Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Sienkiewicza

Geneza „Bartka Zwycięzcy”

Autor: Ewa Petniak

Utwór powstał w 1882 roku i spotkał się z dezaprobatą. Krytykowano i oskarżano Sienkiewicza nie tylko za szkic chłopa - „osobnika” ociężałego umysłowo, ograniczonego i nieuświadomionego, ale także za śmiałą prezentacją stosunków polsko – niemieckich znanych z czasów zaborów.

„Swoistą syntezę ówczesnych poglądów Sienkiewicza na polską rzeczywistość zawiera „Bartek Zwycięzca”; można w nim odnaleźć liczne pokrewieństwa z innymi utworami pisarza. Z nowelistyką ludową łączy go skrajnie pesymistyczna ocena stosunków wiejskich. Podobnie jak w opowiadaniu „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”, mówi się w nim bezpośrednio o klęskach spadających na naród polski w wyniku akcji podjętej przez rządy zaborcze. Tak jak w „Sachemie”, występuje w nim postać człowieka, który, poddając się presji otoczenia, utracił poczucie z własnym „plemieniem”. I wreszcie jest to pierwszy wyraźnie antypruski utwór Sienkiewicza, zapowiadający długotrwałą i wielostronną działalność pisarza w tej dziedzinie, powieścią „Krzyżacy”. (A. Nofer – Ładyka, Henryk Sienkiewicz, Warszawa 1988)

Czytelnicy z Wielkopolski oburzali się, „że pisarz ciemnego chłopa z Królestwa przeniósł w Poznańskie”. „Kurier Poznański” pisał: „Mamy żal do Pana Sienkiewicza, że tak po prostu chłopa naszego skarykaturował.” Poznańska izba karna dnia 28 czerwca 1914 roku wydała uchwałę następującej treści: „Wszystkie w tym kraju publicznie na sprzedaż wystawione i sprzedawane egzemplarze książki, zawierającej te nowelę, tudzież do opublikowania jej przeznaczone płyty drukarskie ulec mają zniszczeniu”, gdyż tego rodzaju utwory mogą „podburzać mówiącą po polsku ludność do czynnego współudziału w ruchu, zmierzającym do wyzwolenia się spod rzekomej tyranii i do walki przeciw Niemcom.” ([w:] A. Nofer – Ładyka, Henryk Sienkiewicz, Warszawa 1988)

„W Czechach, gdzie nowelę wielokrotnie przekładano, ukazała się jej osobliwa przeróbka M. Hanyskovej z podtytułem „powieść z życia czeskich Ślązaków w Prusach” (1891). W Niemczech nowelę ścigano sądownie. A w Polsce w r.1945 jedną z ulic w Jeleniej Górze nazwano ulicą Barka Zwycięzcy. Fakty te dowodzą, iż wymowa polityczna noweli nie przeszła bez echa.” (J. Krzyżanowski, Twórczość Henryka Sienkiewicza, Warszawa 1973)


Zobacz inne artykuły:

„Bartek Zwycięzca”
„Bartek Zwycięzca” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Bartka Słowika
Czas i miejsce akcji „Bartka Zwycięzcy”
Interpretacja tytułu – „Bartek Zwycięzca”
Geneza „Bartka Zwycięzcy”
Problematyka „Bartka Zwycięzcy”
Narracja i styl w noweli „Bartek Zwycięzca”
Kompozycja „Bartka Zwycięzcy”
Charakterystyka pozostałych bohaterów „Bartka Zwycięzcy”
Plan wydarzeń „Bartka Zwycięzcy”
Motywy literackie w noweli „Bartek Zwycięzca”
Najważniejsze cytaty z noweli „Bartek Zwycięzca”

„Janko Muzykant”
„Janko Muzykant” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Janka Muzykanta
Czas i miejsce akcji „Janka Muzykanta”
Problematyka „Janka Muzykanta”
Geneza „Janka Muzykanta”
Znaczenie tytułu noweli „Janko Muzykant”
Kompozycja „Janka Muzykanta”
Narracja i styl w „Janku Muzykancie”
Plan wydarzeń „Janka Muzykanta”
Motywy literackie w „Janku Muzykancie”
Ekranizacja „Janka Muzykanta”
Najważniejsze cytaty z „Janka Muzykanta”

„Latarnik”
„Latarnik” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Skawińskiego – „Odyseusza – emigranta”
Czas i miejsce akcji „Latarnika”
Geneza „Latarnika”
Skawiński - dzieje głównego bohatera
Wyjaśnienie tytułu noweli „Latarnik”
Problematyka „Latarnika”
Plan wydarzeń „Latarnika”
Konstrukcja i narracja „Latarnika”

„Sachem”
„Sachem” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Sachema
Czas i miejsce akcji noweli „Sachem”
Wyjaśnienie tytułu „Sachem”
Geneza noweli „Sachem”
Konstrukcja noweli „Sachem”
Pozostali bohaterowie noweli „Sachem”
Plan zdarzeń noweli „Sachem”
Motywy literackie w „Sachemie”
Najważniejsze cytaty noweli „Sachem”

„Szkice węglem”
„Szkice węglem” – streszczenie szczegółowe
Czas i miejsce akcji noweli „Szkice węglem”
Problematyka „Szkiców węglem”
Geneza „Szkiców węglem”
Charakterystyka Wawrzona Rzepy
Charakterystyka Marii Rzepowej
Charakterystyka Zołzikiewicza
Narracja i styl w noweli „Szkice węglem”
Konstrukcja „Szkiców węglem”
Interpretacja tytułu – „Szkice węglem”
Pozostali bohaterowie „Szkiców węglem”
Motywy literackie w noweli „Szkice węglem”
Plan wydarzeń noweli „Szkice węglem”
Ekranizacja „Szkiców węglem”
Najważniejsze cytaty z noweli „Szkice węglem”

„Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
„Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” – streszczenie szczegółowe
Charakterystyka Michasia
Czas i miejsce akcji „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Problematyka „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Geneza „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Narracja w noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Kompozycja i styl noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Wyjaśnienie tytułu „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Charakterystyka pozostałych bohaterów noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Plan wydarzeń noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Motywy literackie w noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”
Najważniejsze cytaty z noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”

Inne
Henryk Sienkiewicz - biografia
Nowelistyka Henryka Sienkiewicza
Twórczość Sienkiewicza
Kalendarium życia Henryka Sienkiewicza
O Sienkiewiczu powiedzieli...
Sienkiewicz - ciekawostki
Nowela jako gatunek. Wyznaczniki
Bibliografia



Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies