Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Nowele Sienkiewicza

Geneza „Bartka Zwycięzcy”

Autor: Ewa Petniak

Utwór powstał w 1882 roku i spotkał się z dezaprobatą. Krytykowano i oskarżano Sienkiewicza nie tylko za szkic chłopa - „osobnika” ociężałego umysłowo, ograniczonego i nieuświadomionego, ale także za śmiałą prezentacją stosunków polsko – niemieckich znanych z czasów zaborów.

„Swoistą syntezę ówczesnych poglądów Sienkiewicza na polską rzeczywistość zawiera „Bartek Zwycięzca”; można w nim odnaleźć liczne pokrewieństwa z innymi utworami pisarza. Z nowelistyką ludową łączy go skrajnie pesymistyczna ocena stosunków wiejskich. Podobnie jak w opowiadaniu „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”, mówi się w nim bezpośrednio o klęskach spadających na naród polski w wyniku akcji podjętej przez rządy zaborcze. Tak jak w „Sachemie”, występuje w nim postać człowieka, który, poddając się presji otoczenia, utracił poczucie z własnym „plemieniem”. I wreszcie jest to pierwszy wyraźnie antypruski utwór Sienkiewicza, zapowiadający długotrwałą i wielostronną działalność pisarza w tej dziedzinie, powieścią „Krzyżacy”. (A. Nofer – Ładyka, Henryk Sienkiewicz, Warszawa 1988)

Czytelnicy z Wielkopolski oburzali się, „że pisarz ciemnego chłopa z Królestwa przeniósł w Poznańskie”. „Kurier Poznański” pisał: „Mamy żal do Pana Sienkiewicza, że tak po prostu chłopa naszego skarykaturował.” Poznańska izba karna dnia 28 czerwca 1914 roku wydała uchwałę następującej treści: „Wszystkie w tym kraju publicznie na sprzedaż wystawione i sprzedawane egzemplarze książki, zawierającej te nowelę, tudzież do opublikowania jej przeznaczone płyty drukarskie ulec mają zniszczeniu”, gdyż tego rodzaju utwory mogą „podburzać mówiącą po polsku ludność do czynnego współudziału w ruchu, zmierzającym do wyzwolenia się spod rzekomej tyranii i do walki przeciw Niemcom.” ([w:] A. Nofer – Ładyka, Henryk Sienkiewicz, Warszawa 1988)

„W Czechach, gdzie nowelę wielokrotnie przekładano, ukazała się jej osobliwa przeróbka M. Hanyskovej z podtytułem „powieść z życia czeskich Ślązaków w Prusach” (1891). W Niemczech nowelę ścigano sądownie. A w Polsce w r.1945 jedną z ulic w Jeleniej Górze nazwano ulicą Barka Zwycięzcy. Fakty te dowodzą, iż wymowa polityczna noweli nie przeszła bez echa.” (J. Krzyżanowski, Twórczość Henryka Sienkiewicza, Warszawa 1973)

Zobacz inne artykuły:

„Bartek Zwycięzca”

Charakterystyka Bartka Słowika „Bartek Zwycięzca” – streszczenie szczegółowe Czas i miejsce akcji „Bartka Zwycięzcy” Problematyka „Bartka Zwycięzcy” Interpretacja tytułu – „Bartek Zwycięzca” Geneza „Bartka Zwycięzcy” Narracja i styl w noweli „Bartek Zwycięzca” Kompozycja „Bartka Zwycięzcy” Charakterystyka pozostałych bohaterów „Bartka Zwycięzcy” Plan wydarzeń „Bartka Zwycięzcy” Motywy literackie w noweli „Bartek Zwycięzca” Najważniejsze cytaty z noweli „Bartek Zwycięzca”

„Janko Muzykant”

Charakterystyka Janka Muzykanta „Janko Muzykant” – streszczenie szczegółowe Czas i miejsce akcji „Janka Muzykanta” Problematyka „Janka Muzykanta” Geneza „Janka Muzykanta” Kompozycja „Janka Muzykanta” Znaczenie tytułu noweli „Janko Muzykant” Narracja i styl w „Janku Muzykancie” Plan wydarzeń „Janka Muzykanta” Motywy literackie w „Janku Muzykancie” Ekranizacja „Janka Muzykanta” Najważniejsze cytaty z „Janka Muzykanta”

„Latarnik”

Charakterystyka Skawińskiego – „Odyseusza – emigranta” „Latarnik” – streszczenie szczegółowe Czas i miejsce akcji „Latarnika” Geneza „Latarnika” Skawiński - dzieje głównego bohatera Problematyka „Latarnika” Wyjaśnienie tytułu noweli „Latarnik” Plan wydarzeń „Latarnika” Konstrukcja i narracja „Latarnika”

„Sachem”

Charakterystyka Sachema „Sachem” – streszczenie szczegółowe Czas i miejsce akcji noweli „Sachem” Wyjaśnienie tytułu „Sachem” Geneza noweli „Sachem” Konstrukcja noweli „Sachem” Pozostali bohaterowie noweli „Sachem” Plan zdarzeń noweli „Sachem” Motywy literackie w „Sachemie” Najważniejsze cytaty noweli „Sachem”

„Szkice węglem”

„Szkice węglem” – streszczenie szczegółowe Czas i miejsce akcji noweli „Szkice węglem” Charakterystyka Wawrzona Rzepy Charakterystyka Marii Rzepowej Charakterystyka Zołzikiewicza Problematyka „Szkiców węglem” Geneza „Szkiców węglem” Narracja i styl w noweli „Szkice węglem” Konstrukcja „Szkiców węglem” Interpretacja tytułu – „Szkice węglem” Pozostali bohaterowie „Szkiców węglem” Motywy literackie w noweli „Szkice węglem” Plan wydarzeń noweli „Szkice węglem” Ekranizacja „Szkiców węglem” Najważniejsze cytaty z noweli „Szkice węglem”

„Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”

Charakterystyka Michasia „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” – streszczenie szczegółowe Czas i miejsce akcji „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” Problematyka „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” Geneza „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” Narracja w noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” Kompozycja i styl noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” Wyjaśnienie tytułu „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” Charakterystyka pozostałych bohaterów noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” Plan wydarzeń noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” Motywy literackie w noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela” Najważniejsze cytaty z noweli „Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela”

Inne

Nowelistyka Henryka Sienkiewicza Henryk Sienkiewicz - biografia Twórczość Sienkiewicza Kalendarium życia Henryka Sienkiewicza O Sienkiewiczu powiedzieli... Sienkiewicz - ciekawostki Bibliografia Nowela jako gatunek. Wyznaczniki

Partner serwisu:

kontakt | polityka cookies