Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Sienkiewicza

Czas i miejsce akcji noweli „Szkice węglem”

Autor: Ewa Petniak

Akcja noweli toczy się w czasach współczesnych Sienkiewiczowi - w II połowie XIX wieku. Wskazują na to pojawiające się w tekście aluzje historyczne – wspomnienie powstania styczniowego (1863 – 1864) obecne w biografii bohaterów noweli – Zołzikiewicza i Rzepy: „Kazali Rzepie wozić wtedy w czasie zawieruchy jakieś papiery, to i woził.” Samorządy wiejskie na terenie zaboru rosyjskiego powstawały po 1863 roku, gdy dokonała się już reforma uwłaszczeniowa. Ustawę o sądach gminnych władze carskie wydały w lipcu 1876 roku. Niniejsze fakty wyznaczają czas akcji.

Barania Głowa to wieś w powiecie osłowickim, oddalona od Osłowic o „opętane” trzy mile, które Maria Rzepowa musi pokonać piechotą, udając się do miasta. Barania Głowa podobnie jak Osłowice to miejscowości fikcyjne. Ich nazwy wskazują raczej na „przymioty” umysłowe mieszkańców oraz elity rządzącej: wójta Buraka oraz pisarza Zołzikiewicza. We wsi znajduje się karczma prowadzona przez Żyda Szmula, gdzie spotykają się okoliczni chłopi. Tutaj rozmawiają, toczą polityczne „debaty” i popijają arak. W Baraniej Głowie mieści się także plebania i kościół. Można stąd dojechać do Małych Postępowic, których dzierżawcą jest pan Floss, nietypowy ziemianin, swego czasu uczestnik obrad sądów gminnych. Wieś wygląda raczej na zaniedbaną i „niecywilizowaną”. Lokalne władze zabiegają o własne interesy i nie w smak im wydawanie pieniędzy na budowę gościńca wiodącego do Osłowic. Taniej przecież jeździć przez łąkę pana Skorabiewskiego. Nieopodal chałupy Rzepów świnie taplają się w błotnistej kałuży. „(...) doszli do wielkiej kałuży, w której leżało kilka świń, >. Żeby tę kałużę obejść, potrzeba było przejść koło chaty Rzepowej;”,

We wsi nie ma szkoły, jedynym „poetycznym” miejscem jest ładny domek „pokryty dzikim winem i patrzący tylnymi oknami na staw.”
„To była dawniej ochrona. Tu wiejskie dzieci uczyły się czytać, gdy rodzice byli w polu. (...) Teraz tam stoją beczki z okowitą (wódką). Teraz sąsiadujemy tylko z naszymi chłopami, starając się nie mieć żadnych z nimi stosunków.”
– tłumaczy panna Jadwiga Skorabiewska swojemu kuzynowi Wiktorowi.
Obraz beczek z okowitą ustawionych w budynku dawnej ochronki to „najlepszy dowód ówczesnej praktyki ziemiaństwa, zrywającego otwarcie z ideą pracy u podstaw. Materialne interesy dworu pociągające za sobą konieczność „drobnych ustępstw” na rzecz władz carskich – oto rzeczywiste podłoże „nieinterwencji” szlachty ukazane w utworze Sienkiewicza. W takim kontekście podjęty „spór o zasady” stawał się, oczywiście, bezprzedmiotowy. Troska o dobro wsi musiała ustępować w praktyce trosce o dobre stosunki z pisarzem, gdyż od nich zależał przecież dobry byt pana Skorabiewskiego. Przedstawiona na tak szerokim tle tragedia chłopskiej rodziny uzyskała rangę oskarżenia o zasięgu przekraczającym obserwacje i wnioski ówczesnej literatury polskiej. (A. Nofer – Ładyka, Henryk Sienkiewicz, Warszawa 1988)

Z pewnością nie jest to zbyt miłe miejsce do życia, i choć nieprawdziwe, bo powstałe w wyobraźni autora, to jednak podobne do faktycznych prowincjonalnych miejsc, gdzie ludzie żyją codziennymi kłopotami, w zapomnieniu, skrzywdzeni obojętnością innych.

Szybki test:

"Ochrona" występująca w noweli „Szkice węglem”, to miejsce gdzie:
a) trzymano świnie
b) wiejskie dzieci uczyły się czytać
c) zbierała się rada gminy
d) pito okowitę
Rozwiązanie

Barania Głowa miejsce akcji noweli „Szkice węglem” podobnie jak Osłowice to miejscowości, których nazwy wskazują na:
a) „przymioty” umysłowe mieszkańców
b) tragizm ich mieszkańców
c) nieznajomość geografii przez autora
d) chęć zabawienia czytelnika
Rozwiązanie

Nowela „Szkice węglem” zawiera wspomnienie:
a) powstania styczniowego i wojny prusko-francuskiej
b) powstania listopadowego i wojny prusko-włoskiej
c) powstania styczniowego i wojny prusko-austriackiej
d) powstania listopadowego i Wiosny Ludów
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

„Bartek Zwycięzca”
„Bartek Zwycięzca” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Bartka Słowika
Czas i miejsce akcji „Bartka Zwycięzcy”
Geneza „Bartka Zwycięzcy”
Problematyka „Bartka Zwycięzcy”
Interpretacja tytułu – „Bartek Zwycięzca”
Narracja i styl w noweli „Bartek Zwycięzca”
Kompozycja „Bartka Zwycięzcy”
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Bartka Zwycięzcy”
Plan wydarzeń „Bartka Zwycięzcy”
Motywy literackie w noweli „Bartek Zwycięzca”
Najważniejsze cytaty z noweli „Bartek Zwycięzca”

„Janko Muzykant”
„Janko Muzykant” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Janka Muzykanta
Czas i miejsce akcji „Janka Muzykanta”
Geneza „Janka Muzykanta”
Problematyka „Janka Muzykanta”
Kompozycja „Janka Muzykanta”
Znaczenie tytułu noweli „Janko Muzykant”
Narracja i styl w „Janku Muzykancie”
Plan wydarzeń „Janka Muzykanta”
Motywy literackie w „Janku Muzykancie”
Ekranizacja „Janka Muzykanta”
Najważniejsze cytaty z „Janka Muzykanta”

„Latarnik”
„Latarnik” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Skawińskiego – „Odyseusza – emigranta”
Geneza „Latarnika”
Czas i miejsce akcji „Latarnika”
Skawiński - dzieje głównego bohatera
Problematyka „Latarnika”
Wyjaśnienie tytułu noweli „Latarnik”
Plan wydarzeń „Latarnika”
Konstrukcja i narracja „Latarnika”

„Sachem”
„Sachem” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Sachema
Czas i miejsce akcji noweli „Sachem”
Geneza noweli „Sachem”
Wyjaśnienie tytułu „Sachem”
Konstrukcja noweli „Sachem”
Pozostali bohaterowie noweli „Sachem”
Plan zdarzeń noweli „Sachem”
Motywy literackie w „Sachemie”
Najważniejsze cytaty noweli „Sachem”

„Szkice węglem”
„Szkice węglem” – streszczenie szczegółowe
Czas i miejsce akcji noweli „Szkice węglem”
Geneza „Szkiców węglem”
Charakterystyka Wawrzona Rzepy
Charakterystyka Marii Rzepowej
Charakterystyka Zołzikiewicza
Problematyka „Szkiców węglem”
Narracja i styl w noweli „Szkice węglem”
Konstrukcja „Szkiców węglem”
Interpretacja tytułu – „Szkice węglem”
Pozostali bohaterowie „Szkiców węglem”
Motywy literackie w noweli „Szkice węglem”
Plan wydarzeń noweli „Szkice węglem”
Ekranizacja „Szkiców węglem”
Najważniejsze cytaty z noweli „Szkice węglem”

„Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
„Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Michasia
Czas i miejsce akcji „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Geneza „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Problematyka „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Narracja w noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Kompozycja i styl noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Wyjaśnienie tytułu „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Charakterystyka pozostałych bohaterów noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Plan wydarzeń noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Motywy literackie w noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Najważniejsze cytaty z noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”

Inne
Henryk Sienkiewicz - biografia
Nowelistyka Henryka Sienkiewicza
Twórczość Sienkiewicza
Kalendarium życia Henryka Sienkiewicza
O Sienkiewiczu powiedzieli...
Sienkiewicz - ciekawostki
Nowela jako gatunek. Wyznaczniki
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies