Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Sienkiewicza

Narracja i styl w noweli „Szkice węglem”

Autor: Ewa Petniak

„Szkice węglem” realizują założenia epoki, spełniają także wymogi prądu literackiego zwanego naturalizmem.

Naturalizm – prąd literacki, pojawił się w XIX wieku we Francji, potem „emanował” na inne kraje Europy, trafił także do Stanów Zjednoczonych. Naturalizm koncentrował się na rzeczywistości, starając się oddać ją jak najwierniej, niczego nie upiększał, obnażał brzydotę, zło, krzywdę i niesprawiedliwość społeczną. „Promował” nowe typy bohaterów – postaci z nizin społecznych, marginesu, postaci z ludu (chłopi), ukazując ich na tle codzienności. Twórcy naturalistyczni zajmowali się problematyką społeczną, wprowadzali detale turpistyczne (turpizm – ukazywanie brzydoty), by wywołać szok czytelnika, a tym samym wpływać na jego reakcje, światopogląd. Posługiwano się ponadto językiem charakterystycznym dla danej społeczności – w przypadku zbiorowości wiejskiej, gwarą. Znanym reprezentantem naturalizmu w literaturze był francuski pisarz Emil Zola.

Dzieło dokumentuje realia epoki oraz stanowi zbiorowy portret społeczności wiejskiej. Ukazuje bezwzględność i samowolę urzędników stojących na czele rady gminy, obojętność ziemiaństwa na sprawy chłopów (postaci z ludu), dbałość o własne interesy, katastrofalną w skutkach „politykę nieinterwencji”. Zajmuje się więc problematyką społeczną. Kontrasty zastosowane w utworze dodatkowo wyjaskrawiają tę problematykę, eksponują zwłaszcza podziały społeczne. Razi wręcz widok udręczonej Rzepowej oczekującej na pana Skorabiewskiego, który akurat podejmuje gości. Głodna kobieta, z malutkim dzieckiem, pożądliwym wzrokiem patrzy na suto zastawiony stół, a z jej oczu płyną łzy, będące wyrazem krzywdy, niesprawiedliwości i poniżenia. Naturalistyczne, wręcz turpistyczne zakończenie utworu (zabójstwo i śmierć Rzepowej) wywołuje szok czytelnika. Odbiorca zauważa, jak tragiczny finał może mieć pozornie nieszkodliwa intryga uknuta przez Zołzikiewicza, który i tak pozostaje bezkarny. Jawna niesprawiedliwość to jeden z mechanizmów działania władz gminnych, spychających bezradnych chłopów na ostatnie szczeble drabiny społecznej.
„ – Cóże ty, chcesz mnie zamordować?
A on:
- No, Maryśko, nie trać po próżnicy czasu; przeżegnaj się, a potem będzie koniec: nawet nie poczujesz, niebogo. (...)
- Połóż głowę na skrzyni! – wołał już z pianą na ustach. (...)
Rozległo się głuche uderzenie, potem jęk i stuk głowy o podłogę; potem drugie uderzenie, słabszy jęk: potem trzecie uderzenie, czwarte, piąte, szóste. Na podłogę lunął strumień krwi, węgle na kominie przygasły. Drganie przeszło Rzepową od stóp do głowy, potem trup jej wyprężył się i pozostał nieruchomy.”
(zabójstwo i śmierć Rzepowej)
„Dla spotęgowania sugestywności obrazów Sienkiewicz posłużył się gwarą, wszechstronną językowo i nasyconą obficie, i to nie dialektem regionalnym, jak działo się to czasami u dawnych pisarzy, ale gwarą nacechowaną socjologicznie – tak zwaną gwarą chłopską. W takiej formie i intensywności pojawiła się ona w naszej literaturze po raz pierwszy, była znamieniem poetyki realistycznej; odtąd w pisarstwie polskim obowiązywać zaczęła zasada socjologicznej stylizacji języka postaci, zasada podporządkowana normom realistycznej typowości: język w równym stopniu reprezentował społecznie bohaterów, jak ich styl zachowania się, ubierania, jak światopogląd, ideologia, mentalność, wiedza, obyczajowość – to wszystko, co warunkuje sposób bycia poszczególnych warstw społecznych.” (T. Żabski, Sienkiewicz, Wrocław 1999)

Gwara, obecna w całości utworu, staje się elementem charakterystyki postaci i danego środowiska wiejskiego.
„ – A wy to dlaczego nie będzieta płacić?
- a coże my tu będziem darmo pieniądze dawać, kiej tego, co wy zapłacita starczy – powiedział na to Gomuła.”


strona:    1    2    3  

Szybki test:

Nowela „Szkice węglem” spełnia wymogi prądu literackiego zwanego:
a) negatywizmem
b) impresjonizmem
c) manizmem
d) naturalizmem
Rozwiązanie

W noweli „Szkice węglem” terminem łacińskim „patres conscripti” określa autor:
a) małżeństwo Rzepów
b) „baraniogłowskich ławników”
c) Ościeszyńskiego i guwernantkę z dworu
d) Wacha Rechnia i Baśkę Żabiankę
Rozwiązanie

Postać Zołzikiewicza z noweli „Szkice węglem” autor charakteryzuje, stosując zabieg:
a) novou
b) nihile
c) mobile
d) milieu
Rozwiązanie

Zobacz inne artykuły:

„Bartek Zwycięzca”
„Bartek Zwycięzca” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Bartka Słowika
Czas i miejsce akcji „Bartka Zwycięzcy”
Interpretacja tytułu – „Bartek Zwycięzca”
Geneza „Bartka Zwycięzcy”
Problematyka „Bartka Zwycięzcy”
Narracja i styl w noweli „Bartek Zwycięzca”
Kompozycja „Bartka Zwycięzcy”
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Bartka Zwycięzcy”
Plan wydarzeń „Bartka Zwycięzcy”
Motywy literackie w noweli „Bartek Zwycięzca”
Najważniejsze cytaty z noweli „Bartek Zwycięzca”

„Janko Muzykant”
„Janko Muzykant” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Janka Muzykanta
Czas i miejsce akcji „Janka Muzykanta”
Problematyka „Janka Muzykanta”
Geneza „Janka Muzykanta”
Znaczenie tytułu noweli „Janko Muzykant”
Kompozycja „Janka Muzykanta”
Narracja i styl w „Janku Muzykancie”
Plan wydarzeń „Janka Muzykanta”
Motywy literackie w „Janku Muzykancie”
Ekranizacja „Janka Muzykanta”
Najważniejsze cytaty z „Janka Muzykanta”

„Latarnik”
„Latarnik” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Skawińskiego – „Odyseusza – emigranta”
Czas i miejsce akcji „Latarnika”
Geneza „Latarnika”
Skawiński - dzieje głównego bohatera
Wyjaśnienie tytułu noweli „Latarnik”
Problematyka „Latarnika”
Plan wydarzeń „Latarnika”
Konstrukcja i narracja „Latarnika”

„Sachem”
„Sachem” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Sachema
Czas i miejsce akcji noweli „Sachem”
Wyjaśnienie tytułu „Sachem”
Geneza noweli „Sachem”
Konstrukcja noweli „Sachem”
Pozostali bohaterowie noweli „Sachem”
Plan zdarzeń noweli „Sachem”
Motywy literackie w „Sachemie”
Najważniejsze cytaty noweli „Sachem”

„Szkice węglem”
„Szkice węglem” – streszczenie szczegółowe
Czas i miejsce akcji noweli „Szkice węglem”
Problematyka „Szkiców węglem”
Geneza „Szkiców węglem”
Charakterystyka Wawrzona Rzepy
Charakterystyka Marii Rzepowej
Charakterystyka Zołzikiewicza
Narracja i styl w noweli „Szkice węglem”
Konstrukcja „Szkiców węglem”
Interpretacja tytułu – „Szkice węglem”
Pozostali bohaterowie „Szkiców węglem”
Motywy literackie w noweli „Szkice węglem”
Plan wydarzeń noweli „Szkice węglem”
Ekranizacja „Szkiców węglem”
Najważniejsze cytaty z noweli „Szkice węglem”

„Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
„Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Michasia
Czas i miejsce akcji „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Problematyka „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Geneza „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Narracja w noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Kompozycja i styl noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Wyjaśnienie tytułu „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Charakterystyka pozostałych bohaterów noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Plan wydarzeń noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Motywy literackie w noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Najważniejsze cytaty z noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”

Inne
Henryk Sienkiewicz - biografia
Nowelistyka Henryka Sienkiewicza
Twórczość Sienkiewicza
Kalendarium życia Henryka Sienkiewicza
O Sienkiewiczu powiedzieli...
Sienkiewicz - ciekawostki
Nowela jako gatunek. Wyznaczniki
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies