Jesteś w: Ostatni dzwonek -> Pan Tadeusz
Badacze twórczości Adama Mickiewicza doszukali się w Panu Tadeuszu licznych nawiązań i przeróbek tekstów z innych dzieł literackich. Można więc mówić o swoistej intertekstualności dzieła, czyli powiązaniach i odniesieniach do innych utworów:
1. sytuacja, kiedy Hrabia przygląda się z ukrycia Zosi, a dziewczyna ogania dzieci od „złotego deszczu” motyli – to analogia do mitologicznych wydarzeń, kiedy Zeus pod postacią złotego deszczu zdobywa i zapładnia uśpioną Danaę. Hrabia, niczym Zeus, szykuje się do miłosnych podbojów. Uciekająca Zosia w jego oczach staje się boginką „I już lekkie stopy wionęły nad liściem” [Ks. III, 87]. Hrabia zwraca się do dziewczyny słowami „Bóstwem jesteś czy nimfą, duchem, czy widzeniem!” [Ks. III 114]. Przypominają one cytat z Odysei Homera i>„Błagam cię, czyś jest bóstwem czy panną śmiertelną”. Dalszy dialog nacechowany jest romantyzmem rycerskim. Hrabia, na podobieństwo cervantowskiego bohatera, proponuje dziewczynie wierną służbę mieczem.
2. inspiracje Hermanem i Dorote J. W. Goethego (o których Mickiewicz wspominał w listach do przyjaciół) – podobnie jak bohaterowie utworu Goethego, którzy zostają wygnańcami z okupowanych przez Francję ziem niemieckich, polscy szlachcice muszą uciekać za Niemen, by nie odczuć skutków represji po bitwie z Moskalami w Soplicowie.
3. legendy i opowieści Henryka Rzewuskiego – Mickiewicz wzorował się na jego opowieściach o tradycji, szlacheckim stylu i wiejskim życiu. Przejawem tego stała się przede wszystkim postać Wojskiego, który w Panu Tadeuszu jest gawędziarzem i często urozmaica zdarzenia historyjkami z przeszłości.
4. Monachomachia J. Krasickiego – opis czterech pór roku na serwisie przypomina opis czterech pór roku w Vitrium gloriosum.
5. Wiersz Matecznik S. Witwickiego – opis matecznika w dziele.
6. Jan Kochanowski – fraszka Na zdrowie w Inwokacji oraz wspomniana lipa czarnoleska – Księga IV, 39
7. J.N. Kamiński Krakowiacy i Górale: dosłowny cytat „Serce nie sługa, nie zna co to prawda” Księga III, 49Intertekstekstualność w „Panu Tadeuszu”
Autor: Dorota BlednickaBadacze twórczości Adama Mickiewicza doszukali się w Panu Tadeuszu licznych nawiązań i przeróbek tekstów z innych dzieł literackich. Można więc mówić o swoistej intertekstualności dzieła, czyli powiązaniach i odniesieniach do innych utworów:
1. sytuacja, kiedy Hrabia przygląda się z ukrycia Zosi, a dziewczyna ogania dzieci od „złotego deszczu” motyli – to analogia do mitologicznych wydarzeń, kiedy Zeus pod postacią złotego deszczu zdobywa i zapładnia uśpioną Danaę. Hrabia, niczym Zeus, szykuje się do miłosnych podbojów. Uciekająca Zosia w jego oczach staje się boginką „I już lekkie stopy wionęły nad liściem” [Ks. III, 87]. Hrabia zwraca się do dziewczyny słowami „Bóstwem jesteś czy nimfą, duchem, czy widzeniem!” [Ks. III 114]. Przypominają one cytat z Odysei Homera i>„Błagam cię, czyś jest bóstwem czy panną śmiertelną”. Dalszy dialog nacechowany jest romantyzmem rycerskim. Hrabia, na podobieństwo cervantowskiego bohatera, proponuje dziewczynie wierną służbę mieczem.
2. inspiracje Hermanem i Dorote J. W. Goethego (o których Mickiewicz wspominał w listach do przyjaciół) – podobnie jak bohaterowie utworu Goethego, którzy zostają wygnańcami z okupowanych przez Francję ziem niemieckich, polscy szlachcice muszą uciekać za Niemen, by nie odczuć skutków represji po bitwie z Moskalami w Soplicowie.
3. legendy i opowieści Henryka Rzewuskiego – Mickiewicz wzorował się na jego opowieściach o tradycji, szlacheckim stylu i wiejskim życiu. Przejawem tego stała się przede wszystkim postać Wojskiego, który w Panu Tadeuszu jest gawędziarzem i często urozmaica zdarzenia historyjkami z przeszłości.
4. Monachomachia J. Krasickiego – opis czterech pór roku na serwisie przypomina opis czterech pór roku w Vitrium gloriosum.
5. Wiersz Matecznik S. Witwickiego – opis matecznika w dziele.
6. Jan Kochanowski – fraszka Na zdrowie w Inwokacji oraz wspomniana lipa czarnoleska – Księga IV, 39
8. pieśni ludowe:
- Pieśń o grzybach – Księga III, 264 – 265
- Pieśń o Panu Cybulskim – Księga XII, 356 – 358
- Pieśń o Żołnierzu tułaczu – Księga XII, 722 – 726
- Pieśń o dziewczynie, co tak grać lubiała – Epilog, 111 – 112
- Pieśń o sierocie, co piękna jak zorze – Epilog, 113 – 114
Wymienione tu zostały najbardziej charakterystyczne inspiracje innymi dziełami, ponieważ badacze i wielbiciele Pana Tadeusza posunęli się do drobiazgowej analizy dzieła pod tym kątem, niemalże wers po wersie. [w oparciu o T. Boya – Żeleńskiego O Mickiewiczu]
Zobacz inne artykuły:
kontakt | polityka cookies