Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Sienkiewicza

Narracja i styl w „Janku Muzykancie”

Autor: Ewa Petniak

Narracja prowadzona jest z perspektywy trzecioosobowej i skoncentrowana na głównym bohaterze – małym Janku (narracja podmiotowa). Autor prezentuje krótką biografię dziecka, akcentując jego nieprzeciętną osobowość, wrażliwość i niezwykły talent. W tym celu kreśli liryczne, poetyckie szkice – epizody z życia bohatera: „Nie wiadomo skąd się to takie ulęgło, ale na jedną rzecz był tylko łapczywy, to jest na granie. (...) Ale chłopak nie do karczmy chodził, tylko pod karczmę. (...) Okna jarzyły się światłem, a każda belka w karczmie zdawała się drgać, śpiewać i grać także, a Janko słuchał!...”

Przedmiot pożądania Janka – skrzypce, dzięki właściwemu opisowi, nabierają niemal nadprzyrodzonej mocy, są „czarodziejskim” instrumentem: „Janko, przyczajony w łopuchach, patrzył już od dawna przez otwarte szerokie drzwi na cel wszystkich swych pożądań. Księżyc właśnie na niebie był pełny i wchodził ukośnie przez okno do kredensu, odbijając je w kształcie jasnego kwadratu na przeciwległej ścianie. Ale ten kwadrat zbliżał się powoli do skrzypiec i w końcu oświetlił je zupełnie. Wówczas w ciemnej głębi wydawało się, jakby od nich biła światłość srebrna; (...) Czy czary jakie, czy co?... Ale te skrzypce w jasności czasem zdawały się przybliżać, jakoby płynąc ku dziecku...”

Świat natury pełen jest magii, przyroda „żyje” i przemawia tajemniczymi głosami: „Tymczasem wiatr powiał; zaszumiały cicho drzewa, załopotały łopuchy, a Janek jakoby wyraźnie usłyszał: - Idź, Janku! w kredensie nie ma nikogo... idź, Janku!...” Dzięki takiej konstrukcji autor uzyskał efekty baśniowe. Skontrastował je z elementami realistycznymi obecnymi w opisach dziecięcej niedoli, także w relacji tragicznej śmieci chłopca: „W zimie siadywał za piecem i popłakiwał cicho z zimna, a czasem z głodu, gdy matula nie mieli co włożyć ani do pieca, ani do garnka; latem chodził w koszulinie przepasanej krajką, i w słomianym „kapalusie”, spod którego obdartej kani spoglądał, zadzierając jak ptak głowę do góry.”
Ponadto przyroda obrazuje stany emocjonalne chłopca: „Zarzechotały zaraz ogromnie żaby w stawie ogrodowym, jak gdyby przestraszone, ale potem ucichły. Słowik przestał pogwizdywać, łopuchy szemrać. Tymczasem Janek czołgał się cicho i ostrożnie, ale zaraz go strach ogarnął. (...) był jak dzikie zwierzątko w pułapce.”
Chwilę po wymierzeniu Jankowi kary, narrator ujawnia się, wyrażając niezadowolenie i litość:
„Biedne potrzaskane skrzypki!...
- Ej, głupi, zły Stachu! Któż tak dzieci bije? Toż to małe i słabe, i zawsze było ledwie żywe.”


Autor nie kryje swojej sympatii do małego „odmieńca”, artysty. Opisy tej postaci są tak skonstruowane, że także w czytelniku budzą sympatię i litość. Odbiorca nie potępia zachowania Janka, ale współczuje chłopcu, które pragnął jedynie spełnić swoje dziecięce marzenia. Wzrusza widok malca leżącego na łożu śmierci – Janek naiwnie wierzy, że w niebie dostanie od Boga wymarzony instrument. Agonia chłopca przywodzi na myśl ryciny świętych. Oto słoneczny promień rozpala wokół głowy dziecka złocistą aureolę: „(...) promień słońca wchodził przez szybę i oblewał jasnością złotą główkę dziecka i twarz, w której nie zostało kropli krwi.” Kiedy zgasł promień dziecięcego życia, „promień słoneczny odszedł także...”.

Śmierć bohatera następuje pośród „pulsującego” lata, gdy wokół śpiewają ptaki, dojrzewają owoce na drzewach, wracające z pól dziewczęta nucą wiejskie przyśpiewki, a od strugi dochodzi granie fujarek. Muzyka, która stanowiła sens życia chłopca, towarzyszy mu również w ostatnich chwilach ziemskiego żywota.

Dość niezwykłą biografia małego „muzyka” wieńczy apostrofa: „Pokój ci, Janku!”. Po niej następuje krótki epilog podejmujący kwestię poszukiwania „talentów” za granicą. Ten niewielki fragment przypomina, że jeden z przykładowych „talentów” został „pogrzebany” i zaprzepaszczony: „Nad Jankiem szumiały brzozy”.

strona:    1    2  

Zobacz inne artykuły:

„Bartek Zwycięzca”
„Bartek Zwycięzca” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Bartka Słowika
Czas i miejsce akcji „Bartka Zwycięzcy”
Interpretacja tytułu – „Bartek Zwycięzca”
Geneza „Bartka Zwycięzcy”
Problematyka „Bartka Zwycięzcy”
Narracja i styl w noweli „Bartek Zwycięzca”
Kompozycja „Bartka Zwycięzcy”
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Bartka Zwycięzcy”
Plan wydarzeń „Bartka Zwycięzcy”
Motywy literackie w noweli „Bartek Zwycięzca”
Najważniejsze cytaty z noweli „Bartek Zwycięzca”

„Janko Muzykant”
„Janko Muzykant” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Janka Muzykanta
Czas i miejsce akcji „Janka Muzykanta”
Problematyka „Janka Muzykanta”
Geneza „Janka Muzykanta”
Znaczenie tytułu noweli „Janko Muzykant”
Kompozycja „Janka Muzykanta”
Narracja i styl w „Janku Muzykancie”
Plan wydarzeń „Janka Muzykanta”
Motywy literackie w „Janku Muzykancie”
Ekranizacja „Janka Muzykanta”
Najważniejsze cytaty z „Janka Muzykanta”

„Latarnik”
„Latarnik” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Skawińskiego – „Odyseusza – emigranta”
Czas i miejsce akcji „Latarnika”
Geneza „Latarnika”
Skawiński - dzieje głównego bohatera
Wyjaśnienie tytułu noweli „Latarnik”
Problematyka „Latarnika”
Plan wydarzeń „Latarnika”
Konstrukcja i narracja „Latarnika”

„Sachem”
„Sachem” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Sachema
Czas i miejsce akcji noweli „Sachem”
Wyjaśnienie tytułu „Sachem”
Geneza noweli „Sachem”
Konstrukcja noweli „Sachem”
Pozostali bohaterowie noweli „Sachem”
Plan zdarzeń noweli „Sachem”
Motywy literackie w „Sachemie”
Najważniejsze cytaty noweli „Sachem”

„Szkice węglem”
„Szkice węglem” – streszczenie szczegółowe
Czas i miejsce akcji noweli „Szkice węglem”
Problematyka „Szkiców węglem”
Geneza „Szkiców węglem”
Charakterystyka Wawrzona Rzepy
Charakterystyka Marii Rzepowej
Charakterystyka Zołzikiewicza
Narracja i styl w noweli „Szkice węglem”
Konstrukcja „Szkiców węglem”
Interpretacja tytułu – „Szkice węglem”
Pozostali bohaterowie „Szkiców węglem”
Motywy literackie w noweli „Szkice węglem”
Plan wydarzeń noweli „Szkice węglem”
Ekranizacja „Szkiców węglem”
Najważniejsze cytaty z noweli „Szkice węglem”

„Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
„Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Michasia
Czas i miejsce akcji „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Problematyka „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Geneza „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Narracja w noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Kompozycja i styl noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Wyjaśnienie tytułu „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Charakterystyka pozostałych bohaterów noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Plan wydarzeń noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Motywy literackie w noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Najważniejsze cytaty z noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”

Inne
Henryk Sienkiewicz - biografia
Nowelistyka Henryka Sienkiewicza
Twórczość Sienkiewicza
Kalendarium życia Henryka Sienkiewicza
O Sienkiewiczu powiedzieli...
Sienkiewicz - ciekawostki
Nowela jako gatunek. Wyznaczniki
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies