowskiego czytamy w opracowaniu Farenta: „Każdy z Trenów posługuje się odrębnymi, właściwymi tylko sobie sposobami obrazowania, zespołami poetyckich tropów, zachowując też odrębność strukturalną (wersyfikacja, układ rymów, system zestrojów akcentowych). Zarazem jednak Treny mają cechy zwartego, zamkniętego poematu, w którym poszczególne wątki, obrazy i refleksje rozwijane są przez poetę, tworząc wyraźny, linearny porządek można mówić wręcz o ewolucji postawy Kochanowskiego, o stopniowym wyciszaniu emocji i coraz silniej dochodzącym do głosu pierwiastku racjonalnym. Dopiero znajomość całego cyklu pozwala w pełni zrozumieć przesłanie poetyckie, sens, wymowę dzieła, dojrzewanie filozoficznej postawy Kochanowskiego” (T. Farent, dz. cyt.).
strona: 1 2 3
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies