Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Sienkiewicza
Akcja noweli toczy się w czasach współczesnych Sienkiewiczowi - w II połowie XIX wieku. Wskazują na to pojawiające się w tekście aluzje historyczne – wspomnienie powstania styczniowego (1863 – 1864) obecne w biografii bohaterów noweli – Zołzikiewicza i Rzepy: „Kazali Rzepie wozić wtedy w czasie zawieruchy jakieś papiery, to i woził.” Samorządy wiejskie na terenie zaboru rosyjskiego powstawały po 1863 roku, gdy dokonała się już reforma uwłaszczeniowa. Ustawę o sądach gminnych władze carskie wydały w lipcu 1876 roku. Niniejsze fakty wyznaczają czas akcji.
Barania Głowa to wieś w powiecie osłowickim, oddalona od Osłowic o „opętane” trzy mile, które Maria Rzepowa musi pokonać piechotą, udając się do miasta. Barania Głowa podobnie jak Osłowice to miejscowości fikcyjne. Ich nazwy wskazują raczej na „przymioty” umysłowe mieszkańców oraz elity rządzącej: wójta Buraka oraz pisarza Zołzikiewicza. We wsi znajduje się karczma prowadzona przez Żyda Szmula, gdzie spotykają się okoliczni chłopi. Tutaj rozmawiają, toczą polityczne „debaty” i popijają arak. W Baraniej Głowie mieści się także plebania i kościół. Można stąd dojechać do Małych Postępowic, których dzierżawcą jest pan Floss, nietypowy ziemianin, swego czasu uczestnik obrad sądów gminnych. Wieś wygląda raczej na zaniedbaną i „niecywilizowaną”. Lokalne władze zabiegają o własne interesy i nie w smak im wydawanie pieniędzy na budowę gościńca wiodącego do Osłowic. Taniej przecież jeździć przez łąkę pana Skorabiewskiego. Nieopodal chałupy Rzepów świnie taplają się w błotnistej kałuży. „(...) doszli do wielkiej kałuży, w której leżało kilka świń,>. Żeby tę kałużę obejść, potrzeba było przejść koło chaty Rzepowej;” ,
We wsi nie ma szkoły, jedynym „poetycznym” miejscem jest ładny domek „pokryty dzikim winem i patrzący tylnymi oknami na staw.”
„To była dawniej ochrona. Tu wiejskie dzieci uczyły się czytać, gdy rodzice byli w polu. (...) Teraz tam stoją beczki z okowitą (wódką). Teraz sąsiadujemy tylko z naszymi chłopami, starając się nie mieć żadnych z nimi stosunków.” – tłumaczy panna Jadwiga Skorabiewska swojemu kuzynowi Wiktorowi.
Obraz beczek z okowitą ustawionych w budynku dawnej ochronki to „najlepszy dowód ówczesnej praktyki ziemiaństwa, zrywającego otwarcie z ideą pracy u podstaw. Materialne interesy dworu pociągające za sobą konieczność „drobnych ustępstw” na rzecz władz carskich – oto rzeczywiste podłoże „nieinterwencji” szlachty ukazane w utworze Sienkiewicza. W takim kontekście podjęty „spór o zasady” stawał się, oczywiście, bezprzedmiotowy. Troska o dobro wsi musiała ustępować w praktyce trosce o dobre stosunki z pisarzem, gdyż od nich zależał przecież dobry byt pana Skorabiewskiego. Przedstawiona na tak szerokim tle tragedia chłopskiej rodziny uzyskała rangę oskarżenia o zasięgu przekraczającym obserwacje i wnioski ówczesnej literatury polskiej.” (A. Nofer – Ładyka, Henryk Sienkiewicz, Warszawa 1988) Czas i miejsce akcji noweli „Szkice węglem”
Autor: Ewa PetniakAkcja noweli toczy się w czasach współczesnych Sienkiewiczowi - w II połowie XIX wieku. Wskazują na to pojawiające się w tekście aluzje historyczne – wspomnienie powstania styczniowego (1863 – 1864) obecne w biografii bohaterów noweli – Zołzikiewicza i Rzepy: „Kazali Rzepie wozić wtedy w czasie zawieruchy jakieś papiery, to i woził.” Samorządy wiejskie na terenie zaboru rosyjskiego powstawały po 1863 roku, gdy dokonała się już reforma uwłaszczeniowa. Ustawę o sądach gminnych władze carskie wydały w lipcu 1876 roku. Niniejsze fakty wyznaczają czas akcji.
Barania Głowa to wieś w powiecie osłowickim, oddalona od Osłowic o „opętane” trzy mile, które Maria Rzepowa musi pokonać piechotą, udając się do miasta. Barania Głowa podobnie jak Osłowice to miejscowości fikcyjne. Ich nazwy wskazują raczej na „przymioty” umysłowe mieszkańców oraz elity rządzącej: wójta Buraka oraz pisarza Zołzikiewicza. We wsi znajduje się karczma prowadzona przez Żyda Szmula, gdzie spotykają się okoliczni chłopi. Tutaj rozmawiają, toczą polityczne „debaty” i popijają arak. W Baraniej Głowie mieści się także plebania i kościół. Można stąd dojechać do Małych Postępowic, których dzierżawcą jest pan Floss, nietypowy ziemianin, swego czasu uczestnik obrad sądów gminnych. Wieś wygląda raczej na zaniedbaną i „niecywilizowaną”. Lokalne władze zabiegają o własne interesy i nie w smak im wydawanie pieniędzy na budowę gościńca wiodącego do Osłowic. Taniej przecież jeździć przez łąkę pana Skorabiewskiego. Nieopodal chałupy Rzepów świnie taplają się w błotnistej kałuży. „(...) doszli do wielkiej kałuży, w której leżało kilka świń,
We wsi nie ma szkoły, jedynym „poetycznym” miejscem jest ładny domek „pokryty dzikim winem i patrzący tylnymi oknami na staw.”
„To była dawniej ochrona. Tu wiejskie dzieci uczyły się czytać, gdy rodzice byli w polu. (...) Teraz tam stoją beczki z okowitą (wódką). Teraz sąsiadujemy tylko z naszymi chłopami, starając się nie mieć żadnych z nimi stosunków.” – tłumaczy panna Jadwiga Skorabiewska swojemu kuzynowi Wiktorowi.
Z pewnością nie jest to zbyt miłe miejsce do życia, i choć nieprawdziwe, bo powstałe w wyobraźni autora, to jednak podobne do faktycznych prowincjonalnych miejsc, gdzie ludzie żyją codziennymi kłopotami, w zapomnieniu, skrzywdzeni obojętnością innych.
Szybki test:
Nowela „Szkice węglem” zawiera wspomnienie:a) powstania styczniowego i wojny prusko-austriackiej
b) powstania listopadowego i wojny prusko-włoskiej
c) powstania styczniowego i wojny prusko-francuskiej
d) powstania listopadowego i Wiosny Ludów
Rozwiązanie
Barania Głowa miejsce akcji noweli „Szkice węglem” podobnie jak Osłowice to miejscowości, których nazwy wskazują na:
a) nieznajomość geografii przez autora
b) tragizm ich mieszkańców
c) chęć zabawienia czytelnika
d) „przymioty” umysłowe mieszkańców
Rozwiązanie
"Ochrona" występująca w noweli „Szkice węglem”, to miejsce gdzie:
a) trzymano świnie
b) wiejskie dzieci uczyły się czytać
c) pito okowitę
d) zbierała się rada gminy
Rozwiązanie
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies