Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Dziady

Spór światopoglądowy – polemika Gustawa – romantyka z Księdzem – racjonalistą

Autor: Dorota Blednicka

Z liryczno – emocjonalnego monologu Gustawa – nieszczęśliwego kochanka wyłania się także inne oblicze – polemisty wobec racjonalnych poglądów Księdza. Cierpiący Gustaw jest również obrońcą romantycznych ideałów, spirytualizmu i dziwów natury, które nie są znane filozofom.

Jako człowiek zmarły posiadł dar przenikania tajemnic bytu, których nie może dostrzec „mędrca oko”. Atakuje argumenty Księdza, który stara się wyjaśnić każdy cud. Gustaw jest zajadłym i namiętnym polemistą, niepotrafiącym się pogodzić z poglądami zdroworozsądkowego Księdza. Historia młodzieńca zaprzecza teoriom mędrców, którzy radzili pogodzić się z życiem i wyrokami losu. Gustaw uosabia emocjonalną wrażliwość młodego pokolenia. Jest człowiekiem nieszczęśliwym i pogrążonym we wspomnieniach. Zarzuca Księdzu brak zainteresowania tym, co się dzieje na świecie, tym, że narody upadają, a on gnuśnieje w „błogosławionym, małym domku” wśród dzieci. Według Gustawa Ksiądz myśli wyłącznie o boskiej chwale, skupiając się wyłącznie na swoich obowiązkach. Przez swój skostniały sposób postrzegania świata ma „serce skamieniałe na głosy duszy”. Gustaw obwinia swego dawnego nauczyciela, że to on nauczył go czytać i pokazał mu książki, które zniszczyły jego normalne postrzeganie świata. Jest również gorliwym obrońcą prastarego obrzędu Dziadów, w którym widzi pomoc dla udręczonych dusz czyśćcowych.

Ksiądz nie rozumie cierpienia Gustawa, który rozpacza po stracie ukochanej, choć ona nadal żyje. Stracił rodziców, dwoje dzieci i małżonkę, lecz potrafił się z tym pogodzić, gdyż było to najwyraźniej wolą Boga. Miłość ucznia jest dla niego czymś niepojętym. Według Księdza człowiek został stworzony nie dla łez i śmiechu, ale dla dobra innych ludzi. Próbuje w racjonalny sposób szukać wyjaśnienia dla gasnących nieoczekiwanie świec. Uważa Gustawa za szaleńca i nieszczęśnika, który dobrowolnie skazał się na przeżywane udręki. Dla niego Dziady są jedynie zabobonem, z którym należy walczyć.

Ostatecznie Gustaw jako polemista odnosi zwycięstwo nad Księdzem. Przebija się sztyletem, lecz nie umiera. Z kantorka słychać tajemniczy głos, który jest prawdopodobnie głosem pokutującej duszy. Te niezwykłe zjawiska sprawiają, że załamują się zdroworozsądkowe zasady, które dla Księdza stanowiły wykładnik praw rządzących światem.

Szybki test:

W polemice księdza z Gustawem w IV cz. „Dziadów”:
a) wygrywają odwieczne prawdy
b) wygrywają przekonania księdza
c) nikt nie odnosi zwycięstwa
d) ostatecznie wygrywa Gustaw
Rozwiązanie

Dla księdza z IV cz. „Dziadów” obrzęd Dziadów jest:
a) grzechem
b) wymysłem szatana
c) zabobonem
d) zaślepieniem
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

Dziady cz. I

„Dziady” cz. I - streszczenie szczegółowe

Dziady cz. II

„Dziady”cz. II - streszczenie szczegółowe „Dziady” cz. II - krótkie streszczenie Czas i miejsce akcji oraz wątki w „Dziadach cz. II” Geneza II cz. „Dziadów” Ludowość w „Dziadach cz. II” „Dziady” cz. II - charakterystyka postaci Wymień opisane w przedmowie fakty dotyczące obrzędu dziadów, które mają odzwierciedlenie w tekście dramatu Adama Mickiewicza Rodzaje duchów w „Dziadach” cz. II „Dziady cz. II” jako synteza dramatu romantycznego i antycznego Obrzęd dziadów i jego funkcja w dramacie Prawdy moralne w II cz. „Dziadów” Kompozycja i styl „Dziadów” cz. II Cechy II cz. „Dziadów” jako dramatu romantycznego Przebieg obrzędu „Dziadów” w punktach Najważniejsze problemy II cz. Dziadów” Plan wydarzeń „Dziadów cz. II” Wina, kara i sposób odkupienia w „Dziadach” cz. II Tematyka II cz. „Dziadów” Znaczenie tytułu dramatu „Dziady”? Znaczenie motta w „Dziadach” cz. II Kim była ostatnia zjawa z „Dziadów” Adama Mickiewicza? Charakterystyka pasterki Zosi w „Dziadach” cz. II Motywy w „Dziadach” cz. II Na czym polegał obrzęd „Dziadów”

Dziady cz. III

„Dziady” cz. III - streszczenie szczegółowe Czas i miejsce akcji oraz wątki w III cz. „Dziadów” „Dziady” jako dramat romantyczny „Wielka Improwizacja” - monolog wygłoszony przez Konrada Okoliczności powstania „Dziadów" cz. III Mesjanizm „Dziadów” cz. III Tematyka „Dziadów” cz. III „Polska – Chrystusem narodów” czy „Polska – Winkelriedem narodów” – dwie koncepcje mesjanizmu „Dziady” cz. III jako dramat romantyczny i arcydramat polski Interpretacja Wielkiej Improwizacji Martyrologia narodu polskiego w III cz. „Dziadów” Struktura i konstrukcja świata przedstawionego W III części „Dziadów” Obraz społeczeństwa polskiego w III cz. „Dziadów” Postawa Konrada wobec Boga w „Wielkiej Improwizacji” Historia Rollisona Historia Cichowskiego Interpretacja Małej Improwizacji Obraz społeczeństwa rosyjskiego w III cz. „Dziadów” Motyw Polaków w III cz. „Dziadów” Interpretacja Widzenia Księdza Piotra Widzenie Ewy – interpretacja sceny IV dramatu Sens przemiany głównego bohatera dziadów Gustawa w Konrada Plan wydarzeń III cz. „Dziadów” „Dziady” cz. III - charakterystyka postaci Scharakteryzuj grupę przy stoliku i grupę przy drzwiach ze sceny VII „Salon warszawski” Scharakteryzuj Konrada jako wieszcza Pani Rollison jako przykład matki-Polki „Pieśń zemsty” Konrada Motywy obecne w „Dziadach” cz. III

Dziady cz. IV

„Dziady” cz. IV - streszczenie szczegółowe Czas i miejsce akcji oraz wątki w IV cz. „Dziadów” Konrad jako romantyczny Prometeusz (bunt prometejski) Portret tragicznego kochanka i romantycznego bohatera z IV cz. Dziadów „Dziady cz. IV” - charakterystyka postaci Kompozycja i styl III cz. „Dziadów” Gustaw z IV cz. „Dziadów” jako bohater werterowski Biografia romantycznego kochanka, w IV cz. „Dziadów” „Dziady” cz. IV jako romantyczne studium miłości Spór światopoglądowy – polemika Gustawa – romantyka z Księdzem – racjonalistą Plan wydarzeń IV części „Dziadów”

Inne

Ballada „Upiór” - interpretacja Geneza „Dziadów” Mickiewicza Życiorys Adama Mickiewicza Motywy literackie w „Dziadach” Mickiewicza W jaki sposób Mickiewicz buduje nastrój w „Dziadach” Najważniejsze inscenizacje „Dziadów” Mickiewicz - kalendarium twórczości Życie i twórczość Adama Mickiewicza - kalendarium Opinie wybitnych o Mickiewiczu Najważniejsze cytaty „Dziadów” Czym różni się patriotyzm romantyczny od patriotyzmu współczesnego Bibliografia

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies